“гасцявы дом” для шалахвостаў з падазронай крэдытнай гісторыяй, якія не маглі разлічыцца за пакой праз анлайн-сэрвіс; тарыфікаваны па гадзінах гатэль для спатканняў, куды ішлі пары, якія не хацелі, каб сумесны адпачынак фіксаваўся ў выпісках па рахунку; “тэматычны парк” для Instagram — месца, дзе можна нарабіць сэлфакоў для таго, каб паказаць падпісчыкам, што ты бачыў пакаёвак ды жэр на брэкфаст-буфеце.
“Метраполь”, натуральна, не трапляў ні пад адзін з гэтых тыпаў заняпаду. Як ні імкнуўся ён і падмануць, што стане табе домам, “Метраполь” увасабляў тое разуменне слова “шык”, якое панавала ў 1930-я. Ці варта дадаць, што і само слова “шык” засталося недзе там — сярод дансінгаў, дэкору, кактэйляў і Хопераўскіх самотнікаў?
Нутро гатэля свяцілася, бы акварыум: праз шырачэзныя вокны бачылася выкананая з вольхі стойка рэцэпцыяніста, упрыгожаная латуннымі літарамі гатэльнай назвы. Лобі было выкананае ў стылістыцы стрымлайнавага мадэрну, лагічным развіццём якога зрабіўся інтэр’ер аўтамабіля “Победа”. І неяк адчувалася, што для выпінання багацця галоўнай умовай было святло. Бо немагчыма выглядаць заможным у сутонні. Цемра ўсіх робіць роўнымі.
Раздзел пяты
Я пабачыў ліўрэйнага мурына на ўваходзе і запаволіў хаду. Я не верыў, што мяне проста так пусцяць за гэтыя дзверы. Калі гэта і адбудзецца — дык пасля доўгіх зняважлівых перамоў з адсылкамі да таго, што мне сказалі на мяжы.
Каб неяк адкласці стрэс, я адступіў на дзесяць крокаў і агледзеў будынак, выхопліваючы тое, што схавалася за раскошай. “Метраполь” быў трохпавярховым домам з пляскатым дахам. Там, дзе бетонныя сцены не закрываў багаты драўляны дэкор, былі бачныя швы, што счаплялі панэлі між сабой. Тыповыя вокны — такія ўстаўляліся ў любы жылы будынак СССР з 1960 па 1991. У хрушчобах Грушаўкі праёмы такой жа формы. “Метраполь” быў некалі звычайнай савецкай гасцініцай невялічкага раённага гарадка. І зваўся ён напэўна “Гасцініцай”. Два пакойчыкі ў блоку, ванная пасярэдзіне. Атрымаўшы вугаль і святло, тутэйшыя не здолелі пабудаваць нічога новага, бо індустрыі не засталося. Затое яны падсвятлілі ўжо існае, савецкае, абгарнулі яго дрэвам і пазалотай, далі пафасную назву, а пасля гэтага паверылі ў рэспектабельнасць усіх, хто туды заходзіў.
Формула, якая працуе для разумення шмат якіх постсавецкіх пераменаў.
Запэўніўшы сябе ў бутафорскасці будыніны, я, гатовы да прыніжэнняў, накіраваўся да ліўрэйнага. Але ён не толькі адчыніў дзверы, калі да іх заставалася тры крокі, але і прыўзняў мышынага колеру капялюш, сказаўшы:
— Вітаем вас, пан Кнігар.
З выглядам, нібы не здзівіўся прыёму, я падышоў да адміністратара, апранутага ў чорную атласную камізэльку пры барвовым мятліку.
— Сардэчна вітаем, пан Кнігар! — выгукнуў ён з інтанацыяй, якой віленскія арыстакраты ў 1812 годзе сустракалі спачатку армію Напалеона, а потым войскі Кутузава. — М… Я б хацеў… — я не ведаў, як разгарнуць намёк на тое, што мяне абяцалі пасяліць і накарміць. — Ваш нумар гатовы! Каралеўскі падвойны люкс. Яшчэ вам прасілі перадаць вось гэта, — ён працягнуў мне ключ з прычэпленай масіўнай літарай “М” ды энвелоп з залацістай паперы.
Я разгарнуў капэрту. У ёй ляжала візітоўка з лаканічным запісам: “Гасцявы купон N16. Усе выдаткі. Праход паўсюль”. Побач значылася пячатка – рог дастатку ды італікам вакол яго: “Рада Гільдый”. Я падумаў пра курыны дзёнер з падвойнай бульбай ды бляшанкай колы. Нават не так: я падумаў, што зрабіць спярша – прыняць душ і пасля натрэскацца ці спачатку зжэрці свежасмажанай кураціны і толькі пасля ісці ў душ.
— А яшчэ вас чакаюць, — сказаў рэцэпцыяніст інтымнай інтанацыяй ды кіўнуў на фатэль з высокай спінкай, што стаяў на такой адлегласці, каб яго насельнік чуў нашу размову. — О, які я шчаслівы, — прамовіў я, не хаваючы расчаравання, што ў выбары паміж дзёнерам і душам з’явіўся трэці складнік.
Там была дзяўчына. Строгія і крыху дзіцячыя рысы твару. Падлеткавая грыўка, але ўпартае падбароддзе. Наіўныя вочы, ды — сустракаюцца такія — зазіраюць наўпрост у душу. Глядзяць так, што сэрца пачынае расці. І тое самае адчуванне, што недзе бачыў гэты твар раней.
На нагах — драўляныя башмакі.
Я б не параўноўваў гэты абутак з японскімі гэта, бо яны не мелі шлеек. Не нагадвалі і французскія сабо ці галандскія кломпы: нага заходзіла ў іх, апранутая ў чаравік. Адзінае прызначэнне гэтага абутку — прыўзняць чалавека над натоўпам, падкрэсліць ягоную выбітнасць.
Яна зрабіла крок насустрач і працягнула руку пад такім вуглом, які не дазваляе зразумець, чаго чакаюць: поціску ці пацалунка. То я патрымаў далонь у сваёй ды адпусціў, адчуўшы нязграбнасць. Ды лепш перажыць няёмкасць, не пацалаваўшы руку, чым паспрабаваўшы яе пацалаваць дарэмна.