Узіраючыся ў цёмныя абрысы і адмаўляючыся зразумець паходжанне трапецыі сваёй галавой, я запытаў Мазая і Зайца:
— Прабачце, а што там такое цікавае свеціцца? — Гэта гара, — агучыў відавочнае кудлаты.
Я абдумаў сваю наступную рэпліку і не знайшоў нічога разумнейшага, чым запытацца так:
— А што гэта такое — гара? Бо ніколі раней не бачыў. — Гара — гэта гара, — адрэзаў Мазай. Да краязнаўчых экскурсіяў ён быў не схільны.
— Ты не бойся, Сабакар, гара — гэта царства справядлівасці. Усё для ўсіх. Ніхто не пакрыўджаны, — растлумачыў больш ахвочы да размоваў Заяц.
Падумаўшы, я вырашыў усё ж такі ўступіць у дыскусію — тупаць да той гары было яшчэ далёка:
— А вам не падаецца, што справядлівасць не можа мець форму абсалютнай манархіі? Бо сам выраз, ведаеце, “царства справядлівасці” — ён крыху такі, спрэчны. — Толькі царства і можа быць па-сапраўднаму справядлівае, — катэгарычна адказаў Заяц. — Бо хто будзе адбіраць у адных і аддаваць іншым, як не Добры Цар?
Характар справядлівасці я зразумеў, засталося высветліць галоўнае:
— А Цар у вас — пасада выбарная ці спадчынная?
Пытанне паставіла Зайца ў тупік.
— Ну, мы Цара неяк не мянялі пакуль. Ён жа добры. — А як вы яго абралі? Каго зрабілі Царом? — Таго, хто страляў трапней, — паведаміў Заяц як нешта відавочнае. — Вось набегла хвілозафаў на маю бараду, — аднатыпна пракаментаваў дыскусію Мазай. Ісці ў важкай сабалінай шубе было цяжка, ён адсопваўся і пыхцеў. — Не перажывай, Сабакар! — зноўку супакоіў Заяц. — Мы цябе моцна рабаваць не будзем. Мы не звяры, а табе яшчэ ісці куды. Так, крышачку пашчыпаем паводле вынікаў прафесійнага сумоўя, якое табе Добры Цар зладзіць. Ён так з усімі, каго мы ловім: высвятляе абгрунтаванасць нажытага майна. Можа, давядзецца цябе раскулачыць, а можа і рассабачыць.
Мазай за спінай усміхнуўся нягегламу наватвору. Мы прайшліся ў цішыні, і я звярнуў увагу на тое, што хуткасць нашае хады задае насамрэч Герда — яна спрытна цягнула мяне наперад за ашыйнік з выразам грэблівасці да ўсёй нашай камунікацыі. Калі прамень ліхтара адбіваўся на яе пысе, я быў здольны прачытаць яе мізантрапічныя думкі. Сабуля лічыла, што захопнікаў варта было б пакусаць за геніталіі і пакінуць паміраць на снезе, а не ўступаць з імі ў размовы, датычныя ў тым ліку далікатных пытанняў сабаказнаўства. Я ў чарговы раз моцна расчараваў яе, і цяпер для выпраўлення непаразумення ў нашых стасунках мушу пасля сканчэння прыгоды зрабіць усе намаганні для паляпшэння яе рацыёну — гэта створыць прастору для магчымасці майго прабачэння.
Нарэшце, мы наблізіліся да зікурата. Пах заявіў пра сябе толькі тут — сваё зрабіла халадэча, падмарозіўшы ўсё, што мусіла гніць. Паветра было прасякнутае смуродам доўгі час не вынесенай сметніцы. Мы абышлі памерлы “МАЗ”, кузаў якога быў з горачкай нагружаны ўсякай дрэнню: цэлафан, гума, ламачча, нейкія рамы ды пластык — у святле ліхтара таксама мільгануў надпіс на борце “Палігон ЦБА “Самахвалавічы”. Пакруціўшы ў галаве абрэвіятуры даўно памерлага свету, я прыгадаў, што ЦБА расшыфроўваецца, як “цвёрдыя бытавыя адкіды”. Зікурат, ці, як паэтычна назвалі гэта мае захопнікі, “гара”, была нічым іншым, як велізарнай гарадской сметніцай.
У павернутай да нас сцяне, што складалася з сумесі пяску ды ўжо згаданых “ЦБА”, быў праход у вышыню чалавека. Ля яго гарэла дзве паходні і ўзвышаўся хударлявы мазурык у куртцы а-ля “Аляска”. Выглядаў бамбіза інтэлігентна: запалыя вочы, падрапаны стары “Калашнікаў”, неад’емная частка вобразу — фікса ў роце, шчацінне, неандэртальскія бровы, адсядзеў як мінімум пяцёху.
— Ша. Шо за шухер? — спытаў ён маіх канваіраў. — Прынялі ў пасёлку будаўнікоў. Вядзем знаёміць з Добрым Царом. — А з гаўкалам хіба можна? — працяўся ён сумневам. — Ён выхаваны, — запэўніў бамбізу я, выклікаючы яшчэ большую пагарду сабулі.
Зэк адступіў, мы праціснуліся ў праход. Тунэль цягнуўся даволі доўга — там-сям ён быў падпёрты рэйкамі, месцамі — абкладзены дошкамі, праз якія на кожны наш крок ссыпаўся пясок. Перспектыва быць пахаваным пад тонамі смецця пры выпадковым абвале самаробнай інжынернай канструкцыі вабіла так сабе. Я бег за Гердачкай, радуючыся яе спрытнасці. Смярдзела тут так, што хацелася затрымаць дыханне ажно да моманту, калі нас адпусцяць. На выхадзе са смеццевага калідора чакаў яшчэ адзін мазурык, які вартаваў выхад да драўлянай лесвіцы, што ўзбіралася на смеццевы бруствер. Ён агледзеў нас важкім позіркам ды дазволіў праход самым ветлівым з чалавечых жэстаў — пляўком убок.