He круці галавой, калі будзеш гэта чытаць. I мне пісаць такое як быццам няёмка. Як быццам гэта — толькі наша з табою, не больш.
З намі тут, у вёсцы, маленькая Дануся, якая ўся жыве ў казачным свеце, заражаючы гэтым i нас.
Учора пад вечар удвух з сынам-студэнтам праходзілі каля знаёмай сасны, дзіўна нахіленай над ракою, з грывай галля — толькі ад вады. На апусцелай буслянцы, якая вянчае сасну, марадзёрылі вароны, штосьці там матлошачы. Без буслоў i жабам жывецца вальней ды смялей. Над самым берагам, дзе ён адхонны, многа ix уцякае з-пад ног ці тлуста чмякаецца ў ваду.
I мы смяяліся, як падзяцінеўшы, што ў жабаў, чаго добрага, i свята ёсць такое — «бусліны адлёт».
— У ладкі плешчуць,— кажу, уявіўшы, як яно выглядала б у мультфільме. A фізік мой дадае:
— Яшчэ таму буслу i хустачкамі махаюць.
Уранні мы з ёю сустрэліся каля сталовай дома адпачынку. Снедаць яшчэ ранавата было, ніхто не ішоў. А яна ўжо сядзела на лаўцы.
— Здарова, Алеся! Ты ўжо, відаць, паснедала?
I вітацца, i адказваць — замнога адразу, i яна толькі адказвае:
— Паснедала.
Мама малое працуе тут на кухні. У Алесі румяныя, поўныя шчокі, a саліднасць — на пятым годзе — як у дарослай. Нават i хустка завязана «пад бараду», як у бабулі-калгасніцы, пры якой малая гадуецца.
Навокал сосны.
— Вунь там вавёрачка. Бачыш?
Вавёрачкі няма, але мне хочацца пагаварыць.
— Я ўчора бачыла. Яна там учора скакала.
— А ты хацела б так, як яна, паскакаць на сасне?
— Што я — дурная па дрэвах скакаць?..
Дома, у горадзе, ёсць у мяне такая ж суседачка. Толькі што далікатна, чула выхаваная іншай бабуляй, артысткай на пенсіі.
Аднойчы, у дачным лясочку, тупае па дарожцы толькі ў трусіках, бела-пяшчотная, поўненькая.
— Мурашка мяне ўкусіла. Але ж і я зрабіла ёй непрыемнасць.
— Якую?
— Патрымала за ножку ўніз галавою.
Гаварыў па міжгароднім телефоне з сынам.
У яго вялікі клопат. Заўтра трэба ехаць з мамай у грыбы, бо яго няма з кім пакінуць дома. I трэба вельмі раненька ўставаць... Голас — амаль праз слёзы.
А прычына, вядома, не ў гэтым. На суседні двор, месца іхніх баталій, прыйшоў экскаватар. I так жа добра глядзець, як ён капае канаву! Глядзець — не так сабе, не як-небудзь, а з даху гаража. Хоць мама i крычыць за гэта, хоць бацька — па тэлефоне цяпер — угаворвае быць асцярожным ды паслухмяным.
Нагаварылі мы з ім пра ўсё гэта, i так мне міла, i смешна, i па-сур'ёзнаму добра было ад нашай дружбы!..
A назаўтра — званок. Мой друг, аказваецца, не вытрымаў саліднасці. Знайшоў адзін баравік, i годзе: «Буду сядзець у машыне». Прыйшлі грыбніцы, глядзяць — яго няма. А потым голас — куды там ужо да геройства! — «Мама!» з самай верхавіны сасны... Страшна, вядома, страшна было, пакуль ён злазіў адтуль, i ручкі дрыжалі, i мама з цёткамі заміралі ўнізе, з усёй сілы трымаліся, каб не ахнуць ды не спалохаць яго...
— Ты што ж гэта, стары, экскаватар убачыць хацеў?
Разумею становішча, стараюся пытацца весела. Ды ў трубцы голас — поўны належнай пакоры, i вечнае:
— Я больш не буду.
Будзеш, хлопец! Будзь, хоць i страшна, хоць я i павінен казаць, што не трэба!..
Хлопчыку пяць гадоў. «Як мужчына мужчыну» — бацька расказаў яму, што такое ў сапраўднасці Дзед Мароз. I малы паверыў. Аднак, калі яму мама вярнула Дзеда — сказала, што тата пажартаваў, што Дзед прыходзіць, прыносіць пад ёлачку падарункі — хлопчык быў рады яшчэ больш.
Дзецям патрэбна казка. Яна не разбураецца сапраўднасцю.
На піянерскую ёлку хлопчыка ўзяла старэйшая сястра. Найбольш уразілі яго вялікі мішка i ліса, што разам з дзецьмі танцавалі вакол ёлкі. У перапынку ён убачыў, як ліса — зняўшы маску — піла ў буфеце піва. Спацелы дзядзя!.. Цягне з кухля, ажно лісіны хвост падрыгвае... A ўсё ж i пасля гэтага малы расказваў пра лісу — як яна з імі весела, пацешна вырабляла ў карагодзе!..
Навокал лістота, кветкі, а на руках у маладога бацькі — яго першае дзіця, дзяўчынка. Яна яшчэ ўсё маўчыць, відаць, ніяк не могучы пераступіць той парог, за якім, побач з разуменнем жыццёвых з'яў, будзе яшчэ i магчымасць падзяліцца з кім-небудзь першымі ўражаннямі i зародкамі думак. Яна маўчыць, наглядае ці проста глядзіць, час ад часу захоплена махае ручкай i вымаўляе нейкія дзіўныя, таямнічыя, смешныя падабенствы слоў. А потым, нібыта прагнаўшы ад сэрца шчаслівы, але цяжкаваты зарад уражанняў, зноў пачынае маўчаць...