Гаспадар дому захапіўся гульнёю ў шэсцьдзесят шэсць і натужліва абмяркоўваў свой ход. Гэты чорнавалосы чалавек гадоў пад пяцьдзесят, інтэлігентны з выгляду, нагадваў правінцыяльнага адваката. На момант ён адарваўся ад гульні, каб выслухаць ад Тараса Іванавіча павіншаванне, павітаўся з былымі настаўнікамі, пасля чаго ізноў сеў на сваё месца. Тарас Іванавіч абразліва заўважыў, спыніўшыся каля ігракоў:
— Гуляць у шэсцьдзесят шэсць — усё роўна, што блох лавіць.
— На ўсё будзе свой час,— павучальна азваўся ўжо вядомы нам сядзелец Кузьма Скаромны.
Жанчыны — праўда, іх было не так многа — займалі пазіцыю ў другім пакоі, а некаторыя з іх памагалі гаспадыні накрываць стол, бо ўжо ўсе госці былі ў зборы.
Лабановіч акінуў вокам прысутных. Пераважная большасць з іх яму была ўжо вядома. Не было толькі Язэпа Брыля і Міколы Зязюльскага. Базыль Трайчанскі зараз жа вынырнуў з таго пакоя, дзе сядзелі жанчыны. Ён быў такі ж лагодны, як і заўсёды, прыемная ўсмешка не сходзіла з яго твару, па-ранейшаму ківаў ён галавою, ускідваў то адно вока, то другое. Розніца была толькі ў тым, што на гэты раз твар Базыля ззяў радасцю. Ён вельмі ветла паздароўкаўся з Лабановічам і з Янкам Тукалам. Аб тым, як жывуць выгнаныя са школ калегі, ён палічыў тактоўным не распытвацца.
— Ну, што ж, Базыль: камяніца ёсць, а душы гэтай камяніцы няма,— зрабіў тонкі намёк на жаніцьбу Янка.
Базыль Трайчанскі зразумеў. Ён прасвятлеў яшчэ болей і яшчэ лагодней пасміхнуўся. Яму прыемна было пачуць збоку намёк — зрабіць у сваім жыцці той важны крок, без якога жыццё чалавека не ёсць поўнае, пры гэтым перад вачамі яго паўстаў вобраз Надзеі Адамаўны, якая была тут, за дзвярамі. Але прызнавацца ў сваіх сардэчных справах Базыль не хацеў. Ён толькі ўзяў Янку пад руку, кіўнуў галавою Лабановічу і сказаў:
— Калі ласка,— пойдзем! Пазнаёмлю з дзяўчатамі, а заадно павітаецеся з жанчынамі.
Захоўваючы этыкет, Базыль падвёў сяброў наўперад да жонкі Кузьмы Скаромнага, як самай старэйшай з жанок. Гэта была з выгляду нецікавая і сярдзітая кабета. Можа, настрой ёй псавала тая акалічнасць, што ў яе было многа дачок, такіх жа белабрысых і кірпатых, як і маці, і ніводная з іх не выйшла яшчэ замуж. Паўліна Сямёнаўна звысоку зірнула на Янку і яго прыяцеля — карысці з іх для яе няма,— але падала руку. Дзячыха Памахайлічыха таксама павіталася суха, паглядзела на сяброў уважна, каб лепей разгледзець «забастоўшчыкаў». А потым, добра прыгледзеўшыся да іх, шапнула Паўліне Сямёнаўне:
— А яны нішто сабе хлопцы!
Паўліна Сямёнаўна таксама ціха адказала:
— Галадранцы, ды яшчэ, можа, астрожнікамі будуць!
— Ну, гэта яшчэ як Бог каму паспрыяе,— заўважыла пакорліва дзячыха.
Чуткае вуха Янкі Тукалы падслухала гутарку жанчын. Ён пакланіўся дзячысе і сказаў:
— Вашымі вуснамі гаворыць прамудрасць. Няхай станецца па вашаму слову!
Жанчыны крыху збянтэжыліся і не знайшлі чаго сказаць. Базыль жа накіраваўся з былымі калегамі далей. Дзяўчаты — іх было трое — сядзелі ў цесным гуртку за столікам. То адна, то другая, то трэцяя падымалі ўкрадкам свае вочкі на хлопцаў.
Базыль падышоў з Лабановічам наўперад да Надзеі Адамаўны, прычым твар яго асвятліўся лагоднаю ўсмешкаю. Янка, як ужо знаёмы, здароўкаўся з Аксанаю.
— Надзея Адамаўна, Марыя Адамаўна Смалянскія,— называў Базыль кожную сястру, прадстаўляючы ім па чарзе Лабановіча.— Будзьце знаёмы і не цурайцеся адны другіх,— сказаў у заключэнне Трайчанскі, пераходзячы на вясёлы, жартаўлівы лад, але дасціпныя жарты яму не ўдаваліся.
Аксана пазнаёміла Янку з сёстрамі Смалянскімі і сама пазнаёмілася з Лабановічам. Гэта была бялявая, высокая дзяўчына. Лабановіч азірнуў яе кароткім поглядам: яе партрэт, напісаны Янкам, зусім адпавядаў сапраўднасці.
— Сядайце, пасядзіце, калі ласка, з намі,— прамовіла Надзея Адамаўна нізкаватым, крыху нібы сіплым голасам.
З трох дзяўчат яна была самая мілавідная. Рысы твару былі даволі буйныя, вочы карыя, добрыя. Маня была не падобна да сястры: у яе шэрых вачах блукаў вясёлы, гарэзлівы агеньчык. Наогул жа ўсе тры дзяўчыны рабілі добрае ўражанне, і кожная з іх у паасобку па-свойму была прывабная. Ускідваючы зрэдку погляд на Аксану, Лабановіч прыгадваў бацьку яе, старога, даўгавязага ўрадніка, які каршуном наляцеў на пратакол. Не верылася, што яна — дачка гэтага злога кашчэя.
— Чаму вы так рэдка бываеце ў нашым мястэчку? — запытала настаўнікаў Надзя.
— Часта бываць тут нам небяспечна,— адказаў Лабановіч і прыняў міну сур’ёзнага чалавека.
— Чаму? — зацікавіліся дзяўчаты.