Пайшлі шпарчэй. Дзесятак крокаў, і вось ужо мы каля газетнага шчыта. Фадзееў нешта вычытвае з апошняй паласы.
Колас шумна пераводзіць дыханне і кажа яму амаль на вуха:
— Дзякуй богу, злавіўся няўлоўны!
Аляксандр Аляксандравіч паварочваецца. I тут жа крыжуюцца дзве выключныя ўсмешкі: шырокая, здольная адразу выклікаць на шчырасць, павесці за сабою, — фадзееўская, і мяккая, як быццам не з вуснаў, а недзе з унутраных глыбінь — коласаўская. Яшчэ больш радуюцца іх вочы: я хацеў цябе ўбачыць і бачу, — гавораць адны; я ведаю, я вельмі ўсцешан, — адказваюць другія…
— Ну дык, Алесь!
Размова вачэй парушаецца. З беларускім іменем Колас звяртаецца толькі да двух Аляксандраў — Фадзеева і Пракоф’ева — у хвіліны найбольшай сардэчнасці.
— Добра, што сустрэліся сам-насам…
Аляксандр Аляксандравіч не можа ўтрымацца і рагоча, паказваючы на патоку машын і пешаходаў:
— Нішто сабе — сам-насам! — I дадае ціха, крыху сарамяжліва: — Ну, дапраўды ж, усё сказана. I нашто ж болей…
Яны абдымаюцца…
Развітаўшыся каля ўваходу ў Мастацкі тэатр, падаюся на раздабыткі ў букіністычныя магазіны. На гэты раз шчасціць: дастаў Нікіфароўскага і «Калевалу» ў выданні «Асаdеmіа». Ці трэба тлумачыць, якой надзеяй сагрэла мяне апошняя знаходка.
Вярнуўшыся ў гасцініцу, палажыў кнігу на тумбачку каля ложка. Але Канстанцін Міхайлавіч нават не дакрануўся да яе. Апрача таго, што: «Такая самая і ў мяне была да вайны», — я нічога не пачуў.
Набліжаўся дзень ад’езду. Канстанцін Міхайлавіч знудзіўся па перарванай рабоце, часта званіў дадому, неадменна пытаючыся ў першую чаргу: «А як там надвор’е?» «Зводкі» ішлі добрыя, і гэта адпаведным чынам падымала настрой.
Людзей заходзіць заўсёды многа. Ён здаволены гэтым, сядзіць дапазна, не зморваючыся, спадцішка жартуе з усімі, хто б ні завітаў адведаць. Сябры-літаратары, работнікі беларускага прадстаўніцтва, выдаўцы, карэспандэнты вядуць неўціханыя размовы. I абавязкова пра ўраджай.
— Каб беларускія пяскі радзілі, трэба навазіць на іх торфу. Не менш як на метр. I каб дождж не ленаваўся, а паліваў хоць цераз дзень.
Тут жа выкладаюцца прыкметы, што наказваюць на ўраджайны год, перавагі ранняй сяўбы. Аб гэтым ён спрачаецца так горача, нібыта сам толькі што з поля, дзе добра такі папахадзіў і няйначай як мацаў рукою падсохшыя на сонцы ўзгоркі.
…Перадад’язны вечар.
Канстанцін Міхайлавіч недзе гасцюе ў С. Гарадзецкага. Я паглядзеў спектакль «Мёртвыя душы», кіруюся вячэраць. Сустракаемся каля століка дзяжурнай па паверху. Ён прапануе заказаць вячэру ў нумар.
— Можа, яшчэ зойдзе хто, каб не чакаў дарма… Добра, што мы ўжо заўтра ў адлёт. I Фадзееў казаў: «Хачу ў Беларусь. Хораша мне ў вашым доме…» Любка ў яго — агонь у сукенцы. Каб так напісаць, трэба самому хоць на крыху жанчынай стаць. I наогул — ён асілак-чалавек. Увойдзе, абзавецца і адразу прывяжа да сябе. Ні на кога больш глядзець не хочацца.
Люблю слухаць яго. Помніш, у нас на пленуме гаварыў доўгую прамову без падрыхтоўкі, без цыдулак. Потым, не спачыўшы, у мяне дома спяваў, давідна чытаў вершы. Усё дзевятнаццатае стагоддзе перабраў. Хоць бы дзе запнуўся! Памяццю каго хочаш закасуе.
А ў мяне яна пачала здаваць. Каб не падсунуў ты кнігі, — Канстанцін Міхайлавіч падымае на момант акуляры над пераносіцай і глядзіць на мяне, — так бы я нічога і не ўспомніў.
Ён бярэ «Калевалу» і чытае проста са старонкі, але па-беларуску:
— Вось што пэўным чынам паўплывала на Сымонаў лёс.
Кніга разгортваецца ў другім месцы. Словы сыходзяць з яго вуснаў лёгка, як быццам і думка працуе без напружання. Гэта робіць яго падобным да складальніка казацкіх дум — бандурыста і да мінскага лірніка, аб якім ён часта прыгадвае. I яшчэ нешта, зусім незнаёмае, пракідаецца ў абліччы, можа, ад таго самага фінскага спевака, чые словы зараз гучаць, упершыню для мяне, на беларускай мове. Хапаюся за аловак, але паспяваю запісаць толькі асобныя строфы: