На гэтым ix размова ў першы раз скончылася. Аляксей стаў гутарыць i знаёміцца з іншымі.
Калі танкісты разышліся чысціць машыны пасля дарогі, Аляксей выклікаў Касцючэнку ў зямлянку. Ён спадзяваўся, што Касцючэнка можа што ведае пра Мінск, пра яго знаёмых. Было яшчэ адно запаветнае жаданне, якое Аляксей хаваў у душы, бо амаль не верыў, што яно тут споўніцца. Хацелася запытацца, ці не сустракаў ён дзе-небудзь Ніну. Ён адчуваў, што гэта амаль безнадзейна. Хіба знойдзеш пясчынку ў моры? Але спадзяванне, хоць i кволае, усё-ткі жыло ў ім i не давала супакою.
Сержант, увайшоўшы, далажыў, што прыбыў па загаду.
— На гэты раз не па загаду, а па просьбе. Сядай, сержант.
Касцючэнка прысеў на край услона, у вачах мільганула цікаўнасць: аб чым старшы лейтэнант будзе прасіць.
— Раскажы, як там мае землякі ваююць?.. Ты, здаецца, не з Беларусі? Як ты трапіў туды?
Сержант сказаў, што да вайны служыў у Брэсце, што пад Баранавічамі, калі дывізія білася ў акружэнні, яго раніла ў нагу. Дывізія была разбіта, i байцы асобнымі групкамі прабіваліся на ўсход самі. У адной групе быў i Касцючэнка, але ісці ён доўга не змог, з кожным днём рана даймала ўсё больш, i яму прышлося спыніцца ў адной вёсцы. Яго прыняла да сябе адзінокая бабулька, якой ён дапамагаў у гаспадарцы. У вёсцы сабралася чацвёра салдат. Агледзеўшыся, падмацаваўшыся, усе пачалі згаварвацца пайсці ў лес да партызан. Нага яго да таго часу паправілася. Звязацца з атрадам удалося не адразу — толькі зімою, у студзені, яны перабраліся ў лес.
— Хто ў вас быў камандзірам?
— Ермакоў.
— Ермакоў? Не ведаю. А з Мінска нікога не было?
— Як жа, i з Мінска былі, таварыш гвардыі старшы лейтэнант. Многа было. Гарбуз з Мінска, Ліпніцкі. Камісар наш Туравец таксама...
— Нічыпар Паўлавіч?! — узрадаваўся Аляксей.— Ведаю. Туравец мне партыйны білет уручаў. I на заводзе не адзін раз сустракаліся. Ён быў сакратаром райкома.
Старшы лейтэнант дрыгатлівымі рукамі скруціў папяросу, уставіў у муштучок з плексігласа, глыбока зацягнуўся.
Стаіўшы дыханне, з намаганнем выцішуў:
— A Лагуновіч... не чуў такіх?
— Лагуновіч?.. Была жанчына адна маладая,— сказаў Касцючэнка.
— Зваць як?
— Па бацьку не ведаю, а так — Нінаю зваць.
— Ніна?!— старшы лейтэнант мімаволі, узрушана падняўся. Хударлявы, абветраны твар яго пабялеў. Губы раптам непаслухмяна задрыжалі.
— Ніна, — паўтарыў сержант, крыху разгублены тым, што Лагуновіч гэтак хвалюецца. — Яе па прозвішчу мала хто i зваў, усе Ніна ды Ніна...
— Якая... яна з сябе?
— Русявая такая, невысокая... Камісар яе аднойчы пасылаў на разведку ў горад, дык мы з Васем Крайко праводзілі... Па-нямецку добра гаворыць. Яна ў нас часта хадзіла на сувязь, на разведку... Голас у яе такі глыбокі, нібы знутры ідзе...
— Яна! Ніна!
Аляксей няцямна выняў папяросу з муштука, высыпаў попел на руку — апёкся. Але замест выразу болю на губах з'явілася ўсмешка. Праз хвіліну яна раптам пагасла.
— А ты не памыліўся, сержант? Лагуновіч, цвёрда?
— Ну, што вы!.. А вы хто ёй, выбачайце, таварыш старшы лейтэнант? Брат ці знаёмы?
— Добры знаёмы! Жонка мая, мусіць!.. — Ён быў цяпер зусім не падобны на таго стрыманага, нават суровага камандзіра, якім бачыў яго раней Касцючэнка. — Даўно вы бачыліся?
— У студзені прыкладна было, калі мы праводзілі яе ў горад. Ну, i пасля, вядома, бачыў...
— А пра сына нічога не чуў? У мяне сын павінен быць.
Сержант сказаў, што не чуў.
— Шкада! Там, можа, мужчына вялізны вырас. А можа, i жанчына, хто ведае. Чакаў хутка, а тут вайна пачалася, усё пераблыталася... Тры гады, сержант, ні адной весткі. Ты да мяне як з неба зваліўся! Раскажы, як яна там? Якая яна цяпер? Не магу я ўявіць яе разведчыкам. — На хвіліну ў вачах прайшоў цень трывогі. — Цяжка ёй i небяспечна вельмі...
— Небяспечна. Вядома, не без гэтага, самі ведаеце. Але нам памагаюць свае людзі. Яна больш ходзіць у гарнізоны...
Касцючэнка спыніўся. Што б яшчэ расказаць?
— Ну, пасля той разведкі я, вядома, сустракаў яе некалькі разоў. Але так, павітаюся i прайду стараною. А каб гаварыць, скажам, то не прыходзілася.
— Эх ты,— ні то шкадуючы, ні то з дакорам сказаў старшы лэйтэнант.
Толькі пазней, калі Касцючэнка пайшоў i Аляксей застаўся адзін, ён адчуў усю глыбіню шчасця. «Знайшоў! — радаваўся ён. Гэтае простае слова мела для яго багатае, разнастайнае значэнне. Скончылася трохгадовае няведанне. Яна жыве! Яна там, куды ён пойдзе. Можна напісаць пісьмо, спадзеючыся, што яно дойдзе да яе i што прыдзе адказ. I яшчэ многае значыла гэтае слова «знайшоў».