Дзяжурны па роце, рухавы фарсісты лейтэнант Гогабярыдзе, загадаў строіцца.
Афіцэры, сержанты з усіх бакоў пачалі збягацца да дзяжурнага. Рота выцягвалася ўсцяж лінейкі.
— Хутчэй, хутчэй, — падганяў Гогабярыдзе.
Людзі строіліся, здавалася яму, вельмі марудна. Ён прайшоў па строі, раўняючы рады ў шнурок, некалькі разоў паўтарыў «смірна», «адставіць», не забыўся заўважыць пры гэтым, што трэба будзе заняцца страявой.
Старшы лейтэнант убаку чакаў, калі рота ўладуецца. Гледзячы на строй, які вырас больш як удвая, ён думаў, што зараз павінен сказаць. Нарэшце, Гогабярыдзе зычна скамандаваў апошняе «смірна». Ён дакладваў з такім выглядам, нібы перад ім быў не камандзір роты, добры яго знаёмы, a камандзір брыгады ці корпуса.
— He ўмеюць строіцца, — сказаў Аляксей незадаволена.
У душы, аднак, старшы лейтэнант радаваўся. Ён заўсёды быў рады людзям, любіў з імі сыходзіцца. Да таго ж, з гэтымі людзьмі рота, якая да гэтага не перавышала ўзвода, адразу вырасла; танкаў было ў ёй, колькі належала. Гэта была сапраўдная рота.
Ён прывітаўся. Танкісты адказалі голасна, але нядружна.
Аляксей акінуў знарок суровым позіркам прыціхшы строй. Адчуў на сябе дзесяткі насцярожаных, уважлівых вачэй.
— Таварышы!— пачаў ён, выдзяляючы кожны сказ.— Наша рота сёння павялічылася. Прышлі да нас, у нашу сям'ю, новыя людзі. Радасна, што нашы рады зноў запоўнены. Я вітаю вас, таварышы навічкі, i хачу, каб вы былі варты тых, каго прышлі замяніць. Не забывайце, для чаго вас паслала Радзіма сюды. Неўзабаве мы пойдзем на фронт, каб гнаць ворага далей з нашай зямлі. Мы павінны, не шкадуючы сіл, рыхтавацца да тых вялікіх дзён. Патрабую самай строгай дысцыпліны i парадку. Званне гвардзейца не толькі чэсць, але i абавязак. Трэба, каб абавязак гэты выконвалі па-гвардзейску i тут, i там, на перадавой,— усюды!
Ён скамандаваў «вольна» і пачаў знаёміцца з людзьмі.
Першым, да каго Аляксей падышоў, быў сержант Рыбакоў.
— Вы, сержант, не з стараабрадцаў? — Рыбакоў здзіўлена ўставіўся на камандзіра роты, не адказаў.— Чаму бараду адпускаеш?
Рыбакоў пачаў апраўдвацца — часу не было, але Лагуновіч не стаў слухаць, хаваючы пад брывамі добры позірк, абарваў:
— Пагаліць! У другі раз ca строю выведу.
Ён запытаўся, дзе Рыбакоў ваяваў раней i дзе быў паранены.
— Пад Гомелем дзеўбанула, таварыш старшы лейтэнант... Два дні толькі i пабыў на фронце...
— Які клірэнс у Т-34? — перабіў яго старшы лейтэнант.
Рыбакоў адказаў хутка i дакладна. Старшы лейтэнант, ажывіўшыся, задаў яшчэ некалькі тэхнічных пытанняў, i на ўое Рыбакоў адказваў правільна, хоць між ix былі i не лёгкія.
Аляксей, які вельмі любіў тэхніку i з павагай ставіўся да людзей, што яе ведаюць, адышоў ад Рыбакова задаволены.
Большасць «навічкоў» былі толькі ў брыгадзе новымі. Некалькі чалавек, як i старшы лейтэнант, пачыналі вайну ў першы дзень, пад Пярэмышлем, Брэстам i Беластокам, i калі пакідалі фронт, дык толькі параненыя, абгарэлыя i толькі на некалькі месяцаў.
Аляксею падабалася, што людзі яго пахадзілі ўжо ў «агні».
Прышло, праўда, чалавек пяць i такіх, што не былі яшчэ на фронце. Яны здаліся Аляксею людзьмі надзейнымі. Асабліва запомніўся яму малодшы сержант Архіпаў.
— Не ваяваў? — запытаў Аляксей у Архіпава, ведаючы гэта са спісу, які ён чытаў перад гэтым.
—Ваяваў, таварыш гвардыі старшы лейтэнант,— запярэчыў той.
— Дзе?
— На Уральскім танкавым... Машыны вось гэтыя рабіў.
Байцы засмяяліся, Архіпаў, маўклівы, задуменны, ніяк не адгукнуўся на смех. Цяжка было зразумець, ці ён лічыць гэта за жарт, ці перакананы ў гэтым. Цэпкім позіркам Аляксей зірнуў на сержанта i чамусьці паверыў, што ён не падвядзе.
У сержанта Касцючэнкі, васпаватага, з карымі вузкімі вачыма, на гімнасцёрцы бялеў сярэбраны партызанскі медаль. Аляксей ведаў ca спісу толькі, што ён з «брыгады імя Сталіна». Старшы лейтэнант запытаўся, дзе ваюе брыгада, i калі сержант сказаў, што ў Беларусі, ён не стрымаў усмешкі задавальнення. Аказалася, што брыгада стаяла на поўдзень ад Мінска, у мясцінах, у якіх старшы лейтэнант некалі быў.
Аляксей аднойчы ездзіў туды з таварышам. Чыгункі там не было, i яны дабіраліся на выпадковай машыне, якую «падстрэлілі» на ўскраіне Мінска. Была восень, абодва ў трасучым кузаве намерзліся так, што пасля маці таварыша ніяк не магла адагрэць ix чаем з малінаю. Аляксей адразу ўспомніў невялікае мястэчка. Асабліва выразна чамусьці прыгадалася брукаваная плошча з новым каменным будынкам школы i паўразбураным касцёлам. Касцючэнка, пабачыўшы, што старшы лейтэнант ведае месца, сказаў, у якіх вёсках прыходзілася быць.