la dato (kiel en A), sed unue laŭ la adresitoj kaj poste inter
si laŭ la dato. Alie la leganto perdus la superrigardon kaj
havus iometan konfuzon.
Dum la tuta tempo de la apero de la „Unua Libro u ĝis
la fino de sia vivo, Zamenhof loĝis kutime en Varsovio. Pro
tio mi citos la lokon, el kiu venis la unuopaj leteroj, nur tiam ,
kiam ĝi ne estas Varsovio. Nur dum du mallongaj periodoj li
estis en Ĥerson (aŭt. 1889 ĝis komence de 1890) kaj en Grodno
(1896 — 1899). Ĉe la leteroj skribitaj el la ĵus cititaj urboj,
mi citas la lokon.
La leteroj kaj poŝtkartoj de Zamenhof kutime montras la
nomon de V skribinto kun loko kaj strato aŭ stampitaj aŭ
surpresitaj.
En Varsovio Zamenhof loĝis unue en Str. Przejazd 9 kaj
post lia reveno el Ĥerson en Novolipki n-ro 21. La leteroj
el la periodo inter Ĥerson kaj Grodno ne montras alian straton.
En Ĥerson li loĝis ul. Hannibalovskaja, dom. Tarle , kaj en
Grodno li loĝis Polic. ul. de Raĥmaninoj, post lia reveno el
Grodno al Varsovio tie en Str. Dzika (ul. Dzikaja) n-ro 9, kaj
poste en Str. Kroleivska n-ro 41.
Rimarkiginte pri tiu situacio, mi ŝparas multajn notojn
super la leteroj. Mi ankaŭ ne presigis la kutiman, stereotipan sub -
skribon „ Via L. Zamenhof u . Tamen mi kelkfoje citos alispecajn
formojn de subskribo. Komence li ofte subskribis „ Via aldonita
Zamenhof 6 . La esprimo „aldonita“ (anstataŭ la hodiaŭ kutima
„sindona“) ŝajnas al ni okcidenteŭropanoj iom stranga, sed, kiel
oni diris al mi, ĝi similas la kutiman rusan esprimon. Fakte
Zamenhof nur uzis ĝin en leteroj al rusaj aŭ ruseparolantaj
adresitoj.
Ofte Zamenhof subskribis sian nomon ne kun ĉiuj literoj
sed nur kun kelkaj , ekz. „Zamenh …“ aŭ alimaniere. Sed
ne estos necese, konstati tiajn bagatelaĵojn en ĉi tiu kolekto.
Kelkfoje li eĉ forgesis subskribi sian nomon.
Komence li tre ofte , precipe en la leteroj al rusaj esper -
antistoj (ĝis meze de V jaro 1892) subskribis nur sian pseŭdonimon „Esperanto“. Mi donos kelkajn ekzemplojn de tia
kutimo. Laborante rapidege, Zamenhof ankaŭ , sed nur sur
leteroj kaj kartoj de bagatela enhavo, kelkfoje ne aldonis la
daton. La forgesitan daton oni ofte povas konstati aŭ laŭ
473
V. B. ĉis nun nepresitaj leteroj al
la poŝtstampo de la loko de forsendo aŭ laŭ la poŝtstampo
de la loko de alveno. Kie la dato estas donita ne rekte de
Zamenhof \ mi atentigas pri tio. Kie la leganto trovos duoblan
daton, ĝi estas la dato kaj laŭ la gregoria kaj laŭ la juliana
kalendarstiloj.
Mi malplilongigos jenmaniere:
L = letero
p = poŝtkarto.
La leganto facile povos konstati ekz. la jenon:
L 16.(28) V. 1895 = letero skribita el Varsovio la 28. dc Majo
(malnova stilo 16. de Majo 1895).
P. Grodno, 30.1.(1 l.II.) 1896=poŝtkarto skribita el Grodno ktp.
La adresiton mi citas nur por la unua letero aŭ poŝtkarto —
por la sekvantaj mi ŝparas la citadon de V nomo.
En la subparton B mi ankaŭ akceptis du albumfoliojn
kaj unu kvitancon sur recepto.
Inter la leteroj de ĉi tiu parto vi trovos 150 ekzemplerojn
signitajn per N . Ci tiu signo signifas, ke s-ro N. V. Nekrasov ,
Moskvo, liveris la kopiojn. Mi ne sufiĉe kaj ne tro povas laŭdi
lian afablecon kaj lian lertegan helpon por mia kolekto. Komenc -
ante ĝin, mi aŭdis de kelkaj fiankoj, ke la multaj leteroj de
Zamenhof al la societo v Espero u en Peterburgo (la hodiaŭa
Leningrad) kaj al diversaj rusaj samideanoj (jam en kelkaj
gazetoj menciitaj kiel kolektitaj) malaperis dum la milito. Sed
s-ro Nekrasov persone en Leipzig sciigis min, ke tio ne estas
vera kaj promesis sendi al mi la materialon. Per admirinda
diligenteco kaj plej fidinda precizeco li mem kopiis la 150 skribaĵojn, samtempe klarigante kaj transskribante per latinaj
literoj la rusajn vortojn de la tekstoj, kion fari mi neniam
estus kapablinta. Ankaŭ ĉiuj notoj sub la teksto de la kun
N signitaj skribaĵoj estas verkitaj de li 1 . Mi ĉi tie ankoraŭ-foje tutkore dankas al li pro lia oferema helpo antaŭ la leg -
antaro, kiu treege ĝojos pri ĉi tiuj Zamenhofaĵoj 2 .
