Мільганула думка што зброя, у прынцыпе, не самая дурная рэч, калі ты не зух і разумееш, што ў справу яе пусціш хіба ў самым скрайнім выпадку. Я, не надта кантралюючы сябе, пачаў падавацца назад. Герда моўчкі пайшла за мной, таксама не адварочваючы галаву ад пагрозы наперадзе.
І тут мяне аж сцяла — тры вясёлыя знічкі збочылі з праспекту і панесліся проста на нас. Я спрабаваў разглядзець хаця б нешта — клыкі, разяўленую зяпу, бляск вачэй, але, як заўсёды ў такіх выпадках, цемра вакол крыніцы святла была толькі чарнейшая.
У той момант, калі яны падбеглі блізка, дужа блізка, я паклаў далонь Гердзе на загрывак і пачухаў яе за вухам, падбадзёрваючы — гінуць, дык разам. Прыблізна ў гэты момант я пачуў гукі: гэта былі засяроджанае сапенне і аднастайны шолах. Калі пачвары наблізіліся на дыстанцыю вялікага скоку да нас, у кожнай з іх расплюшчылася па другім, яшчэ больш яркім, воку. На ўзроўні пояса. Нясцерпнае бялявае святло. Не чалавечае, жахлівае. Яно падсвятліла агідныя тонкія шкілеты, падобныя да металу косткі, нейкія жудасныя спіцы. У мяне з грудзей міжволі вырваўся вох. І тут ад першага монстра пачуўся прыязны чалавечы голас:
— О, а вы тут з сабачкам! — Добрай ночы! — сказаў другі голас запыхана. — Вітаю вас, вандроўны! — абазваўся трэці.
Прамень майго ліхтара трапіў на тое, што варушылася ў цемры, і я ледзь не зарагатаў. Гэта былі ровары. Колькі ўжо я не бачыў такія прылады! Па Грушаўцы на іх рассякаць няма сэнсу: муніцыпалія занадта малая, усе дыстанцыі лёгка адольваюцца нетаропкім крокам.
— Вы адкуль? — спытаў раварыст, які стаяў першым. — Я з Грушаўкі, іду на поўдзень, — язык слухаўся мяне з неахвотай. — Мы з Цэнтру. Атрымалі блаславенне караля на разведку тэрыторый поўдня! — было паведамлена ў адказ. — Мы палічылі, што, чым далей на поўдзень, тым мусіць быць цяплей, — бадзёра ўступіў другі. — У нас жа кацельні няма, як у вас, шчасліўцаў! Эканомікі — ніякай, гандлю — ніякага, вугаль купіць няма на што. Паспальвалі ўсё, што можна было спаліць. Каралеўскі палац стаіць халодны. Палім дошкамі з узарваных падлог дамоў-сталінак ды бэлькамі іх перакрыццяў. — А мы з юнацтва разам на роварах. Усю Беларусь аб’ехалі, — падхапіў новы голас. Гэтыя былі такія пазітыўныя, што нават не крыўдна было, што так смяротна напалохалі, — і вось, мы вырушылі. Калі дарогі засталіся, трэба паглядзець, што на поўдні робіцца. — У выведку пайшлі! Кароль дазволіў! — Вела-выведнікі! — выхваліўся адзін з іх (я ўжо блытаўся, хто з іх гаворыць, настолькі аднолькава-бадзёрымі былі велааматары. — Рыскуны! — паправіў трэці. — Ёсць такое старажытнае слова для таго, хто ідзе наперад: “рыскун”! — Спужалі вы мяне, рыскуны, — шчыра прызнаўся я. — Дык мы ж бяскрыўдныя! — пачалі на розныя галасы запэўніваць тыя. — Мы нават без зброі. Бо навошта нам зброя? — Вось і я лічу: навошта нам зброя? — падхапіў яшчэ адзін. — Мы ж на роварах. Нас не дагоніш, — засмяяўся трэці. — Што дзіўна, у той бок дарога наогул не пратаптаная. А гэта ж поўдзень! Нам усім трэба рушыць туды! З нашых снягоў! — А як сабаку завуць? — А вы таксама без зброі? — А чаму не на ровары? — Можна сабаку пагладзіць? — Ён не кусаецца?
Я не паспяваў адказваць на іх пытанні. Гердачка, напалоханая іх напорам, адступіла за мяне і назірала за мітуснёй іх ліхтарыкаў з-за маіх ног. З чаго ўсе мы зразумелі, што сабаку гладзіць нельга. І што, не выключана, ён нават і кусаецца.
— У мяне ёсць мапа з пазнакамі бывалага шахцёра, — паведаміў я пра самае галоўнае. — З яе вынікае, што ўсе дарогі яшчэ ў працаздольным стане. Па праспекце выедзеце на кальцавую, гэта мусіць быць шырачэзная шасціпалоска з добрым пакрыццём. Другі буйны з’езд з кальца направа вядзе строга на поўдзень. Прынамсі, поўдзень быў там, калі складалася карта. — Ён думае, у нас няма мапы, — сказаў адзін з галасоў такой інтанацыяй, быццам распавядаў анекдот. Той, хто гаварыў, скіраваў снапок свайго налобніка на руль ровара — тым быў прымацаваны заклеены ў ламінат атлас. — Ён думае, мы не ведаем, як рушыць на поўдзень! — з такім жа інтанацыйным узыходжаннем адгукнуўся другі. — Ён не паверыў, што мы некалі аб’ехалі ўсю Беларусь уздоўж і ўпоперак! — звярнуўся да астатніх трэці. — Ну то добрай вам дарогі! Беражыце сябе! — абарваў я іх рогат. — Я хацеў пажадаць ім чаго-небудзь добрага, напрыклад “энергіі вам ды цяпла”, але зразумеў, што яны адгукнуцца прыкладна так: “Ён думае, мы не ўзялі з сабой энергетычных напояў!” ці: “Ён не пабачыў, што на нас спецыяльная вела-тэрмабялізна!” — Мы павінны зрабіць што-небудзь добрае чалавеку з сабакам, — асляпіў астатніх першы светлавы слупок. — І без ровара! — падтрымаў яго першы, пахістаўшы слупком у паветры. — Бо ЗЛЖ гэта не толькі цела, але яшчэ і этыка, — трэці зрабіў нейкі рух рукой, магчыма выцягнуў наперад кулак з паднятым вялікім пальцам. Але ў цемры гэта было незаўважна. — Мы павінны дапамагаць людзям з сабакамі і без ровара. — А што такое ЗЛЖ? — асцярожна спытаўся я. — Здаровы лад жыцця!