— Ну, сядайце, калі ласка,— Стафан паказаў на крэсла, а сам сеў за стол. На стале было некалькі нумароў газеты, рукапісы, розныя артыкулы і карэспандэнцыя. Стафан апрацоўваў іх да чарговага нумара газеты. Сярод гэтых рукапісаў ляжала і карэспандэнцыя «Марціна з-за рэчкі», папраўленая ўчора Лабановічам. На стале быў поўны парадак: рукапісы і газеты акуратна пакладзены, і кожная рэч на сваім месцы. Лабановіч акінуў вокам кабінет. Ні ў якае параўнанне не ішоў ён з катухом у рэдакцыі, дзе асталяваўся Лабановіч і дзе стаяла яго «карыта». Параю дзвярэй кабінет быў злучаны з другімі пакоямі кватэры.
Стафан Ліскоўскі ўзяў са стала «Марціна з-за рэчкі», лагодна кіўнуў галавою налева і направа, як бы кладучы гэтым пачатак гутаркі.
— Зусім згодзен з вашымі папраўкамі,— сказаў ён Лабановічу.
— Вельмі рады чуць гэта,— азваўся абнадзеены Лабановіч.
— А як вам падабаецца газета наша? — запытаў Стафан.
— Пра мяне і гаварыць няма чаго: люблю яе. Люблю ўжо таму, што гэта першая беларуская газета. А самае важнае тое, што яе ахвотна чытаюць простыя людзі, для якіх яна прызначаецца.
Такі адказ Лабановіча выклікаў новую ўсмешку на губах Стафана.
— Вельмі, вельмі прыемна чуць гэта і асабліва ад вас,— прамовіў Стафан. У яго тоне Лабановічу пачулася нотка фальшу, але ён змаўчаў.
У гэты час дзверы, што былі насупраць, павольна адчыніліся, і адтуль выйшаў Ясь Ліскоўскі. Лабановіч паспеў убачыць на сцяне пакойчыка некалькі старасвецкіх шабель і пісталетаў. Але ўсё гэта толькі мільганулася ў вачах, бо дзверы зараз жа зачыніліся.
Ясь Ліскоўскі быў зусім не падобен да брата і на цэлую галаву вышэйшы за яго. На Ясевым твары ўвесь час блукала ўсмешка, часамі дужа салодкая, ліслівая, а часамі хітрая і няшчырая.
— Пазнаёмся: новы супрацоўнік нашай газеты, таленавіты,— прадставіў Стафан Лабановіча.
Усмешка на Ясевым твары расплылася яшчэ шырэй і прыемней.
— Дужа, дужа рады бачыць вас у нашым асяроддзі,— салодка прамовіў Ясь.— Фактычна я знаёмы з вамі, завочна. Ведаеце, прафесія мая — вандроўніцтва. Я вандрую з аднаго кутка Беларусі ў другі, прыглядаюся да ўсяго, прыслухоўваюся, аб чым гамоняць людзі,— адным словам, шукаю ўсяго таго, што складае асаблівасць беларусаў. І аб вас я таксама шмат чаго чуў, разумеецца, добрага. А зараз вельмі рады, што бачу вас перад сабою.
Лабановіч маўчаў, слухаў гэтага дыпламата і спрытнага чалавека. А Ясь казаў далей:
— Расце наша беларуская грамада, шырыцца і збіраецца вакол нашай газеты гурт свядомых беларусаў. Хутка мы аб’яднаем усе нашы лепшыя сілы.
Гаварыў Ясь з захапленнем. На губах з’яўлялася папераменна то салодкая, то хітрая ўсмешка. Якраз у самы разгар Ясевага ўзнёслага красамоўства з другіх дзвярэй высунуўся Мікіта Аляксандравіч, босы, у адной толькі ніжняй кароценькай сарочцы. Уся яго постаць нагадвала дзябёлую чыгунную тумбу. Нельга было без смеху глядзець на гэтую амаль зусім голую фігуру. Пад носам Уласюка красаваліся навуснікі, канцы якіх былі завязаны на патыліцы. Такі «ўрачысты» выхад рэдактара абразіў эстэтычны густ Яся Ліскоўскага. Нічога не кажучы, ён шпарка выйшаў у свой пакой, зняў са сцяны адну са старасвецкіх шабель. Не вымаючы клінка, пляснуў разоў пару ножнамі па рэдактарскаму заду. Рэдактар ніколечкі не пакрыўдзіўся і толькі сказаў:
— Не паненкі ж тут сядзяць! — Павярнуўся і пайшоў у свой пакой. Там у яго былі гіры і штанга, і ён прыступіў да гімнастычных практыкаванняў, а потым заняўся туалетам.
Браты ж Ліскоўскія гаварылі многа, з вялікай перакананасцю, гаварылі так, як бы толькі ў іх адчынены вочы на ўсе праявы жыцця. І ўсё малявалі яны ў ружовых колерах. Не абмінулі таксама і Кракаўскага універсітэта, дзе вучыцца не адна толькі Элаіза Пашкевіч (Цётка), але і шмат іншых беларусаў. Ім дапамагае беларуская грамада, беларускае зямляцтва. Лабановічу таксама не загароджана дарога ў Кракаўскі універсітэт.
— Вы ведаеце, шаноўны сябра Андрэй,— не сунімаўся Ясь Ліскоўскі,— культура ідзе да нас і далей на ўсход з захаду! — на апошнім слове ён зрабіў націск.
— А як акрэсліць межы гэтага захаду? — запытаў Лабановіч.
Ясь Ліскоўскі прабачліва ўсміхнуўся: які ж ты, браце, невук, калі ставіш такое пытанне!
— Захад — гэта Італія...
— З Рымскім Папам ці без Папы? — кінуў рэпліку «невук» Андрэй.
Ясь Ліскоўскі прапусціў яе міма вушэй і казаў далей:
— Нямеччына, Францыя і, калі хочаце, Польшча. Галоўным чынам культура з захаду ішла і ідзе да нас праз Польшчу.
— Ды Польшчы цяпер, як такой, няма. І калі праз яе ішоў шляхецкі «не пазвалям!» і рэакцыйны каталіцызм, і калі гэта называць культураю, дык такую «культуру» — сабаку пад хвост,— адрэзаў Лабановіч.