1 Kie mi mem aldonas ion, mi faras tion sub v noto de V kolektinto“.
2 En la leteroj mi korektis nenion. Sed por eviti la impreson, ke
ili estas preseraroj, mi atentigas per la signo ° pri tio, ke la koncernaj
vortoj troviĝas en ĉi tiu formo en la originalo.
* $
*
474
Vladimir Majnov. — N-roj 58—61
A1 s-ro Vladimir Majnov 1 2 3
N-ro 58. Np. 2.(14.) X. 1887*
Estimata sinjoro! — Respondon je via demando kaj konsilo 0 vi
trovos en la (libr.) 8 verketo „Respondoj al la societo”, kiu estos
eldonita post 4—5 semajnoj. Je ĉiu okazo mi dankas vin kore por
via bona volo. Kun estimo Esperanto.
N-ro 59. N L. 5. (17.) X. 1887
Estimata sinjoro! — Respondante vian leteron, mi povas vin sciigi,
ke la ĵurnalo komencos eliri kredeble ĉirkaŭ la monato Januaro aŭ
Februaro de 1’ jaro 1888, sed certe diri mi ankoraŭ ne povas, ĉar
mi ankoraŭ devas nun labori ke la registaro donus° al mi Ia permeson.
La plena vortaro jam estas preta, sed ĝi eliros kredeble ne tiel baldaŭ.
Kiam 4 la gazeto komencos eliri, mi donos en ĝi respondojn de ĉiuj
demandoj de la legantoj; en t(iu) 6 gazeto estos priparolata (ĉio,) 5 kio
estas necesa por la lingvo internacia 6 .
N-ro 60. N P. 23. X. 1887 7
Estimata sinjoro! — La germana eldono ankoraŭ ne estas preta.
ĉi eliros post 2 semajnoj, kaj vi povos ĝin ricevi ĉe la plej gravaj
libristoj en St. Peterburgo. Vi povos ĝin ricevi ankaŭ ĉe mi mem,
sendinte 25 kopekojn (per markoj de poŝto).
N-ro 61. N L. ? 1889
Estimata sinjoro! — La sciigo, ke vi donacis unu gramatikon al
la granda princo 8 , faris al mi grandan plezuron. Se vi havas la eblon
donaci al li ankaŭ la aliajn verkojn, vi povas ĝin kuraĝe fari, kaj mi
diros al vi koran dankon. Mi nur forte volus scii per kia vojo vi
ĝin faras, ĉar kun tiaj eminentaj personoj oni devas esti tre gardema,
por ne ofendi ilin.
Se iaj verkoj de la granda princo povus esti eldonitaj en nia lingvo,
tio ĉi estus por ni granda gajno. Sed ne forgesu ke por traduki ian
verkon de li, oni devas antaŭ ĉio havi lian formalan permeson, kaj
estus ne kredeble ĉu vi povus ricevi tiun ĉi permeson. Se vi ne havas
1 noto de V kolektinto: unufoje — la 15. V. 1889 — Zametihof skribas
„de“ Majnov; tiel li ankaŭ estas nomata en „La Esperantisto“.
2 la duobla dato laŭ la gregoria kaj juliana kalendarstiloj.
3 forstrekita per tri strekoj en la originalo.
4 teksto: kian (arkaika formo).
6 paperangulo deŝirita.
6 noto de V kolektinto: ĉi tiu kaj la antaŭa letero al Majnov estas
ankoraŭ skribitaj kun punktoj, kiuj disigas la vortelementojn.
7 al lia moŝto Petr. Apollonoviĉ Sidorov por s-ro V. Majnov.
8 granda princo Konstantin Romanov, fama rusa poeto. (Noto de
V kolektinto: li estis prezidanto de la Rusa Akademio de Sciencoj.)
475
V. B. Ĝis nun nepresitaj leteroj al
fortan esperon ricevi lian permeson por la eldono, tiam mi ne konsilas
al vi eĉ komenci la tradukon; sed se vi esperas ricevi lian permeson
— tiam mi mem faros ĉion kion mi povas, por ke via traduko havu
la plej bonan stilan formon kaj por ke ĝi plaĉu al la princo. Se vi