muszę wyznać, żeś mi pan trochę zaimponował. Trochę... Ale nie wytrzymałeś
pan w roli, puściłeś mi ręce, i to mnie rozczarowało...
- O, ja potrafiłbym nie puścić rąk.
- A ja potrafiłabym zawołać na służbę...
- A ja, przepraszam panią, potrafiłbym zakneblować usta. .
- Co?..: co?...
- To, co powiedziałem.
Pani Wąsowska znowu się zadziwiła.
- Wie pan - rzekła zakładając po napoleońsku ręce - że pan jest albo bardzo
oryginalny, albo... bardzo źle wychowany...
- Wcale nie jestem wychowany...
- Więc istotnie oryginalny - szepnęła. - Szkoda, że z tej strony nie dałeś się pan
poznać Beli...
Wokulski osłupiał. Nie na dźwięk tego imienia, ale z powodu zmiany, jaką
uczuł w sobie. Panna Izabela wydała mu się całkiem obojętną, a natomiast
zaczęła go interesować pani Wąsowska.
592
- Trzeba jej było - ciągnęła - od razu wyłożyć swoje teorie tak jak mnie, a nie
wynikłyby między wami nieporozumienia.
- Nieporozumienia?.. - spytał Wokulski szeroko otwierając oczy.
- Tak, bo o ile wiem, ona panu gotowa przebaczyć.
- Przebaczyć?...
- Jesteś pan, widzę, jeszcze bardzo... osłabiony - mówiła obojętnym tonem -
jeżeli nie czujesz, że postępek pański był brutalny... Wobec pańskich
ekscentryczności nawet baron wygląda na eleganckiego człowieka.
Wokulski roześmiał się tak szczerze, iż jego samego to zaniepokoiło. Pani
Wąsowska mówiła dalej:
- Śmiejesz się pan?... Wybaczam, ponieważ rozumiem taki śmiech... Jest to
najwyższy stopień cierpienia...
- Przysięgam pani, że od dziesięciu tygodni nie czułem się tak swobodnym...
Boże mój!... nawet od paru lat... Zdaje mi się, że przez cały ten czas szarpała mi
mózg jakaś straszna zmora i przed chwilą znikła... Teraz dopiero czuję, że
jestem ocalony, i to dzięki pani...
Głos mu drżał. Wziął ją za obie ręce i całował prawie namiętnie. Pani
Wąsowskiej zdawało się, że dostrzegła w jego oczach coś na kształt łez.
- Ocalony!... Uwolniony!... - powtarzał.
- Posłuchaj mnie pan - mówiła zimno, cofając ręce. - Wszystko wiem, co
między wami zaszło... Postąpiłeś pan niegodziwie podsłuchując rozmowę, którą
znam w najdrobniejszych szczegółach, a nawet więcej... Była to najzwyklejsza
flirtacja...
- Ach, więc to jest flirtacja?... - przerwał. - To, co robi kobietę podobną do
restauracyjnej serwetki, którą każdy może obcierać usta i palce?... To jest
flirtacja, bardzo dobrze!...
- Milcz pan!... - zawołała pani Wąsowska. - Nie przeczę, że Bela postąpiła źle,
ale... osądź pan sam siebie, jeżeli powiem, że ona pana...
- Kocha, czy tak? - spytał Wokulski bawiąc się swoją brodą.
- O, kocha!... Dopiero żałuje pana. Nie chcę się wdawać w szczegóły, dość,
jeżeli powiem, że widywałam ją prze dwa miesiące prawie co dzień... Że przez
ten czas mówiła tylko o panu i że najulubieńszym miejscem jej przejażdżek
jest... zamek zasławski!... Ile razy siadała na tym wielkim kamieniu z napisem,
ile razy widziałam łzy w jej oczach... A nawet raz rozpłakała się na dobre,
powtarzając wyryty tam dwuwiersz :
Wszędzie i zawsze będę ja przy tobie,
Bom wszędzie cząstkę mej duszy zostawi!
Cóż pan na to?...
- Co ja na to?.. - powtórzył Wokulski. - Przysięgam, że jedynym moim
życzeniem w tej chwili jest, ażeby zaginął najdrobniejszy ślad mojej znajomości
z panną Łęcką... A przede wszystkim ten nieszczęśliwy kamień, który ją tak
roztkliwia.
- Gdyby to była prawda, miałabym piękny dowód męskiej stałości
593
- Nie, miałaby pani tylko dowód cudownej kuracji - mówił wzruszony. - O
Boże!... zdaje mi się, że mnie ktoś na parę lat zamagnetyzował, że przed
dziesięcioma tygodniami zbudzono mnie nieumiejętnie i że dopiero dziś
ocknąłem się naprawdę...
- Pan to mówisz na serio?...
