-- Замест сына пайсьці са мной на доўгі шпацыр зможаш ты … замест дачкі згуляць у мае цацкі і лялькі здолее твая душа …
-- Гавары… -- прахрыпеў Лявон. -- Што трэба рабіць.
-- Хачу жыць па-чалавечы, -- рыпуча пачала сваю споведзь Сьмерць, -- і вырашыла я зрабіць тваю краіну сваёй толькі без вас – сапраўдных беларусаў. Цябе аднаго пакіну. І даю табе шанец. Можаш згуляць са мной… не, не ў шахматы, як калісьці гулялі з тваім бацькам. А у рускую рулетку.
-- Што за гульня? – здзівіўся Лявон.
-- Калі ў афіцэра ў рэвальверы толькі адна куля і ніхто не ведае дзе яна месьціцца, кожны па чарзе цэліць сабе ў лоб і цісне на курок. І вось тут, як вы кажэце, “камусьці шанцуе, а хтосьці мазгамі кулю частуе”.
Хацеў Лявон паслаць яе да чортавай бабулі, нават руку ўзьняў, каб рубануць паветра, падмацаваць пасыл, а тут бачыць побач з кашчавай зь ніадкуль прывід дзявочы. Ды такі дзіўны! Дзяўчо быццам бы, а ў ваччу -- жаноцкасць, тая няўлоўная, калі дзяўчына дзіцятка прагне.
Стаіць, ласкава глядзіць у Лявонавы вочы і распальвае яго жаданьне… пабачыць нараджэньне дзіцяці ды так, што Лявон ужо марыць пачаў, бачыць, як хлопчык маленькі падбег да яго, ручкі цягне і смяецца: «Тата! Тата! Паднімі мяне да сонейка хачу з гэтым цёплым мячыкам пагуляць…»
Лявон слупам стаў. Кашчавая агледзела яго, вакол прайшлася, зразумець ня можа, што з хлопцам здарылася. Да яго твару падсунулася, а Лявон рукі праз яе косткі да прывіднай дзяўчыны цягне і пытае: «А як хлопчыка назавем? Давай, як майго бацьку, Гервасікам!» І ў руцэ сваёй працягнутай кветку ўбачыў. Кветка праменіць, а рука Лявонава цёплую дзіцячую руку трымае воку нябачную.
Дзяўчына кветку ўзяла, да сэрца прытуліла, грудзі, уздымаюцца як хвалі і схавалі кветку. І пырснула з прыгажуніных вачэй сьвячэньне чароўнае ў душу Лявонаву і ачысьцілася яна. Так хораша, што ні абдымкаў ні пацалункаў не трэба, толькі б стаяць і глядзець…
Напалохалася Кашчавая. Падумала: звар'яцеў хлопец, але ўбачыла свячэньне зь яго працягнутай рукі, схапіла за яго і зьнік Лявонаў прывід, а ў душы радасць засталася і ў сэрцы шчасьлівая надзея, што цуд гэты паўторыцца.
Засьмяўся, расквітнеўшы Лявон проста ў вочы Кашчавай, а яна, напалохана пытае:
-- Дык будзеш гуляць у «рускую рулетку»?
-- Буду! Каманду сабе падбяру!
-- Пахавальную!—не стрымалася Кашчавая.—Калі я выйграю разам са сваімі афіцэрамі, усіх беларусаў прыбяру. Калі ты выйграеш, пакіну вас на стагодзьдзі.
І падумала:
“Больш за ўсё я не люблю прыходзіць па такіх, як ты, – яны такія прагныя да жыцця, што я пачынаю думаць: ці не памылілася я са сваёй работай. І яны так любяць гэтую зямлю, што я ў сваіх пячорах пачынаю на хвіліну зайздросціць ім.” (Ул.Караткевіч. “Ладзьдзя роспачы”.)
Выліваха жыў, гуляючы і ніколі не прайграваў. Ускінуў ён руку, што Сьмерць ад страху адхіснулася і пляснуў у знак згоды па плячы магутнай пяцярнёй, аж старая ледзь не рассыпалася i забрынчала шкiлетам, бы тая "русская трещотка".
Пасля Лявонавага ўдару Сьмерць не стрымалася, з хітраватай радасьцю дадала:
-- Ледзь не забылася сказаць табе, -- калі ты прайграеш, дык існаваць будзеш вечна. І табе ўжо беларусам век не звацца, а са мною -- Сьмерцю, як з каханкай, мілавацца. І кожнае ночы будзеш мяне лашчыць і цалаваць, асалоду любоўную даваць.
Пачуў Лявон блізкае, незямное, такое жыцьцёва прывабнае, і інстынктыўна, як рабіў гэта ў далёкім юнацтве, з рызыкай для цнатлівасці хлапечай, з рызыкай нарвацца на вясковыя кепікі, з мужыцкім тайным смакам прыпячатаў далонь да быццам фігурыстага азадка "сяброўкі". Боль працяў даланю, а Сьмерць разьвярэдзілася, разьюрылася, гарэзьліва павяла плячыма, як тая паненка-нечапанка, "крутанулася", размалявала "шчочкі" чэрапа бураком, месца вакол рота, дзе былі вусны, адмысловай шмінкаю -- "сгущенкой из крови" ахвяры, а ў вачніцы ўклала сьветлякі з могілак, і яны пачалі сьвяціцца халодным гіпнатызуюча-прыцягальным святлом. Лявон асьцярожна намацаў тое вострае, ад чаго так забалела і што тым не менш абуджала надмужчынскі незямны поцяг. У далоні аказаўся хвасьцец, прыкрыты зверху чорнай накідкай.
У гэты момант Сьмерць уцягнула ў сябе паветра, і сьветлякі ў яе вачніцах заблішчалі нечым, падобным на жаноцкую жарсьць. Кашчавая па-свойму зразумела Лявона: "А, мітусіцца мужычок! Каханьня прагне! Ну-ну, настойлівы гарэза!.. На ж табе..." Рашуча пасунулася Сьмерць да будучага каханка, і так гэта зрабіла, халодная, што яе вопратка -- смяротная накідка расхінулася, і явіла пагляду тое, на што чалавеку звычайнаму і дзівіцца брыдка.