Вёслы ветрака мясілі паветра з сакавітым прыхлёбам. Дзюба, да якой ляпіліся лопасці, выклікала дзіцячыя згадкі пра вентылятарныя амерыканскія бамбардзіроўшчыкі, якія клеілі з пластмасы падчас хуткабежнай, але крыважэрнай Незаўважанай Вайны. У бляклых водблісках святла ад запраўкі я заўважыў, што на кожным крыле ветрака старанна намаляваны вялікі і не заўсёды роўны крыж.
Аўтаматычныя дзверы не распаўзліся, калі мы з Гердачкай наблізіліся да ўваходу: ці то дэтэктары руху даўно зламаліся, ці то электрычнасці не хапала на тое, каб запускаць такія складаныя механізмы. Давялося скарыстацца пластыкавымі дзвярыма побач. Калі я адчыніў іх, усярэдзіне блюмнкуў званочак, апавяшчаючы, што завітаў новы пакупнік.
Карусель нашай дарогі нарэшце зрабіла прыпынак у сапраўды гожым месцы. Памяшканне выявілася хіба не апошнім у свеце музеем старасвецкага спажывання. Спраўджаная мара Мыколы.
Тут было цёпла, працавалі электрычныя абагравальнікі, я не здзіўлюся, калі пры запраўцы знайшліся б і душавыя з гарачай вадой. Люмінесцэнтныя трубкі на столі, хай сабе ледзь падсветленыя, але працоўныя, палічкі з хай сабе аднатыпным, але таварам. Тут я зноўку ператваруся ў складальніка сярэднявечных вопісаў, у лаканічных пераліках якіх часамі адчувалася болей экспрэсіі, чым у шчыра аздобленых прыметнікамі навэлах пазнейшых часоў. Калі фантазія, не засмактаная гаджэтамі, не атрафаваная засіллем вобразаў (якое пачалося ў нашай культуры з рэнесансных часоў) працуе напоўніцу, прыметнікі не патрэбныя: у аўтараў і чытачоў напіналіся струны прыгожага, і асалода лілася ў кроў ад звычайнай паслядоўнасці назоўнікаў.
Дык вось, тут былі лядоўні з “Лідскім” квасам і марожаным “Каштан”! Тут была вадзічка “Дарыда” з араматам яблыка ды лайму, а таксама без яго. Тут былі тры тыпы тушонкі! Кансерваваныя шпроты, печань траскі, салака ў тамаце, кальмары ў алеі! Замарожаныя ракі! Філе крабаў! Пласціны зледзянелага ласасінага філе! Марынаваныя ў воцаце в’етнамскія гурочкі! Чыпсы (на цэны лепей не глядзець, тут я міжволі паглядзеў ды страціў мову: “20 цнк”). Узмоцнены металічнай арматурай стэнд з сапраўдным алкаголем: круглякі “Араспелу”, гранаты “Версаляў”… Ля гэтага стэнду цэтлікаў з цэнамі не было: настолькі дорага, што адпускаецца паводле дамоўленасці.
У бачку месціліся сунічныя шампуні “Беліта”, какосавыя бальзамы “Ліў Дэлана”, абагравальныя крэмы “Белбіяфарму”, ды гелі-крэмы для душа з водарам тых раслін і пладоў, пра смак якіх цяпер папросту не прыгадвалася. Яшчэ далей ішлі вешалкі з вопраткай: навюткай, не паношанай, так званы “first hand”. А ў цэнтральным шэрагу велічны, нібы паганскі камень, узвышаўся аўтамат з кавай. Праз шкляны заднік было бачна сапраўднае зерне: карычневыя крупінкі чакалі, калі іх расцісне кавамолка, каб прыгатаваць “эспрэса”, “рыстрэта” ці “амерыкана”: усе тры кнопкі меню былі падсвечаныя блакітнымі агеньчыкамі. Дзіва было працаздольнае! Шыльдачка наверсе паведамляла, што за эспрэса давядзецца выкласці “10 цнк”. Я заплюшчыў вочы ды прыдаў цягучую духмяную вадкасць у белым керамічным кубку. Два глыткі, толькі два глыткі духмянай карамелі: адзін, каб прачнуцца, другі — каб задумацца. Палец сам націснуў на пімпачку. Аўтамат віскнуў, паказваючы, што вось-вось пачне малоць маю каву, але на маніторчык усплыў подпіс: “Працуе па жэтонах. Жэтоны на касе”.
Тым часам за прылаўкам абазначыўся рух: бамбукавая заслонка, што адгароджвала гандлёвую залу ад прыватнай прыцемненай прасторы адхінулася. Да мяне выйшла сівая жанчына: пастава арыстакраткі, спагадлівыя вочы, маршчыністы твар. Карусель навучыла мяне хутка рабіць высновы: тут — “Мумі тролі” ў дзяцінстве, Джойс у юнацтве, Кафка ў маладосці, першы пацалунак на тле “Маленькага Буды” Берталучы, чаканне “Маленькага Прынца”, няўдалы першы сексуальны вопыт пад Бродскага, каханне з Памукам, сям’я з Бёлем (муж — старэйшы). Але нешта не складвалася. Нейкія страшнавата добрыя вочы. Што там у іх? “Чайка па імені Джонатан Лівінгстан”? Рон Хабард? “Дыянэтыка”? Сан Мён Мун?
Я схіліў перад гаспадыняй галаву ды абраў для вітання нейтральна-красамоўнае: “Кланяюся яснавяльможнай пані …” — з гэткім шматкроп’ем напрыканцы падчас вымаўлення, заахвочваючы жанчыну назвацца. “Яснавяльможнасць”, якая спрацавала некалі з сакратаркай Бурмістра, мегерыстай Магдаленай, мусіла даць плён і тут.