Праехаўшы яшчэ крыху, Чарняхоўскі заўважыў у хмызняку каля дарогі прыкрытую галлём «трыццацьчацвёрку».
Ён спыніў машыну. Накінуўшы плашч-накідку, рассоўваючы мокрае вецце, падышоў да танка. Поблізу стаяла яшчэ адна «трыццацьчацвёрка», па знаку на вежы якой ён даведаўся, што тут машыны са славутага гвардзейскага корпуса.
Каля танка якраз завіхаўся баец. Ён толькі павярпуўся, каб ісці, напэўна, да свайго люка, калі сустрэўся з Чарняхоўскім.
Танкіст паспешліва i насцярожана акінуў позіркам чалавека ў плашч-накідцы, не зусім упэўнена прывітаўся.
— Што вы тут робіце? — Ваюем...
Баец раптам казырнуў i бегам падаўся да люка.
— Пачакайце, таварыш...
— Няма калі... Зараз камандзіра паклічу...
I ён схаваўся ў люку. «Прыём не вельмі далікатны», — падумаў камандуючы, не скідаючы плашчнакідкі.
Праз хвіліну з машыны саскочыў другі танкіст. Прывітаўшыея, ён папрасіў дакументы, i Чарняхоўскі падаў пасведчанне.
Раскрыўшы яго, танкіст здзіўлена i вінавата зірнуў на камандуючага.
— Выбачайце, таварыш генерал. Вінаваты. Не бачыў яшчэ ніколі... Чуць — чуў многа, а бачыць... — ён схамянуўся i назваў сябе:
— Гвардыі старшы лейтэнант Лагуновіч. Аляксей далажыў, чым займаецца яго рота, якая з батальёнам удзельнічала ў начных занятках.
— Чаго ж стаіць рота, таварыш гвардыі старшы лейтэнант?
— Затрымка. Чакаем вестак ад разведкі... Чарняхоўскі запытаўся, ці часта бываюць у брыгадзе начныя заняткі.
— Два-тры разы кожны тыдзень, таварыш генерал. Камандуючы пацікавіўся, ці даўно Аляксей у брыгадзе i ці даўно на фронце.
— Дарэчы, з якіх мясцін вы родам?
— З Мінска, таварыш генерал... — Сям'я дзе?
— Па той бок...
— Там... — спачувальна, крыху нахмурыўшы прыўзнятыя дужкі броваў, прамовіў камандуючы.
Да ix гэтым часам падышло некалькі танкістаў. Спачатку саскочыў з вежы Быстроў, за ім зараджаючы, потым ад суседняй машыны падышоў Колышаў; Сонцаў, які так недарэчна спаткаў генерал-палкоўніка, адседжваўся ў танку.
— Чым жа вы займаліся апошнімі днямі? — глянуў Чарняхоўскі на Быстрова.
— Гарматы прыстралялі, таварыш генерал. Экіпажы зладжвалі...
— Зладзілі?
— Так. Цяпер вось пачалі замяняць адзін аднаго...
— Гэта добра... А вы даўно ў брыгадзе? — акінуўшы танкістаў хуткім, але вострым позіркам, запытаўся Чарняхоўскі ў Колышава.
— Адзінаццаць... дзён, таварыш генерал.
— Як вам здаецца, таварыш танкіст, у добрую вы брыгаду трапілі?
— Брыгада — добрая, таварыш генерал. Праслаўленая...
— Праслаўленая? Гэтага мала... Слава, як i гімнасцёрка, можа пакрывацца пылам i старэць...
— Абновім, таварыш генерал! — адгукнуўся рашуча Быстроў. Ён непрыхільна зірнуў на Колышава: не мог адказаць як след.
— Абновіце? Ну-ну, глядзіце. Я не люблю, калі словы на вецер кідаюць... — Чарняхоўскі зноў загаварыў да Аляксея:— А на заняткі ў вас заўсёды выязджаюць без аўтаматчыкаў?
Аляксей ды i некаторыя іншыя збянтэжыліся.
— Не... Мінулы раз, таварыш генерал, мы былі з аўтаматчыкамі...
Тут старшага лейтэнанта паклікалі да рацыі.
Аляксей папрасіў дазволу ў камандуючага перадаць, каб там пачакалі, але Чарняхоўскі сказаў:
— Не. Чакаць ім нельга.. Вайна не чакае... Рыхтуйцеся, таварышы, добра рыхтуйцеся. Вам тут, на Беларусі, выпадзе асабліва важная праца...
Ён паправіў на плячах плашч-накідку.
— А вы, таварыш старшы лейтэнант, запомніце, што на заняткі трэба ездзіць у поўнай гатоўнасці. Кожны раз... Ідзіце.
— Ёсць!..
Танкісты бегам падаліся да сваіх танкаў, а Чарняхоўскі хутка пайшоў назад.
Праз хвіліну яго машына зноў ляцела па дарозе...
3...
Штаб З-га Беларускага фронта размяшчаўся кіламетрах у чатырох ад гарадка Краснае.
Тое Краснае, якое праславілася яшчэ пры Кутузаве, стала цэнтрам, што кіраваў мнагатысячным войскам фронта. Гарадок, вызвалены яшчэ паўгода назад, ляжаў увесь у руінах, сярод якіх дзе-ні-дзе чарнелі каробкі спаленых дамоў. Ён здаваўся паўпустым, амаль нежылым, як i ўсе такія разбураныя гарадкі.
Зусім інакш ішло жыццё ў сасняку за горадам, дзе быў штаб фронта. У бліндажах, выкапаных між дрэваў, ні днём, ні ўночы не сціхала напружаная неўтаймаваная праца.
Над бліндажамі, гойдаючы ўгары высокія макушкі, шумелі сосны. Тонкія i стройный, яны нагадвалі вартавых.
Камандуючы яшчэ здалёк убачыў знаёмы абрыс ляска.
Абапал дарогі мільгалі, адбягаючы назад, рады старых ліп, некаторыя з якіх пачалі сохнуць, — угары часта чарнела бязлістае голле.