Wiister: LK (Pri la Lingva Komitato)
ankaŭ sub la titolo (Pri projekto de Reprezentantaro kaj Akademio)
„Lingvo Internacia u XIII. 1908, n-ro 6, paĝ. 241—245.
„The British Esperantist u IV. 1908, n-ro 43, paĝ. 121 — 122.
„Germana Esperantisto u V. 1908, paĝ. 78.
„Heroldo de Esperanto u IX. 1928, n-ro 35, 31.de Aŭgusto (tie en
artikolo de d-ro W. Lippmann, „Pn la Lingva Komitato kaj la Akademio u ).
Kara sinjoro! — Pri mia opinio koncerne nian Lingvan Komitaton
povas ja ekzisti nenia dubo.
Mi donas de tempo al tempo diversajn klarigojn pri lingvaj
demandoj en Esperanto kaj mi esprimas mian personan opinion
tiel same, kiel ĉiu alia kompetenta esperantisto havas la rajton tion
fari, sed ĉiufoje, kiam povas aperi ia dubo, kiu postulas decidon, la
rajto de decidado povas aparteni nur al la Lingva Komitato.
Ĉe demandoj tro gravaj, kiuj povus kauzi inter la esperantistoj
grandan disputon, la komitato povas prezenti mem siajn decidojn
ankorau al la sankcio de nia plej alta juĝantaro, la kongreso.
Tia estas ne sole mia opinio, sed tia estis, ĝis la lasta tempo,
ankau la opinio de la tuta esperantistaro, kiu pace kaj harmonie laboris
kaj ne havis eĉ la plej malgrandan intencon plendi pri sia organizacio.
Sed en la lasta tempo, kelkaj personoj komencis subfosadi la autoritaton de nia Lingva Komitato kaj de niaj kongresoj. Ke tian agadon
mi persone ne povas aprobi, pri tio certe neniu povas dubi.
Antau la Bulonja Kongreso mi ellaboris projekton de korporacia
organizacio, kiun mi volis prezenti al la kongreso. Sed troviĝis personoj, al kiuj tio ne plaĉas kaj ili komencis agitadon kontrau mia
propono. Mi eble povus tre facile, per malmulte da vortoj, rebati
29 Dietterle, Zamenhof.
449
V. A. Jam presitaj leteroj
iliajn atakojn, tiom pli, ke mi diris tre klare ke mi volonte akceptos
ĉian organizacion, kiun la esperantistoj deziros, kaj mian projekton
mi prezentis nur kiel ekzemplon. Tamen, por eviti ĉian polemikon
kaj malpacon kaj por ne altrudi perforte al la esperantistoj mian,
eble eraran, opinion, mi silentis. Kiam mi, en la kongreso, vidis, ke
la kongresanoj estas kontraŭ ĉia korporacia organizacio, tiam mi
diris al mi: popolo povas erari, aŭ esti sugestie erarigata, sed la
komuna bono, la unueco kaj disciplino postulas, ke ĉiu membro de
la popolo sin submetu al la deziro de la plimulto. Kaj mi min submetis kaj mi silente akceptis la decidon, ke „la esperantistoj ne deziras esti korporacie organizitaj“ kaj laŭ la deziro de la kongreso mi,
kune kun la kongresanoj, kreis la Lingvan Komitaton.
Sed nun kelkaj personoj, pro tiu aŭ alia kaŭzo, komencis bataladon
kontraŭ la Lingva Komitato. Forgesante, ke la esperantistoj ne estas
infanoj, kies komunan publikan decidon oni povas senceremonie nuligi,
ili penas renversi tion, kion kreis la kongresoj, kaj per flanka agitado
krei ion novan!
Ili diras, ke la Lingva Komitato estas elektita „ne leĝe“! Sed estas
ja tre facile vidi, ke tio ĉi estas simpla sofismo. Iaj „leĝaj“ elektoj
povas ekzisti nur por tia anaro, kiu estas korporacie organizita, en
kiu ĉiuj membroj havas difinitajn rajton kaj devojn, per kiuj oni
povas mezuri ilian rajton de voĉo, sed en tia absolute libervola afero,
kiel ‘nia, en tia anaro, en kiu unu multe laboras kaj havas grandajn
meritojn kaj alia absolute nenipn faras, eble eĉ ne konas la lingvon,
kaj lia tuta apartenado al nia anaro konsistas nur en tio, ke li simple
nur diras, ke li estas esperantisto, — ĉu en tia anaro povas esti ia
parolo pri elektoj „leĝaj“? Ĉiu facile komprenas, ke en tia afero, kiel
nia, povas ekzisti nur aŭtoritateco morala. Sed por ĉiu, kiu deziras
ne regi, sed submetiĝi al ia komuna disciplino, por ĉiu, kiu la necesegan unuecon en nia afero ŝatas pli bone, ol siajn proprajn opiniojn
kaj gustojn, — ĉu povas ekzisti en Esperanto ia pli aŭtoritata institucio,
ol nia ĝisnuna Lingva Komitato?
