la sekvantajn rimarkojn:
1) mi ne komprenas bone, kial vi proponas (por „infekti a ) la tradukon „contaminer“ anstataŭ „infecter“. Ĉu oni povas iun „contaminer a
per sia malsano, per sia gaja humoro k.t.p.? Ŝajnas al mi, ke „contaminer a havas iom alian signifon. Ĉu mi eraras?
2) Apud kelkaj vortoj (pumpi, elspezi, grio, komunii, marko, ŝuldi)
mi trovis la frazon „bona traduko en ĉiuj lingvoj a , kiun mi tute ne
komprenas. Kion vi volis diri per tio ĉi? Se la traduko estas bona,
tiam kial vi parolas pri ĝi?
3) „Stamp a povas esti egale bone tradukita per verbo (stampi)
kaj per substantivo (stampo); se vi trovas, ke estas necese doni
por tiu ĉi radiko en lingvoj tradukon egalan, tiam mi preferus doni
1 Adreso de d-ro Zamenhof: 5, Boulevard la Tour Maubourg y
Paris K//e.
538
Th. Cart. — N-roj 245—248
por ĉiuj lingvoj la tradukon per verbo (kiel la tradukoj germana,
rusa kaj pola). La ago estas: stampi; la rezultato: stampo; la instrumento: stampilo.
4) „Stuckaturen“ ne estas multenombro, sed verbo 1 . Ankau por
tiu ĉi vorto (kiel por „stamp“) mi intencis doni al la radiko signifon
verban.
5) Por „akuŝi“ mi konsilas konservi ĝian signifon netransiran
(kiun ĝi havas en la Un V). La ŝanceliĝo pri tiu ĉi vorto estis kauzita
de Ia sekvanta cirkonstanco: antau 5—6 jaroj s-ro de Beaufront skribis
al mi, ke pro la vorto „akuŝistino“ estas necese doni al „akuŝi“ signifon
transiran. Ĉar la tiama rezonado de s-ro B. ŝajnis al mi ĝusta kaj
ĉar la Univ. Vortaro tiam ne havis ankorau ian karakteron de netuŝebleco, tial, konfuzite per la argumentoj de s-ro B. mi konsentis ke
Ii donu en sia vortaro al „akuŝi“ sencon transiran. En tia senco la
vorto poste transiris ankau en ĉiujn aliajn vortojn 2 kaj kauzis konfuzon, kaj mi ĝin enmetis ankau en la vortaron Germana—Esperantan.
Nun, ĉar la Univ. Vortaro devas resti netuŝebla, mi konsilas konservi
por la vorto ĝian antaŭan sencon, tiom pli, ke tiu senco estas
ankaŭ pli ĝusta, logika kaj oportuna. La ekzistado de la vorto „akuŝistino“ tute ne devas nin konfuzi, ĉar ĉiu facile komprenos, ke „akuŝistino“ signifas ne „virinon kiu profesie (!) naskas“, sed „virinon kiu
profesie sin okupas per aferoj de naskado“ (ne okupas sin per
akuŝado, sed nur per akuŝoj).
6) „Domaĝo“ ne havas la sencon de „malprofito“. La efektiva
signifo de la esperanta „domaĝi“ estas proksimume: ne voli elspezi,
ne voli perdi, ne voli difekti. Ekzemple: „li ne aĉetis la libron, ĉar
li domaĝis la monon; li ne eliris en la pluva vetero, ĉar li domaĝis
sian veston; li forkuris de la batalo, ĉar li domaĝis sian vivon“. Iafoje la senco de „domaĝo“ estas tre proksima al la senco de „bedaŭro“
(ekzemple: „kia domaĝo!“ = kiel bedaŭrinde! = kia perdo (aŭ difekto)
kiun mi ne volis havi!).
7) „Ekstr“ povas esti ne sole adverba, sed ankaŭ adjektiva.
8) „Gargari“ = Iavi per skuado de la fluidaĵo; sekve oni povas
gargari ne sole la gorĝon, sed ankaŭ glason k.t.p.
9) „Lui“ signifas nur preni lue; (doni lue = luigi).
