Далей я ішоў наверх, а за мной крочыла раззлаваная бражка з пакрыўджаных насельнікаў Насамонаў, пакрыўджаных родных нявесты, пакрыўджаных бацькоў жаніха, пакрыўджаных сведак, перавязаных бліскучымі партупеямі з подпісамі “Свідзецелі”. І ўсе яны тыцкалі мне ў спіну і крычалі праклёны, таму Герда прачнулася і гаўкала наверсе. І, адчыніўшы дзверы, я спрабаваў уціснуць яе ў пакой, і было гэта складана, бо ззаду на мяне напіралі Грыбкі, наперадзе ўзбурвалася не менш за іх раз’юшаная Герда, у нумары было цёмна. Вельмі дзіўна, што ліхаманкава шукаючы па канапе, я забыў тут толькі том Герадота і свой падарожны кіёк, а стрэльбу, заплечнік, налобнік і мапу прыхапіў з сабой.
Далей мы спускаліся — у адваротным парадку — спачатку азвярэлая Герда, якая з асалодай цапала за канечнасці любога, хто не паспяваў сысці з дарогі, потым я, схапіўшыся за ейны ашыйнік, а навокал — Грыбкі, Грыбкі, Грыбкі. Пляшкай, зэдлікам ці важкім жбанам у канторы ў нас не зашпурнулі толькі таму, што баяліся трапіць у сваіх. А вось калі мы выбраліся з памяшкання і пайшлі праз туман зігзагамі ў пошуках выхаду, мне ў спіну, галаву і заплечнік паляцелі камянюкі, сухое галлё і камякі зямлі.
І гэта пры ўсім жаданні складана было прыняць за пер’е.
Раздзел шосты
Мы далі нырца ў смугу за сцяной і неўзабаве згубіліся. І для тых, хто імкнуўся пацэліць у нас брудам, і для саміх сабе. Нам не патрэбны быў Грыбок, каб выйсці да Насамонаў, але я б з асалодай заплаціў бы Грыбку два цынкі, каб выйсці з іх. Каб вярнуцца на ранейшы кірунак. Туман усё робіць туманам: дрэвы праз некалькі крокаў губляюць выразную акрэсленасць галінаў, пераўтвараюцца ў невыразныя слупы, якія нарэшце зліваюцца з навакольным нішто. Людзі робяцца згусткамі вільгаці, дарога праглынаецца бялявай коўдрай, думкі губляюць выразнасць, і ты проста цягнешся, туманна спадзеючыся на тое, што напрамак вывядзе цябе куды-небудзь.
Жыццё ў дарозе адрозніваецца ад жыцця ў горадзе тым, што ўсе сустрэтыя пераўтвараюцца са знаёмцаў у мінакоў. Гэта нагадвае сядзенне ў каруселі: у фокус тваёй увагі на секунду заплывае постаць, і толькі ты паспееш прывітальна кіўнуць, як яна змяняецца чыёйсьці спінай. І ты разумееш, што ў тваёй ветлівасці, красамоўнасці ці добразычлівасці няма сэнсу — карусель забірае ўсё гэта з сабой, а чарговыя фігуркі, што падсоўваюцца ёй, бачаць цябе ўпершыню. На дарозе ў цябе няма аніякай рэпутацыі, акрамя той, пра якую скажа твая вопратка ці ты сам. На дарозе ніхто не можа цябе пакрыўдзіць да глыбіні душы ці парадаваць надоўга, бо ўсё добрае пратрывае толькі той час, пакуль ты не вырушыш. Гэтаксама, як і ўсё дрэннае. То не варта крыўдаваць і сумаваць. Трэба проста ісці — рух каруселі падорыць новыя прыязныя твары і добрых людзей.
Ішлося лёгка. Выглядала, мы паспелі добра адпачыць, пакуль нас не прагналі з вяселля. Нават Герда бадзёранька скакала на трох лапульках. Вочы цынічна бліскалі, на пысу вярнуўся пракудлівы ды крыху здзеклівы выраз. І я нават дапусціў бы, што яна ачуняла, каб не памятаў гук храбусцення костак у ране і не ўсведамляў, што яна ўжо працяглы час адмаўляецца ад ежы. Мы паспелі прайсці прыблізна такую ж адлегласць, якую мела свабодная муніцыпалія ад кальцавой дарогі, як вока зафіксавала цікавы аптычны феномен. Навокал як быццам пачало цямнець.
Як бы гэта лепей апісаць, бялявы непразрысты змрок пачаў змяняцца больш глыбокай чэрню. І не адразу я зразумеў, што гэта мы проста выходзім з густой смугі, што навокал адгадваецца шырокае поле, і вока ўжо амаль можа дастаць да гарызонту. Паветра зрабілася радзейшым, і нават дыхаць стала лягчэй, і тут, на вялікай адлегласці, над пагоркамі ды лясамі, у дымцы цёмных нябёсаў, праявіў сябе трапяткі агеньчык. Ён быў дзіўнага адцення, не падобны да любой з крыніцаў святла ў існым свеце: не бялюткі, не цёпла-памяранцавы, але вельмі халодны, востры, бы зорка, ды пры гэтым — смарагдава-фіялетавы. Нават адсюль, з далячыні, ён выглядаў як нешта такое, што не адносіцца да нашага прымітыўнага наваколля цынку і праснакоў.
Праз колькі кіламетраў я спыніўся папаіць сабуліню, бо яна высунула язык і ўсім сваім выглядам паказвала, што ў Піквікскім клубе цяпер сервіруюць дарджылінскі аранж пекое, а Яе Вялікасць не адмовілася б ужо і проста ад вадзічкі. Дастаючы тэрмас, я перажыў дзіўныя дотыкі да твару. Як быццам яго кранаўся танюткі, нябачны праз сваю лёгкасць, ядваб. Я ўсвядоміў, што такое ж перажыванне адбываецца падчас хуткай хадзьбы. Паветра абцякае скуру, ствараючы адчуванне руху. А цяпер, у нерушы, паветра ідзе само, паўз мяне.