ĉi estis elektita en kongreso, en kiu ĉiu esperantisto havis egalan
rajton partopreni, en kiu efektive partoprenis, en granda nombro, ĉiuj
plej gravaj kaj plej meritaj esperantistoj de ĉiuj landoj, ĝi estis elektita
ne partie de unu aŭ de kelkaj personoj, sed per senpartia publika
konsiliĝado de ĉiuj kongresanoj, ĝi estis elektita en plena interkonsento
kun tiu persono, kiu ĝis tiam estis la sola natura mastro de nia lingvo
kaj kiu ne sole tiam, sed ankaŭ nun havas la plej grandan konfidon
al tiu komitato, ĉiuj plej meritaj esperantistoj de ĉiuj nacioj estis
akceptitaj en tiun komitaton, kaj neniu povas plendi, ke pro ia partia
intrigo oni lin ne akceptis. Ĉu povas do por ĉiu amanto de senpartie elektita institucio ekzisti en Esperanto ia pli aŭtoritata reprezentantaro de nia lingvo, ol nia Lingva Komitato?
450
el la jaro 1908. — N-roj 36—37
Publike, kaj kun la konsento de ĉiuj esperantistoj, mi transdonis
al tiu komitato mian autoritaton, kaj nun oni proponus, ke mi ĝin
reprenu! Ke mi transdonu la autoritatecon al alia institucio! Ĉu mi
havas moralan rajton por tion fari? Ĉu la esperantistoj estas infanoj,
kun kiuj oni povas permesi al si morgau forigi, kion oni hierau decidis?
Oni diras, ke la Lingva Komitato tro malmulte laboras, sed oni
ja ne devas forgesi, ke la komitatanoj ne estas homoj salajrataj, kaj
ĉiu el ili havas tro malmulte da libera tempo.
Kaj en kio konsistas la kulpo de la nuna Lingva Komitato? Ĝia
tuta kulpo konsistas nur en tio, ke ĝi ne volas fari rompojn en la
lingvo! La nuna komitato konsistas el la plej gravaj kaj plej meritaj
esperantistoj de la mondo kaj la regularo permesos ke ĝi elprenu en
siaj vicoj ĉiujn novajn utilajn membrojn. Kio donas al ni la garantion,
ke komitato elektita en ia alia maniero konsistos el pli taugaj personoj
ol la elektita de Zamenhof? Ke se la nova komitato ne plenumos
la dezirojn de kelkaj personoj, tiuj persone denove ne komencos sub-fosadon, diskreditadon,konstantan kriadon pri netaugeco, neautoritateco,
pri diversaj kontraŭleĝaĵoj ĉe la elektita k.t.p.?
La Lingva Komitato havas la rajton sin m e m reorganizi, se tio
estos necesa, tial ĉiu, kiu trovas, ke la komitato estas ne bone organizita,
devas en maniero lojala prezenti sian konsilon de reorganizo al la
voĉdonado de la komitato mem, kiu — en ekstrema okazo — se
ekzistas gravaj motivoj de malkonsento aŭ dubo, povus ĉiam submeti
la aferon per speciala raporto al tiu pli alta potenco, kiu elektis la
komitaton, al la komuna kongreso.
Sed se iu laboras f 1 a n k e kaj penas senkreditigi nian plej aŭtoritatan
institucion kaj semi malpacon kaj konfuzon en nia tendaro, en kiu ĝis
nun regis plena harmonio kaj paco, ĉu oni povas aprobi tian agadon?
N-ro 37. 27. VI. 1908
A1 »konata Pariza Esperantisto“ (Carlo Bourlet)
(Pri s-ro de Beaufront)
„Lingvo Internacia u XIIL 1908 , n-ro 8, pag. 368.
„The British Esperantist“ IV. 1908, paĝ. 147.
Kara sinjoro! — A1 via demando, ĉu mi ion sciis pri la intencoj de
s-ro de Beaufront, mi devas respondi al vi jenon:
En la daŭro de nia tuta longa konateco s-ro de Beaufront neniam
ne sole ion skribis al mi, sed eĉ neniam faris al mi ian eĉ plej malgrandan aludon pri tio, ke li dezirus vidi en Esperanto ian ŝanĝon.
Kiam mi en plena konfido elektis lin kiel advokaton, kiu devus defendi
antaŭ la Delegacio (kies veran esencon mi ankoraŭ ne konis) la ĝisnunan Esperanton kaj klarigi la kaŭzojn, pro kiuj ni ĉian reformadon