Выбрать главу
Nota o datach w poniższym glosariuszu.

Kalendarz Tomański (opracowany przez Tomę dur Ahmida) został przyjęty około dwu wieków po śmierci ostatniego mężczyzny Aes Sedai i rejestrował lata, które upłynęły od Pęknięcia Świata (OP). Wiele zapisów uległo zniszczeniu podczas Wojen z trollokami i pod koniec Wojen wybuchł spór o poszczególne daty liczone według starego systemu. Opracowany zatem został nowy kalendarz, autorstwa Tiama z Gazar, którego początkiem był koniec Wojen i który uświetniał wyzwolenie spod zagrożenia ze strony trolloków. Każdy odnotowany w nim rok określano jako Wolny Rok (WR). Kalendarz Gazarański wszedł do powszechnego użytku w ciągu dwudziestu lat od zakończenia Wojen. Artur Hawkwing starał się wprowadzić nowy kalendarz, który miał się zaczynać od ufundowania jego imperium (OU), ale dzisiaj znany jest on jedynie historykom. Po tym, jak Wojna Stu Lat przyniosła z sobą ogólną destrukcję, śmierć i zniszczenia, pojawił się trzeci kalendarz, opracowany przez Uren din Jubai, Szybującą Mewę, uczoną Ludu Morza, i upowszechniony przez Farede, Panarch Tarabon. Kalendarz Faredański, zapisujący lata Nowej Ery (NE), liczone od arbitralnie przyjętego końca Wojny Stu Lat, jest obecnie w powszechnym użytku.

a’dam (AYE-dam): Seanchański instrument służący do podporządkowania kobiety, która potrafi przenosić; składa się z kołnierza i bransolety, połączonych smyczą ze srebrzystego metalu. Bezużyteczny względem kobiety, która nie jest w stanie przenosić. Patrz również: damane; Seanchanie; sul’dam.

Aes Sedai (EYEZ seh-DEYE): Władający Jedyną Mocą. Od Czasu Szaleństwa jedynymi pozostałymi przy życiu Aes Sedai są kobiety. Budzące powszechną nieufność, strach, a nawet nienawiść, są przez wielu ludzi obwiniane za Pęknięcie Świata, uważa się powszechnie, iż mieszają się do polityki poszczególnych państw. Jednocześnie niewielu władców obywa się bez rad Aes Sedai, nawet w tych krajach, w których istnienie takich koneksji musi być utrzymywane w tajemnicy. Po latach przenoszenia Jedynej Mocy, twarze Aes Sedai uzyskują wygląd nie pozwalający domyślić się ich wieku, tak że Aes Sedai, która jest wystarczająco stara, by mogła być prababką, może nie posiadać znamion wieku, wyjąwszy kilka siwych włosów. Patrz również: Ajah; Tron Amyrlin; Czas Szaleństwa.

Aiel (eye-EEL): Lud żyjący na Pustkowiu Aiel. Waleczny i odważny. Zanim zabiją, osłaniają twarz woalem. Wojownicy, którzy walczą na śmierć i życie, za pomocą broni albo nawet gołych rąk, nie dotykają jednak mieczy. Nie jeżdżą również konno, chyba że zmuszeni. Przed bitwą ich dudziarze grają im taneczne melodie, Aielowie nazywają bitwę „Tańcem” oraz „Tańcem włóczni”. Dzielą się na dwanaście klanów: Chareen, Codarra, Daryne, Goshien, Miagoma, Nakai, Reyn, Sharaad, Shaido, Shiande, Taardad i Tomanelle. Zdarza im się mówić o trzynastym klanie, Klanie Którego Nie Ma, Jenn, którego członkowie byli budowniczymi Rhuidean. Patrz również: Pustkowie Aiel; Rhuidean; Społeczności wojowników Aiel.

Ajah (AH-jah): Społeczności Aes Sedai, do których należą wszystkie Aes Sedai z wyjątkiem Zasiadającej na Tronie Amyrlin, którą uznaje się za członkinię wszystkich Ajah. Swoje nazwy biorą od poszczególnych barw: Błękitne Ajah, Czerwone Ajah, Białe Ajah, Zielone Ajah, Brązowe Ajah, Żółte Ajah i Szare Ajah. Wszystkie wyznają odrębne filozofie korzystania z Jedynej Mocy i celu, jakim służą Aes Sedai. Czerwone Ajah całą swoją energię koncentrują na wyszukiwaniu i poskramianiu mężczyzn, którzy próbują władać Mocą. Brązowe Ajah, dla odmiany, odmawiają zaangażowania w sprawy świata i poświęcają się poszukiwaniu wiedzy, natomiast Białe Ajah rezygnują i z jednego, i z drugiego, poświęcając się pytaniom filozoficznym oraz ogólnej teorii prawdy. Zielone Ajah (nazwane Bojowymi Ajah podczas Wojen z trollokami) trwają w gotowości, oczekując Tarmon Gaidon, Żółte oddają się studiom nad Uzdrawianiem, a Błękitne siostry uczestniczą aktywnie w sprawach polityki i sprawiedliwości. Szare są mediatorami, poszukującymi harmonii i wzajemnego zrozumienia. Pogłoski o istnieniu Czarnych Ajah, które poświęciły się służbie dla Czarnego, są oficjalnie dementowane.

