Палову з гэтых прадуктаў нельга нават на язык каштаваць. За час, што мінуў з моманту, калі іх паклалі ў лядоўню, Герда паспела вырасці з вясёлага, дурнаватага цюцькі ў цынічную сабачыцу бальзакаўскага ўзросту. З пысай, якая выказвае настолькі разнастайныя эмоцыі, што ў ТБ-эпоху яна магла б працаваць стэндап-комікам, і ніхто б не заўважыў, што на сцэне — не чалавек. То можна ўявіць, наколькі складаныя цывілізацыі аэробных і анаэробных бактэрый нараслі за гэты час на селядцы ці грыбочках. Яны там ужо, бадай, інтэрнэт вынайшлі. Іх там настолькі шмат, што толькі адкусіш — пырснеш у розныя бакі ўжо спажытай і пераваранай біямасай. Можа, квас? Не, ён за гэты час таксама скіс у нешта прагорклае, цягучае, з вострым бражным прысмакам. Я прапіхнуў корку віна ў бутэлечнае рыльца, зрабіў глыток і выплюнуў: не ведаў, што разлітае ў бутэлькі віно таксама псуецца пры нізкіх тэмпературах. Але ж бульбяныя варэнічкі!
Пакуль на балконе разгаралася вогнішча з зэдліка, Оша і драўляных фрагментаў фатэля, я абшныпарыў гаспадарчыя шафкі пры газавай пліце. Маімі трафеямі сталі двухлітровая пляшка брэндавай “Кока-колы”, кіло рысу, кіло грэчкі, кансерваваныя бычкі ў тамаце і — падрыхтуйцеся — велізарны пакет некранутых чыпсаў “Лэйс”.
Тэарэтычнае дапушчэнне дасведчанага кніжніка пра сына-падлетка, зробленае на падставе кантэнт-аналіза бібліятэкі, здабыла сваё эмпірычнае пацверджанне ў смачнюткім падлеткавым далікатэсе.
Чыпсы зусім не паялчэлі. Я паклаў адну ў рот, асцярожна раскусіў яе і ледзь не захлынуўся слінай: смак тых часоў, калі чалавецтва яшчэ было цывілізацыяй, а Герда яшчэ была маладой. Я пачаў знішчаць джанк-фуд жменямі, і хруст у пакоі стаяў такі, што закладала вушы. Герда, назіраючы за маёй забавай, гаўкнула, і я працягнуў ёй некалькі бульбяных пялёсткаў. Яна пахрабусцела імі і зірнула з сумневам. Тыпу, ці не канчаткова пацыент крануўся? Спачатку за сценку пацягнуў, бо не сядзелася ў хаце хлопчыку малому, потым пачаў жэрці нейкую падфарбаваную пластмасу.
Сабуля віскнула з жалем да мяне: не еш, дзядзька, катом зробішся! Як заўжды пры абжорстве чыпсамі, калі пакет ужо амаль быў спустошаны, мяне напаткала пякучае пачуццё віны, перамяшанае з агідай і выразным хімічным прысмакам дадаткаў, якія арганізм спачатку прыняў за смятанны і папрычны смак. Але было запозна. На руках застаўся слой хімічнага тлушчу, які я старанна абцёр аб драп канапы. Потым згасіў налобнік, запаліў чатыры свечкі, знойдзеныя ў шуфлядах, і хутка заварыў сабе варэнічкі на мінералцы.
Гэтыя бульбяныя кнэдлікі спадабаліся і Гердзе, яна стаптала жменю. Потым я сядзеў пры свечках, асалавеўшы ад зжэртага (ніколі так не наядаўся ў Грушаўцы), пацягваў з крыштальнага куфля пакрытую шампанскімі бурбалачкамі “Кока-колу” і млява разважаў, што калі нават я і не дайду да канцавога пункту свайго маршруту, бо гэта пакуль не выглядала рэальным, дык хаця б добра павесялюся цягам рэшты жыцця. Перспектыва перціся праз вымерлы і вымерзлы свет ужо не падавалася такой маркотнай, мроіліся незвычайныя гарады і новыя цікавыя знаёмствы — вось што значыць добра пад’есці. Я перабраўся ў спальню, выставіў недагарэлыя свечкі на падваконне і вакол ложка, улез у спальнік, нацягнуў на сябе коўдру і ваўняны плед. Дагараючы, свечкі выпраменьвалі яшчэ і надзвычай роўны прыемны настрой.
Падазраю, менавіта праз іх святло яны мяне і засяклі. Але, пакуль я быў у памяшканні, не сунуліся, бо былі ўпэўненыя, што я ўзброены, як і любы вандроўнік у пустках.
Я заснуў хутка і смачна, з Гердай ля ног. А жахі, наснёныя ўначы, можна растлумачыць успамінам пра нябожчыка, што сядзеў у сваім вазку чатырма паверхамі ніжэй.
Вастракутны ліст явара, утвораны наледдзю з боку вуліцы, не прывітаў мяне гэтым разам на раніцу. Не было за шклом і далёкіх таполяў Грушаўкі на тле перламутрава-мядзянага неба. Але само неба, падобнае да споду велізарнай чорнай пярліны, было тут. З-пад гэтага неба, выглядае, сысці не так проста.
Раздзел другі
Герда пачала брахаць, як толькі мы выйшлі з пад’езда. Спачатку мне думалася, яна голасна асуджае мяне за тое, што я самавольна забраў яе з гэткіх утульных малінаў. З месца, дзе было яшчэ столькі непажэртага. Раскошная грэчка на сняданак, бляшанка бычкоў, падзеленая па-братэрску (усе з’еў я, на выпадак, калі раптам яны сапсаваліся — Герда шыкавала бяспечным каціным кормам) стварылі зусім бестурботны лад. Я спрабаваў злавіць яе пысу ў прамень налобніка, каб зразумець ейны настрой, але яна ўвесь час рухалася, навастрыўшы вушы. Таму я ішоў ды ўшчуваў: