I пазней, калі ляжаў у кювеце, а грузавікі набліжаліся па дарозе, Чыжык, дыхаючы пахамі восені, таксама адчуваў, што любіць ваяваць. Дый і ніяк немагчыма было ўявіць сябе недзе па-за гэтым кюветам і далёка ад гэтага гулу, што ўвесь час робіцца яснейшы і гразнейшы, а сэрца пачынае біцца ўсё больш неспакойна і ўзбуджана. Хвіліны напружанага чакання... Рука мацней сціскае адзіную гранату, гатовая ў любую хвіліну кінуць яе ў самую гушчыню ворагаў, у гэтым месцы лес — адно куп’ё ды хмызняк і дарога відаць далёка і справа і злева. Грузавікі ідуць адзін за адным — іх каля дзесятка. У кожіным кузаве па два салдаты ў касках і з аўтаматамі.
Чыжык мацней уціскаецца ў зямлю. Уважліва сочыць з-за куста за машынамі. Вось з ім пярэдняя параўнялася. У яе кузаве нейкі груз, на якім і сядзяць салдаты, пахмура паглядаючы на няветлівы лес. Шыны колаў, ды і сам кузаў запыленыя. За гэтай — другая, потым трэцяя.
Чыжык яшчэ больш напружана ўглядаецца ў хвост калоны. Нарэшце, застаюцца толькі дзве машыны — самыя канцавыя. Чыжык прыўзнімаецца, размахваецца і кідае гранату. Потым ён чуе кароткі ўскрык і ўслед за ім адзін і другі выбух. Грымяць з кустоў таропкія стрэлы. На дарозе — два вялікія вогнішчы. Па дарозе бегае гітлеравец, забыўшыся на аўтамат, што вісіць папярок жывата. Чыжык збівае яго ўдарам кулака. Зрывае аўтамат. Потым выпускае ўсю чаргу па машынах, што на поўным хаду, адстрэльваючыся, уцякаюць.
Аднак да машын нельга падступіцца. Полымя ўсё больш ахоплівае іх. Займаецца брызент, якім накрыты груз. Непрыемна пахне гарэлай гумай. Чыжык, ухапіўшы доўгую ламачыну, усё ж паспявае сарваць брызент на першай машыне. Пад імі скрыні з чужой маркіроўкай. Саўчанка, які падбягае ў гэты час, раптам крычыць не сваім голасам:
— Ратуйцеся, хлопцы, — боепрыпасы!
Чыжык, як і ўсе, зноў кідаецца ў кювет. I ў той жа час глухі выбух скаланае наваколле. Саўчанка цяжка валіцца на зямлю, ухапіўшыся рукою за паясніцу.
На дарозе доўгі час яшчэ ўзрываюцца патроны. Чыжык падпаўзае да Саўчанкі. У таго гімнасцёрка ў крыві. I, як заўсёды ў падобных выпадках, напалоханы ранены храпе збялелымі вуснамі:
— Бяры ўсё камандаванне на сябе. Чуеш — я загадваю. Вядзі групу, бо хутка сюды наляцяць...
Чыжыку і самому хочацца цяпер пайсці адсюль. Але ён авалодвае сабой, ірве торбу на часткі і пачынае бінтаваць Саўчанку, закінуўшы яму на плечы гімнасцёрку. Рана не вельмі страшная, але многа крыві.
Што-нішто ўсё ж застаецца і пасля выбуху. У кустах яны знаходзяць паўдзесятка аўтаматаў і разбітую скрыню з патронамі, якую выкінула з кузава.
У дзве споднія кашулі насыпаюць патроны. На дарозе ўжо чуцён новы гул.
Нарэшце Чыжык падхоплівае раненага Саўчанку і, трымаючы яго, як малое дзіця, падаецца ў лес. Ідзе шпарка, радуючыся, што ўсё адбылося не так ужо і дрэнна, і ў той жа час адчуваючы сорам перад Саўчанкам, які паціху іншым разам стогне.
Лес робіцца ўсё гусцейшы. Ззаду, на дарозе, раптам узгараецца страляніна, чутны крыкі. Але цяпер гэта не страшна. Група паспела адысці далёка, немцу ж у лес заходзіць пабаяцца. Дый у іх, відаць, іншае заданне. Там жа, наперадзе, фронт.
Пазней, лежачы на імху пад ялінаю, Саўчанка зноў хрыпіць:
— Камандаванне над групай перадаю яму, — і тыцкае пальцам у бок Чыжыка. — Ён там, на дарозе, вельмі добра дзейнічаў. Мяне пакіньце тут, бо адчуваю, што мая песня спета. А ўсёй групе загадваю зараз жа прабівацца на ўсход да сваіх. Усё! — і зморана заплюшчыў вочы.
— Як цябе ў лесе пакінуць? — узгараецца раптам Бабарыка. — Ці ты здурнеў? Калі ўжо на тое, дык мы цябе куды ў паселішча, у надзейныя рукі... Вылечаць.
Зноў Саўчанка раскрывае вочы, і на гэты раз у іх гарыць незнаёмая для іншых настойлівасць:
— Загад на вайне закон, — кажа ён. — Я вас вёў, я і перад смерцю за вас адказваю. Як пачне цямнець, каб рушылі.
— Вось табе і на... — шэпча Бабарыка, адступаючыся. — Пакінуць аднаго на верную смерць...
I ва ўсіх на змораных тварах таксама разгубленасць. Кожнаму немагчыма нават і ўявіць такое. Адзін Чыжык загадкава паглядае на ўсіх.
— Ну, а ты што скажаш? — пытаецца ў яго Саўчанка.
— Я чалавек у вас новы, — перадыхнуўшы, кажа Чыжык. — Толькі скажу праўду: я пабачыў і не такое, як сёння. Камандзіра пакідаць нельга. Перанесці яго цераз лінію фронта таксама нельга. Але ж раней, чымся ён сказаў ісці, ён аддаў загад мне камандаваць. Побач рухаецца вораг, і яго добра можна біць з тылу. Тут яшчэ блізка многа дарог і вайна выгадная. Пакуль Саўчанка ачуняе, мы паспеем добра адпомсціць гітлераўцам.