Alviarin (ahl-vee-Ah-rihn): Aes Sedai z Białych Ajah, wyniesiona obecnie do godności Opiekunki Kronik, drugiej po Zasiadającej na Tronie Amyrlin w hierarchii władzy Aes Sedai. Kobieta kierująca się chłodną logiką i bezwzględną ambicją.

Amadicia (ah-mah-DEE-cee-ah): Państwo położone na południe od Gór Mgły, między Tarabonem a Altarą. Jej stolica, Amador (AH-mah-door), jest siedzibą Synów Światłości; Lord Kapitan Komandor ma tam, nawet jeśli nie z tytułu, więcej władzy niż król. W Amadici każdy, kto posiada umiejętność przenoszenia Mocy, zostaje wyjęty spod prawa, zgodnie z nim takie osoby winny być skazywane na więzienie względnie wygnanie, jednakże w rzeczywistości często są zabijane przy „stawianiu oporu podczas aresztowania”. Sztandar Amadicii przedstawia sześcioramienną gwiazdę oplecioną czerwonym ostem na niebieskim tle. Patrz również: Przenosić Jedyną Moc; Synowie Światłości.

Amys (ah-MEESE): Mądra z Siedziby Zimnych Skał i wędrująca po snach. Kobieta Aiel ze szczepu Dziewięciu Dolin, Taardad Aiel. Żona Rhuarka, siostra-żona Lian (lee-AHN), pani dachu Siedziby Zimnych Skał oraz siostra-matka Aviendhy.

Andor (AN-door): Bogate państwo, którego terytorium rozciąga się od Gór Mgły po rzekę Erinin, przynajmniej na mapach, aczkolwiek od kilku pokoleń władza królowej nie sięgnęła dalej na zachód niż do rzeki Manetherendrelle. Patrz również: Dziedziczka Tronu.

angreal (ahn-gree-AHL): Pozostałość Wieku Legend, dzięki któremu każdy, kto jest zdolny do przenoszenia Jedynej Mocy, może bezpiecznie zaczerpnąć większą jej ilość, niż to jest możliwe bez wspomagania. Niektóre tworzono z myślą o mężczyznach, inne dla kobiet. Pogłoski o ter’angrealach, których zdolni byliby używać zarówno mężczyźni, jak i kobiety, nie zostały nigdy potwierdzone. Sposób jego wytwarzania nie jest już znany. Pozostało ich niewiele. Patrz również: Przenosić Jedyną Moc; sa’angreal; ter’angreal.

Arad Doman (AH-rad do-MAHN): Lud żyjący na wybrzeżu Oceanu Aryth. Obecnie rozrywany wojną domową, a równocześnie walkami z tymi, którzy opowiedzieli się po stronie Smoka Odrodzonego oraz przeciwko Tarabon. Większość kupców Domani stanowią kobiety, a sens powiedzenia: „niech mężczyzna handluje z Domani” streszcza się w robieniu czegoś wyjątkowo głupiego. Kobiety Domani sławne są — lub niesławne — ze swojego piękna, uwodzicielstwa i skandalicznego ubioru.

Artur Hawkwing: Legendarny król Artur Paendrag Tanreall (AHR-tuhr PAY-ehn-DRAG tahn-RE-ahl). Panował w latach WR 943-994. Zjednoczył wszystkie ziemie na zachód od Grzbietu Świata, a także niektóre krainy położone za Pustkowiem Aiel. Wysłał nawet wojska za ocean Aryth (WR 992), jednakże po jego śmierci, która wywołała Wojnę Stu Lat, utracono z nimi wszelki kontakt. Jego godłem był złoty jastrząb w locie. Patrz również: Wojna Stu Lat.

Avendesora (AH-vehn-deh-SO-rah): W Dawnej Mowie „Drzewo Życia”. Wymieniane w wielu opowieściach i legendach, które podają rozmaicie jego lokalizację. Jego prawdziwa lokalizacja znana jest jedynie garstce ludzi.

Avendoraldera (AH-ven-doh-ral-DEH-rah): Drzewo, które wyhodowano w mieście Cairhien z sadzonki Avendesory. Sadzonka ta stanowiła dar od Aielów, przekazany przez nich w roku 566 NE, pomimo że żadne zapisy nie wskazują na jakikolwiek możliwy związek między Aielami oraz Avendesorą. Patrz również: Wojna z Aielami.

Aviendha (AH-vee-EHN-dah): Kobieta ze szczepu Gorzkiej Wody z Taardad Aiel; Far Dareis Mai, szkolona na Mądrą. Nie boi się niczego prócz swego przeznaczenia.