Mediumoj fascinitaj: tiuj, kiuj estas iluziataj de trompemaj Spiritoj kaj iluziiĝas pri la karaktero de la komunikaĵoj, kiujn ili ricevas.
Mediumoj subjugigitaj: tiuj, kiuj suferas moralan, ofte materialan, superpotencadon de malicaj Spiritoj.
Mediumoj frivolaj: tiuj, kiuj ne prenas serioze sian kapablecon, kaj uzas ĝin nur kiel amuzilon aŭ por baga- telaĵoj.
Mediumoj indiferentaj: tiuj, kiuj ĉerpas nenian moralan profiton el la instruoj, kiujn ili ricevas, kaj neniel modifas sian konduton kaj siajn kutimojn.
Mediumoj tromemfidaj: tiuj, kiuj flatas al si, ke nur ili solaj rilatas kun Superaj Spiritoj. Ili kredas sian ne- eraremon kaj rigardas kiel malsuperan kaj eraran ĉion, kio ne de ili venas.
Mediumoj fie raj: tiuj, kiuj sin gloras pro la komu- nikaĵoj, kiujn ili ricevas; ili opinias, ke ili jam nenion havas por lerni en Spiritismo, kaj ne prenas por si la lecionojn, kiujn ili ofte ricevas de la Spiritoj. Ili ne kon- tentiĝas per la kapabloj, kiujn ili jam posedas: ili volas havi ilin ĉiujn.
Mediumoj ofendiĝemaj: variaĵo de la fieraj mediumoj. Ili ofendiĝas ĉe la kritikoj, kies objekto povas esti iliaj komunikaĵoj; ili koleras ĉe la plej malgranda kon- traŭparolo, kaj, se ili montras tion, kion ili ricevis, tiel ili agas, por ke oni ĝin admiru, sed ne petante pri ĝi juĝon. Generale ili abomenas la homojn, kiuj ilin ne aplaŭdas senkondiĉe, kaj evitas kunvenojn, kie ili ne povas imponi kaj superregi.
"Lasu, ke ili pavu aliloke kaj serĉu pli komplezem- ajn orelojn aŭ retiriĝu en solulecon; la kunvenoj, al kiuj ili rifuzas sian ĉeeston, ne multe perdas per tio.
ERASTO."
Mediumoj ekspluatemaj: tiuj, kiuj ekspluatas sian kapablecon.
Mediumoj ambiciaj: tiuj, kiuj, ne komercante per sia kapableco, tamen esperas ian profiton el ĝi.
Mediumoj trompemaj: tiuj, kiuj, posedante efektiv- ajn kapablojn, tamen ŝajnigas tiujn kapablojn, kiujn ili ne posedas, por afekti ian gravecon. Oni ne povas nomi mediumo homon, kiu, havante nenian mediuman kapa- blon, okazigas fenomenojn nur per ĵonglado.
Mediumoj egoistaj: tiuj, kiuj uzas sian kapablecon nur por sia persona intereso kaj konservas por si la ko- munikaĵojn, kiujn ili ricevas.
Mediumoj enviemaj: tiuj, kiuj strabe rigardas aliajn mediumojn, kiuj estas pli estimataj kaj ja superaj ol ili.
Ciuj ĉi malbonaj ecoj necese havas sian kontraŭaĵon en bono.
197. Bonaj mediumoj
Mediumoj seriozaj: tiuj, kiuj uzas sian kapablecon nur por bono kaj por efektive bonaj aferoj; ili opinias, ke ili ĝin profanus, uzante ĝin por kontentigi sciemajn kaj indiferentajn homojn aŭ por bagatelaĵoj.
Mediumoj modestaj: tiuj, kiuj tute sin ne gloras pri la komunikajoj, kiujn ili ricevas, kiel ajn belaj tiuj estas; ili sin konsideras fremdaj al tiuj skribaĵoj kaj ne pensas, ke ili, mediumoj, estas liberaj de mistifikoj. Ili tute ne evitas opiniojn sen kaŝita intereso, sed, kontraŭe, ili petas kritikon.
Mediumoj abnegaciaj: tiuj, kiuj komprenas, ke la vera mediumo havas plenumendan mision kaj devas, kiam necese, oferi siajn gustojn, kutimojn, plezurojn, tempon, eĉ materiajn interesojn, por aliula bono.
Mediumoj fidindaj: tiuj, kiuj krom facile skribi, an- kaŭ meritas plenan konfidon dank'al sia propra karak- tero kaj la alta kategorio de la Spiritoj, ilin helpantaj; ili do malplej riskas trompojn. Ni vidos poste, ke tia sekureco tute ne dependas de la pli aŭ malpli respekt- indaj nomoj, sub kiuj la Spiritoj sin prezentas.