- Czyliż pani nie widzi, jaki jestem szczęśliwy?... Odzyskałem siebie i znowu
należę do siebie... Niech mi pani wierzy, że jest to cud, którego najzupełniej nie
rozumiem, ale który porównać można tylko z przebudzeniem z letargu
człowieka, który już leżał w trumnie.
- I czemu pan to przypisuje?... - zapytała spuszczając oczy.
- Przede wszystkim pani... A następnie temu, że nareszcie zdobyłem się na jasne
sformułowanie przed kimś rzeczy, którą od dawna rozumiał, alem nie miał
odwagi uznać. Panna Izabela to kobieta innego gatunku aniżeli ja i tylko jakieś
obłąkanie mogło mnie przykuć do niej.
- I co pan zrobi po tym ciekawym odkryciu?
- Nie wiem.
- Nie znalazł pan czasem kobiety swego gatunku?..
- Może.
- Zapewne jest nią ta pani... pani Sta... Sta...
- Stawska?... Nie. Prędzej byłaby nią pani.
Pani Wąsowska podniosła się z fotelu z miną bardzo uroczystą.
- Rozumiem - rzekł Wokulski. - Mam już odejść?
- Jak pan uważa.
- I na wieś nie pojedziemy razem?
- O, to z pewnością... Chociaż... nie bronię panu przyjechać tam...
Zapewne będzie u mnie Bela...
- W takim razie nie przyjadę.
- Nie twierdzę, że będzie.
- I zastałbym tylko samą panią?
- Przypuszczam.
- I rozmawialibyśmy tak jak dzisiaj?... Jeździlibyśmy na spacer jak wówczas?..
- I naprawdę rozpoczęłaby się między nami wojna - odparła pani Wąsowska.
- Ostrzegam, żebym ją wygrał.
- Doprawdy?... I może zrobiłby mnie pan swoją niewolnicą?..
- Tak. Przekonałbym, że potrafię mieć władzę, a później u nóg pani błagałbym,
ażebyś przyjęła mnie za swego niewolnika...
Pani Wąsowska odwróciła się i wyszła z salonu. Na progu zatrzymała się chwilę
i z lekka odwracając głowę rzekła:
- Do widzenia... na wsi!...
Wokulski opuścił jej mieszkanie jak pijany. Znalazłszy się na ulicy szepnął :
„Oczywiście, zgłupiałem.”
Spojrzał za siebie i zobaczył w oknie panią Wąsowską, która wyglądała spoza
firanki.
594
„Do licha ! - pomyślał. - Czy ja znowu nie wlazłem w jaką awanturę?...”
Idąc ulicą Wokulski wciąż zastanawiał się nad zmianą, jaka w nim zaszła.
Zdawało mu się, że : otchłani, w której panuje noc i obłęd, wydobył się na jasny
dzień. Pulsa biły mu silniej, oddychał szerzej, myśli toczyły się z niezwykłą
swobodą; czuł jakąś rześkość w całym organizmie i nie dający się opisać spokój
w sercu.
Już nic drażnił go ruch uliczny, a cieszyły tłumy. Niebo miało ciemniejszą
barwę, domy wyglądały zdrowiej, a nawet kurz, nasycony potokami światła był
piękny.
Największą jednak przyjemność robił mu widok młodych kobiet, ich giętkich
ruchów, uśmiechających się ust i wabiących spojrzeń. Kilka z nich spojrzały mu
prosto w oczy z wyrazem słodkiej tkliwości i kokieterii; Wokulskiemu serce
uderzyło śpieszniej, jakiś prąd drażniący przeleciał po nim od stóp do głów.
„Ładne!...” - pomyślał.
Wnet jednak przypomniał sobie panią Wąsowską i musiał przyznać, że
spomiędzy tych ładnych ona jest najładniejsza, a co lepiej, najponętniejsza... Co
to za figura, jaki wspaniały kontur nogi, a płeć, a oczy mające w sobie coś z
brylantów i aksamitu... Byłby przysiągł, że czuje zapach jej ciała, że słyszy
spazmatyczny śmiech, i w głowic zaszumiało mu na samą myśl zbliżenia się do
niej.
„Co to musi być za wściekła kobieta!... - szepnął. - Kąsałbym ją...”
Widmo pani Wąsowskiej tak go prześladowało i drażniło, że nagle przyszedł mu
projekt odwiedzić ją jeszcze dziś wieczorem.
„Przecież zaprosiła mnie na obiady i kolacje - mówił do siebie czując, że w nim
coś kipi. - Wyrzuci mnie za drzwi?... Po cóż by mnie kokietowała. Że nie ma do
mnie wstrętu, wiem nic od dzisiaj, no, a ja, dalibóg, mam na nią apetyt, który