Дзяўчынка, што шые каля веснічак, кліча:
— Матуля!
Маці адказвае:
— Чаго табе?
— Зноў ён.
Абедзве непакояцца ад самай раніцы, бо нейкі чалавек швэндаецца вакол хаты: стары чалавек падобны на жабрака. Яны заўважылі яго, калі хадзілі праводзіць бацьку на карабель. Ён сядзеў на краі рова насупраць іх дзвярэй. І калі яны вярнуліся з берага, ён усё сядзеў там і глядзеў на дом.
З выгляду ён быў хворы і вельмі гаротны. Чалавек не ўставаў з месца цэлую гадзіну, але, заўважыўшы, што да яго прыглядаюцца, як да злодзея, падняўся і, кульгаючы, пайшоў.
Але неўзабаве яго марудная і стомленая постаць паказалася другі раз, і ён зноў сеў, толькі крыху зводдаль, быццам сцерагчы іх.
Маці з дочкамі спалохаліся. Асабліва трывожылася маці, бо па натуры была палахлівая, а таксама ад таго, што яе муж Левек меўся вярнуцца толькі за поўнач.
Яе мужа звалі Левек, а яе — Мартэн, і іх ахрысцілі Мартэн-Левекамі. І вось чаму: першы раз яна выйшла за марака Мартэна, які штолета плаваў да Ньюфаўндленда лавіць траску.
За два гады жыцця яна нарадзіла дзяўчынку і шосты месяц хадзіла другою, калі мужаў карабель «Дзве сястры» — трохмачтавік з Дзьепа — недзе знік.
Ніхто больш ніколі не чуў пра яго, ніводзін марак, які ступіў на яго палубу, не вярнуўся, і ўсе палічылі, што ён загінуў.
Мартэнава жонка дзесяць гадоў чакала мужа і ў змаганні з галечай гадавала двое дзяцей. Аднойчы мясцовы рыбак Левек, які пасля смерці жонкі застаўся з сынам на руках, прапанаваў пажаніцца смелай і добрай жанчыне. Яны ўзялі шлюб, і за тры гады ў яе нарадзілася яшчэ двое дзяцей.
Жыццё іх было горкае і працавітае. Хлеб каштаваў дорага, а мяса было зусім рэдкім госцем у хаце. Парой, падчас зімовых шквалаў і навальніц, яны бралі пазыку ў пекара. Нягледзячы на ўсё, дзеці не хварэлі. Вяскоўцы казалі:
— Добрыя яны людзі, Мартэн-Левекі. Мартэн увішная гаспадыня, а над Левекам рыбака няма.
Дзяўчынка каля веснічак сказала:
— Мусіць, ён ведае нас. Можа, гэта які жабрак з Эпрэвіля ці Азбоска.
Але маці не магла памыліцца. Не, не, ён не тутэйшы!
Чалавек нібы аслупянеў, пільна ўглядаючыся на жытло Мартэн-Левекаў; Мартэн узлавалася, ад страху асмялела, схапіла рыдлёўку і выйшла на ганак.
— Што вы тут робіце? — крыкнула яна бадзягу.
Ён хрыпла адказаў:
— Сяджу і дыхаю паветрам! Я што, замінаю вам?
Яна сказала:
— А чаму гэта вы шпігуеце за маім домам?
Той азваўся:
— Я нікому не раблю зла. Хіба нельга пасядзець пры дарозе?
Жанчына не знайшла, што сказаць, і вярнулася ў хату.
Дзень доўга не канчаўся. Апоўдні мужчына знік, але а пятай зноў прыйшоў. Вечарам яго таксама не было.
Левек вярнуўся позна ўночы. Яму ўсё расказалі.
— Гэта нейкі прайдзісвет ці круцель, — заключыў ён. І спакойна лёг спаць, а жонка ўсё думала пра бадзягу, які так дзіўна прыглядаўся да яе.
Раніцай задзьмуў моцны вецер, выйсці ў мора не было як, і марак сеў памагаць жонцы ладзіць сеткі.
А дзевятай старэйшая дачка Мартэн, якая хадзіла па хлеб, прыбегла напалоханая і крыкнула:
— Мама, зноў ён!
Маці захвалявалася, збялела і сказала мужу:
— Пагавары з ім, Левек, хай не пільнуе нас, бо мне страшна.
І Левек, высокі марак з цагляным тварам у густой рыжай барадзе, з блакітнымі, у чорную крапінку вачыма і дужай, заўсёды захутанай шалікам шыяй — каб акрыцца ад марскога дажджу і ветру — спакойна выйшаў да валацугі.
Яны загаварылі.
Маці з дзецьмі трывожна і палахліва здалёк паглядала на іх.
Раптам незнаемы падняўся і разам з Левекам пайшоў да хаты.
Мартэн спалохана адступілася. Муж сказаў ёй:
— Дай яму хлеба і шклянку сідру. Ён не еў два дні.
Мужчыны, а следам за імі жанчына з дзецьмі ўвайшлі ў хату. Жабрак сеў і, схіліўшы галаву пад позіркамі сям'і, пачаў есці.
Маці стоячы ўглядалася ў яго, дзве дачкі Мартэн — адна з немаўлём на руках — прагна сачылі за кожным яго рухам, нават двое малых, што сядзелі ў попеле, кінулі гуляць з чорным чыгуном, каб паглядзець на чужынца.
Левек сеў у крэсла і спытаўся:
— Дык вы здалёк?
— З Сэта.
— Вось гэтак, пеша?
— Але, пеша. Як грошай Бог не даў, дык што ж.
— І куды ж гэта вы?
— Сюды.
— Ці ёсць тут у вас хто?
— Можа.
Мужчыны змоўклі. Бадзяга еў нетаропка, хоць і быў галодны, і кожны кус хлеба запіваў глытком сідру. Яго запалы твар быў скрозь у маршчынах, драпінах, і здавалася, што чалавек шмат пакутаваў. Нечакана Левек спытаўся:
— Як вас завуць?
Той, не падымаючы галавы, адказаў: