Я выйшаў з мытнага пункта, пайшоў малалюднай вулачкай, адзінай функцыя якой — адасабляць памежны пункт ад гарадской весялосці, завярнуў за рог і ў момант аглух ды саслеп.
Схаваны за будынкамі правінцыйнага ампіру праспект віраваў, танцаваў, спяваў, піў, ванітаваў, дудзеў у дуду ды грукаў у барабаны. Тут была атмасфера адной з вялікіх тусовых вуліц былой пары: Фамгулао ў Сайгоне, Каосан у Бангкоку, Ла Рамблы ў Барсе, Унтэр дэн Ліндэн у Берліне. Людзі рухаліся лавінай, абцякаючы музыкаў, якія стаялі так шчыльна, што іх грукат і лямант зліваўся ў суцэльную какафонію.
Побач з хлапцом, які вырачана выводзіў на гітары “Белы снег, шэры лёд” забытага рускага менестрэля, падскоквалі ад энтузіязму шансанье з маленькім гармонікам і скрыпачкай — яны на добрай французскай узнаўлялі рэпертуар кабарэ-дуэта “Серебряная свадьба”. За тры крокі месціліся эквадорцы ў каляровых понча. Стоячы паўколам, з засяроджанымі тварамі, яны выводзілі на флейтах пана той самы матыў, без якога раней не абыходзілася аніводная сапраўдная сталіца свету. І было пры поглядзе на іх птушыныя твары адчуванне, што людзі не музыку ствараюць, а ткуць тканіну быцця спосабам, вядомым толькі насельнікам узбярэжжаў Амазонкі. За перуанцамі дзіравіў паветра востранькім уступным сола з “Whish you were here” стары хіпан — ён прасветлена ўсміхаўся, раздзіраючы струны сваёй электрагітары, і паловы зубоў у яго не было, а побач стаяў пераносны дынамік, з якога гучаў стары як свет гітарны рытм “Пінк Флойда”.
А лавіна цякла — не азіраючыся, не засяроджваючыся, не здзіўляючыся, што такі выбух весялосці магчымы сярод чорных змярцвелых пустак. Я абмінуў гандляроў кітайскімі паветранымі ліхтарыкамі, прыцаніўся да хот-дога (паўтара цынкі, але ў мяне не было і столькі), шугануўся ад выкрыку хлопчыка, які стаяў са стосам толькі што надрукаваных на машынцы аркушаў:
— Газета “Відавочца”! Прадаем толькі навіны ад сведак! Народная дыктатура Кальварыя ўсталявала кантроль над Гарой! Цар Гары аб’яўлены ў вышук!
За газетчыкам туліўся гандляр маскамі белага зайца. Хіт мінулага сезону быў прадстаўлены ва ўсіх магчымых формах — ад вушастых кардончыкаў, якія трэба трымаць ля твару за спецыяльны драўляны пруток, да пухнатых шлемаў з раскошнымі ружовымі вушамі, задушліваму нутру якіх трэба даверыць усю сваю галаву. Выгляд у маскарадзьера быў маркотны: зайцаў ніхто не набываў, хаця шмат хто з натоўпу ўжо ўбраўся да яшчэ не аб’яўленага карнавалу. Тут сустракаліся Ван Гогі з тварамі з пап’е машэ, Арлекіны і П’еро ў розных ступенях падабенства, Мальвіны ды Артэмоны, Д’артаньяны ды Рышэлье (Рышэлье было болей), імперскія пехацінцы і Прынцэсы Леі, Індыяны Джонс, Людзі ў чорным, Уладзіміры Леніны, Гэндальфы, Міндоўгі і коні Міндаўга, Уладзіміры Пуціны і Дональды Трампы.
— Малады чалавек, набудзьце зайчыка! Зайчык — сімвал пладавітасці і шчасця ў асабістым жыцці, — безнадзейна звярнуўся да мяне масачнік. І, заўважыўшы, што я не затрымліваюся, дадаў, зусім ужо сумна: — Два па цане аднаго,— і, калі я ўжо быў далёка: — Прэзерватыў у падарунак!
Так выглядае камерцыйны крах. Трэба было спытаць, ці не Вова Чэлсі яго завуць.
Канечне ж, тут гандлявалі сувенірамі: магніты на лядоўню ў выглядзе трох ампірных дамкоў з падсветленымі вокнамі за тры цынкі, адзін дамок за два, свецяцца ад энергетычнага элемента ААА. Налепкі ў выглядзе лямпачкі напальвання, з подпісам “Town of Light” — такі начнік на лядоўню я б, можа, набыў і сабе, калі б планаваў вярнуцца ў кватэру з лядоўняй. За турыстычным хлудам пайшоў іншы — ювелірны. І хаця золата і дыяменты ўжо даўно нічога не каштавалі, тавар быў дбайна накрыты шклянымі вітрынамі, каб не спакушаць спрытных на руку. Ля самых дарагіх артэфактаў былі ліхтарыкі, што дапамагалі камяням раскрываць свае ўласцівасці. Я слізгануў па прылаўку позіркам і знянацку суняўся — тыя, хто ішоў за мной, наляцеўшы на мяне, незадаволена забурчэлі.
Паміж завушніцамі з абточаных пад грушу паўкаратнікаў за 5 цынкаў ды пярсцёнкам з вялікім чорным брыльянтам з такой жа цаной ляжала залатая рэгалія. Памета ў выглядзе ўпісаных у кола кіркі і цыркуля над густоўнай каронай, выкладзенай невялічкімі дыяментамі. Значок масонаў.
— Я бачу ў вас рэч, што належала чалавеку, якога я ведаў, — звярнуўся я да гандляра, які сёрбаў распушчальны суп з тэрмаса.
Ён падняўся з пластыкавага крэсла з энтузіязмам, але з позіркам на маё паліто камерцыйны запал знік.