Як жа пастражэў ён, калі даведаўся, што брыгаду едзе правяраць сам камандуючы фронтам.
— Ну, падвядзі мяне цяпер! — пагразіў палкоўнік Аляксею.
Камандзір брыгады ніяк не мог забыць даўняй сустрэчы Аляксея з Чарняхоўскім, дараваць старшаму лейтэнанту заўвагу камандуючага.
Старшы лейтэнант абышоў у апошні раз перад праверкай экіпажы, даючы парады, стараючыся знайсці, ці няма якіх-небудзь непаладкаў.
Ён у гэтыя дні адчуваў асаблівы ўздым — прыліў энергіі, быў у тым добрым настроі, калі мог, не стамляючыся, працаваць цэлымі суткамі. Яго абавязак супадаў з жаданнем.
Аляксей убачыў Чарняхоўскага ўжо на маршы: брыгада атрымала задачу, увайшоўшы ў прарыў, дзейнічаць ва ўмовах глыбока прарванага фронта ворага. Чарняхоўскі стаяў каля пераправы з Бяссонавым i яшчэ некалькімі генераламі i афіцэрамі і, сочачы за танкамі, штосьці гаварыў палкоўніку...
«Не здарылася б чаго,— мімаволі падумаў Аляксей пра роту. — Бяссонаў тады ўсё жыццё будзе прыпамінаць...»
Яшчэ раз старшы лейтэнант убачыў Чарняхоўскага, калі яго рота на ўзлессі ладавалася для атакі. За бярозавым i асінавым падлескам слалася перад ім незасеянае бура-зялёнае поле.
Чарняхоўскі стаяў поблізу, у бярэзнічку, сочачы за танкамі, што наводдаль рушылі цераз поле i часта стралялі. Генерал зняў фуражку, i вецер варушыў яго густыя, з глянцаватым водбліскам валасы. Каля Чарняхоўскага, як i раней, было некалькі вайсковых, а крыху ззаду стаяла тры ці чатыры машыны.
Усё гэта старшы лейтэнант бачыў якую-небудзь хвіліну, бо тут жа ў шлемафоне пачуўся голас камбрыга,— трэба было выходзіць атакаваць. Аляксей закрыў люк над галавой i ўжо бачыў у перыскоп, як бяжыць насустрач, разыходзячыся ўшыр, пустое поле i набліжаецца лясок, дзе быў праціўнік.
Аляксееў танк стаў біць i біць ria гэтаму ляску...
Больш старшы лейтэнант з Чарняхоўскім не сустра' каўся. Ад Бяссонава перадавалі, каб падрыхтаваліся да праверкі, бо хутка зойдзе камандуючы фронтам, наказвалі, што ён асабліва цікавіцца, як навучаны экіпажы, як дзейнічаюць самастойна ўзводы, роты. Потым стала вядома, што Чарняхоўскі ўжо у суседзяў, i ў Аляксеевай роце i ва ўсім батальёне чакалі — вось-вось прыедзе.
Але генерал-палкоўнік ад суседзяў паехаў некуды ў іншае месца.
Аляксей чуў, як вечарам, сабраўшыся ля зямлянкі, яго танкісты распытвалі ў суседзяў:
— Ну, які ён з сябе? Строгі дужа?
— Строгі... Да ўсяго, брат, стараецца дабрацца сам. Сам у «трыццацьчацвёрку» палез i пачаў ганяць — а як вы гэта робіце, а як гэта? А сержанту — а вы навядзіце гармату на тую цэль, вылічце, якая туды адлегласць. Пакуль той навадзіў, зірнуў на гадзіннік. Засек, значыць, час...
Сухі, з белымі брывамі, гаварлівы старшына прыкурыў цыгарку.
— A ў мяне запытаўся, што ты будзеш, таварыш старшына, рабіць, калі, маўляў, камандзір выйдзе са строю?
— Ну, а ты што ж?
— Што ж? Ясна што! Адказаў па форме... Калі хочаш падвучыцца, магу паўтарыць, — падчапіў цікаўнага старшына.
— Бач ты, малады які, a ўжо генерал-палкоўнік, камандуючы фронтам! Ён старэйшы за мяне гадоў на пяць, не больш, — прамовіў Рыбакоў.
— Глядзі ты, куды ён цэліць, у генералы! — засмяяўся нехта з сержантаў. — Ды ты праз пяць год i да старшыны не дацягнеш. Галава, брат, малаватая!
— A кім ён быў у пачатку вайны, камандуючы, а? Не інакш, генерал-маёр ці, мо', i з палкоўнікаў, — адгукнуўся Сонцаў. — А вось камандуючы! Заслужыў, i не паглядзелі ні на што, фронт далі.
Сонцаў неспадзявана перамяніў кірунак размовы:
— Нездарма ён прыехаў! Хутка здымемся адсюль. Сур'ёзнае заданне, напэўна, дадуць. Не так сабе ён даходзіў да ўсяго.
— Факт — сур'ёзнае. Нам абы-якога не дадуць,— падтрымаў Быстроў i перайшоў на жарт: — З такімі машынамі да бабкі Ганны ў агарод не пашлюць. Такіх сур'ёзных, геройскіх хлопцаў, як я ды ты...
— Адным словам, можна складаць чамаданы.
— А што, нам, малярам, не прывыкаць. Зборы кароткія.
Аляксей таксама лічыў — цяпер хутка.
— Зрабі, Якавенка, каб усё было да ладу, напагатове. Раптам пабудзяць ноччу, каб адразу — у дарогу. У момант.
— Оцэ вона i скончылася перэрва, — заключыў Якавенка.
З вечара да паўночы Аляксей сядзеў з Сонцавым, пішучы ў Сібір, на Урал, на Паволжжа віншавальныя лісты сем'ям узнагароджаных.