— Да раніцы — штоб не рыпаўся!
Грыбок, узрадавана кіўнуўшы, пайшоў хутчэй. Ён яшчэ раз трывожна азірнуўся, калі бандыт свіснуў, але свіст гэты быў не да Ахрэма. Хрыпаты, напэўна, клікаў другога, які сцярог хату, — той адразу рушыў на яго свіст.
Грыбок асцярожна прытуліўся да плота, даў дарогу. Толькі схаваўшыся за дзвярамі ў сенцах, шаргануўшы засаўкаю, ён адчуў сябе вальней. Але спакою не было і тут.
Жонка драмала, як бы нічога і не здарылася. Кладучыся побач, ледзь стрымліваючы дрыготку, ён штурхнуў з папрокам:
— Спіш!..
— А?.. Што?.. Што табе?..
Грыбок, увесь напоўнены нядаўна перажытым, не адказаў.
— Накіраваў куды іх? — пазяхнула жонка.
— Накіраваў!.. Тут ледзь самога не накіравалі… На той свет!..
— Што ты пляцеш!
— Тое, што чуеш!.. Прападзі ты пропадам, такая ж-жытка!
— Чаго ж ён?.. Упаўнаважаны еты?
— Упаўнаважаны. Такія ж яны ўпаўнаважаныя, як я… Кеб іх зямля не насіла!
— Хто ж то?
— Маслакі!
— А! — са страхам ускрыкнула жонка.
Зачыніўшы дзверы, Ганна момант пастаяла ў сенцах, прыслухоўваючыся да таго, што адбываецца між бандытамі і Васілём. Але гаворкі іх яна не магла разабраць. Паспрабавала ўгледзець іх у шчылінку каля дзвярэй — не было відаць.
Яна ўбегла ў хату, зірнула ў акно. У змроку ледзь разабрала — Васіля павялі наперадзе, а самі драпежнымі ценямі панура пацягнуліся ўслед. Пайшлі не на вуліцу, а кудысьці на прыгуменні.
Божа мой, што яны хочуць з ім зрабіць! Яна тут жа апаліла сябе папрокам: як яна магла паслухацца гэтай хэўры, адысці, пакінуць яго аднаго!
Ганна кінулася ўжо да парога, але спынілася. У цёплай цішыні чулася роўнае, лёгкае дыханне Хведзькі ды стомлены бацькаў сон. Ганна нахілілася над ложкам.
— Тато… Тато…
Мачыха нездаволена павярнулася.
— Чаго табе?
— Бандзіты! Маслак!
Сон ад бацькі ўраз зляцеў.
— Васіля на прыгуменне павялі!..
— А Божа! — спалохана перахрысцілася мачыха.
Хацела сказаць пра дзядзьку Ахрэма, але стрымалася: ён быў братам нябожчыцы маці, мачыха вельмі не любіла яго.
Калі бацька стаяў каля акна, прыглядаючыся да постаці, што тырчала зусім блізка за плотам, Ганна амаль з адчаем, хапаючыся, думала, што рабіць, чым памагчы яму, любаму Васільку. За трывогай пра Васіля яна неяк мала думала пра дзядзьку.
— Іх тут мало. Усяго чалавек пяць…
— З вінтоўкамі? — запытаў бацька.
— З абрэзамі… — Ганну таміла яго павольнасць, яго марудлівы, маўклівы роздум. — Людзей трэба апавясціць! — нецярпліва прамовіла яна.
Бацька зноў азірнуўся на акно, за якім цямнела поле.
— Як?
— Я сюды, етым акном — на агарод… На вуліцу…
— Здурнела! — жахнулася мачыха. — Ды ён жа цябе з вінтоўкі ўмэнт!..
— Не прыкмеціць ён.
— Загубіць захацела ўсіх! Калі сваёй галавы не шкода, то падумала б хоць пра бацькаву! Пра Хведзьку падумала б!
— А вы б пра Васіля падумалі! — у голасе Ганны захліпаў плач.
— Нічога з ім не станецца, з Васілём тваім!
Ганна ступіла крок да акна, але мачыха кінулася наўперад яе, раскінула рукі.
— Не пушчу!.. Цімох! — крыкнула яна бацьку на падмогу. — Ты, ты што ж стаіш як ёлапень! Не бачыш!
— Не трэба! — мякка сказаў Ганне бацька. — Не зробяць яму нічога…
— Не зробяць!..
Ганна, душачыся слязьмі крыўды і роспачы, адышла ад мачыхі, апусцілася на лаўку. Трывога за Васіля, за дзядзьку Ахрэма, аднак, хутка высушыла яе слёзы. Яна востра ўслухоўвалася ў цішыню сяла, чула зацяты сабачы брэх у баку прыгуменняў, з даўкім неспакоем, са страхам чакала, што вось-вось грукне стрэл, але і на прыгуменнях і ў сяле было ціха. Ні аднаго падазронага гуку не ўлавіла Ганна.
— Спяць, скажы ты, усе, як проса прадаўшы… — здзівіўся ўголас бацька.
— Хто спіць, а хто сядзіць ды не дыша, — адгукнулася мачыха. Яна з асцярогай ступіла да акна ў поле. — Стаіць, як тое пудзіло!..
Потым Ганна пачула непадалёк ціхі свіст. Яна насцярожылася і ўзрадавалася — цень-пудзіла, што тырчаў за плотам, пацягнуўся ад хаты.
— Пайшоў, — з палёгкай адзначыў і бацька.
Постаць хутка знікла ў змроку поля. Ганна ўстала, моўчкі падалася ў сенцы.
— Ты куды? — пачула яна за сабою голас мачыхі.
— Туды ж!.. Пагляджу пайду.
— Зноў! Сама на ражон лезе!..
— Не чапай! — уступіўся бацька.
У сенцах Ганна асцярожна адчыніла дзверы, выглянула. Навокал было ціха, але цішыня гэта не толькі не супакойвала, а нават як бы насцярожвала. Сыходзячы з ганка, Ганна мімаволі ўслухоўвалася, баялася вокрыку. Тулячыся да сцяны, хутка перабегла за рог хаты і толькі тут на міг агледзелася — ці не цямнее дзе-небудзь постаць. Было па-ранейшаму ціха, ніхто не стаяў на дарозе. І яна, ужо не азіраючыся, не слухаючы нічога, пералазячы платы, напрасткі цераз мокрыя, па-асенняму голыя агароды паляцела да Васілёвага селішча.