"Estas nekontesteble, vi ĝin bone komprenas, ke, resume prezentante la bonajn ecojn kaj strangaĵojn de la mediumoj, kiel farite, tio vekos ĉe kelkaj kontraŭpa- rolojn kaj eĉ antipation; sed kio da grava ĝi estas? La mediumeco kun ĉiu tago pli kaj pli disvastiĝas, kaj me- diumo, kiu rigardus kiel ofendajn ĉi tiujn konsiderojn, montrus unu aferon, nome, ke li ne estas bona mediumo, t. e. ke apud li staras malicaj Spiritoj. Cetere, kiel mi diris, ĉio ĉi estas forpasema, kaj la malbonaj mediumo, tiuj, kiuj ekspluatas aŭ misuzas siajn kapablojn, suferos el tio bedaŭrindajn sekvojn, kiel jam okazis al kelkaj; ili je sia propra kalkulo lernos, kiom kostas turni al la profito de siaj surteraj pasioj naturdoton, kiun Dio al ili konsentis por ilia morala progresado. Se vi ne povas ilin rekonduki sur la bonan vojon, bedaŭru ilin, ĉar, mi povas diri, Dio ilin juĝos.
ERASTO."
"Ĉi tiu tabelo estas tre grava, ne nur por la sincer- aj mediumoj, kiuj, legante ĝin, bonafide penas sin ŝirmi kontraŭ la rifoj, al kiuj ili estas elmetitaj, sed ankaŭ por ĉiuj, kiuj uzas la servemon de mediumoj; ĉar ĝi donas al ili la mezuron de tio, kion ili povas racie de ĝi atendi. Gi devus troviĝi konstante antaŭ la okuloj de ĉiu, kiu ajn sin okupas pri manifestiĝoj de Spiritoj, tiel same, kiel la hierarkio de la Spiritoj, kies komple- mento ĝi estas. Tiuj du tabeloj entenas ĉiujn princip- ojn de la Doktrino kaj kunhelpos, pli multe, ol kiel vi imagas, por konduki Spiritismon sur ĝian veran vojon.
SOKRATO."
198. Ĉiuj ĉi variaĵoj de mediumoj prezentas sen- limajn gradojn koncerne sian intensecon; pluraj, ĝusta- dire, estas nuraj nuancoj, sed, eĉ tiaj, ili ja estas efiko de specialaj kapablecoj. Oni komprenas, ke ja tre mal- ofte la kapableco de iu mediumo limiĝus je unu sola speco; unu sama mediumo sendube povas havi plurajn kapablecojn, sed unu el tiuj superstaras, kaj tiun unu li devas diligente praktikadi, se nur ĝi estas utila. Grava eraro estas voli spite ĉion pliampleksigi neekzistant- an kapablon. Oni devas kulturi ĉiujn, kies ĝermon oni konstatas en si; sed peni ekhavi la ceterajn estas unue perdi sian tempon kaj due eble perdi, certe malfortigi tiujn, per kiuj oni estas dotita.
"Kiam ekzistas la principo, la ĝermo de iu kapablo, ĉi tiu ĉiam elmontriĝas per sendubaj signoj. Limigante sin je sia specialeco, la mediumo povas esti bonega kaj ricevi grandajn kaj belajn komunikaĵojn; okupante sin pri ĉio, li nenion bonan atingas. Rimarku preterpase, ke la deziro senfine vastigi la rondon de siaj kapabloj estas impertinenta pretendo, kiun la Spiritoj neniam sin detenas puni; la bonaj ĉiam forlasas tromemfidan me- diumon, kiu do fariĝas ludilo de mensogemaj Spiritoj. Bedaŭrinde oni malofte vidas mediumojn, kiuj kontent- iĝas per la naturdotoj, kiujn ili ricevis, kaj kiuj aspiras, el memestimo, aŭ ambicio, posedi esceptajn kapablojn, kiuj ilin rimarkindigus; tia pretendo senigas ilin je la plej altvalora eco, nome tiu de fidindaj mediumoj.
SOKRATO."
199. La studado de la specialeco de la mediumoj estas necesa ne nur por ili, sed ankaŭ por la elvokanto. Laŭ la naturo de la Spirito, kiun oni deziras elvoki, kaj la demandoj, kiujn oni volas fari al li, oni devas elekti tiun mediumon plej taŭgan por la koncernata afero; ek- preni tiun unuan renkontitan estas elmeti sin al nekom- pletaj aŭ eraraj respondoj. Ni faru komparon el inter la kutimaj faktoj. Neniu konfidus la redaktadon de iu afero, eĉ nuran kopiadon, al la unua homo, kiu sin pre- zentis, nur tial, ke tiu povoscias skribi. Muzikisto volas ludigi kantopecon el unu sia komponaĵo; li disponas plurajn kantistojn, el kiuj ĉiuj estas lertaj; tamen li ne hazarde ilin prenas, sed elektas kiel sian interpret- anton tiun, kies voĉo, sento, unuvorte tiun, kies kvalitoj respondas ĉiuj plej bone al la speco de tiu peco. La Spiritoj same agas pri la mediumoj, kaj niaflanke ni devas konduti kiel la Spiritoj.
Oni krom tio rimarku, ke la nuancoj, kiujn la me- diumeco prezentas kaj al kiuj oni povus aldoni aliajn, ne ĉiam rilatas kun la karaktero de la mediumo; ek- zemple, iu nature gajhumora, sangvina mediumo povas kutime ricevi gravajn, eĉ severajn komunikaĵojn, kaj inverse. Ĉi tio estas ankoraŭ unu pruvo, ke li agas sub la impulso de ia fremda influo. Mi repritraktos ĉi tiun temon en la ĉapitro Pri la morala influo de la mediumo.