Por publikigi la liston de la korektitaj vortoj kune kun ĉiuj miaj
rimarkigoj en la „Lingvo Internacia“ mi donas miaflanke mian plenan
permeson; sed mi konsilus al vi peti ankaŭ la permeson de s-ro
Boirac.
1 La adresito ĉi tie tute ĝuste notas: „ce verbe n’ existe pas en
allemand“. 2 certe eraro por „vortarojn “.
539
V. B. ĉis nun nepresitaj leteroj al
N-ro 249. L. 1907 sen dato 1
Konfidencie!
Kara sinjoro! — Ĉar vi konas bone s-ron de Beaufront, mi petas
vin, ĉu vi ne povas doni al mi ian klarigon pri lia ago? En plena
konfido mi elektis lin, ke li estu mia reprezentanto (aŭ la „advokato
de la senŝanĝa Esperanto <c ) antaŭ la „Delegacio“, — kaj li, nenion al
mi dirante nek demandante transiris — mia oficiala reprezentanto —
… al la eksteresperantista komitato de ŝanĝoj! Ĉu tio ĉi estas vera?
A1 li persone mi ne volas plu skribi pri tio.
N-ro 250. L. 22. XII. 1907
Ne publikigi!
Kara sinjoro! — Por represi kaj dissendi mian Londonan parolon,.
mi kompreneble volonte donos al vi mian permeson.
La folieto de s-ro T., kiun vi sendis al mi, estas ja simpla frenezaĵo.
Vi scias ja kredeble jam delonge, ke s-ro T. estas homo psiĥe malsana.
La lastaj du monatoj estis por mi tre malfacilaj. La Delegacio
mem havas en miaj okuloj absolute nenian signifon; se ekzistus nur
ĝi, tiam mi jam antaŭ longe akre elpaŝus kontraŭ ĝi kaj metus finon
al ĝia subfosado. Sed ekzistas alia tre bedaŭrinda cirkonstanco: per
la kaŝita kaj lerta agado de kelkaj personoj (aŭ de unu persono?) al
la Delegacio aliĝis multaj esperantistoj. Tio kreis grandan danĝeron,
kiu devigas nin esti tre singardaj!
En la nuna tre malfacila tempo, kiam mi tiel forte bezonas subtenon kaj kuraĝigon, ĉiuj esprimoj de fideleco, kiujn mi ricevas de
diversaj flankoj, estas por mi tre ĝojigaj. ..
En la daŭro de 20 jaroj la esperantistoj ĉiam vidis en mi sian
naturan gvidanton kaj havis la plej grandan konfidon al mi; kaj tamen
ĉu mi iam malbonuzis ian konfidon, ĉu mi iam altrudis ion al la
esperantistoj kontraŭ ilia volo?
Vi scias tre bone mian opinion pri ŝanĝoj; vi scias ankaŭ tre
bone, ke la esperantistoj neniam devas timi, ke mi subite donos al
ili ian propradecidan dekreton. Estu do pacienca. Baldaŭ ĉio estas
por mi klara. Mi baldaŭ ekparolos publike; sed ne postulu de mi,
ke mi faru tion ĉi tro frutempe, ĉar la situacio estas danĝera, kaj
mi devas esti tre singarda kun miaj vortoj. Sed estu tute trankvila:
la aŭtoro de la „Fundamento de Esperanto” neniam faros ion kontraŭ
la disciplino, kies principoj estas esprimitaj en la antaŭparolo al la
Fundamento.
P. S. Ĉar ekzistas personoj, kiuj diras, ke la Bulonja Deklaracio
estas akceptita nur tial, ke ili ne estis en Bulonjo, kaj ke la Dekla-1 laŭ supozo de la adresito 28. aŭ 29. de Oktobro.
540
Th. Cart. — N-roj 249—256
racion mi altrudis al la esperantistoj, tial mi intencas proponi publike
al la malamikoj de la Deklaracio, ke ili legu la demandon pri ĝi en
la Dresdena kongreso.
N-ro 251. P. 22. XII. 1907 (poŝtstampo)
La verkon „Dictionnaire Frangais—Esperanto et Esperanto—Fran-Cais“ mi ricevis kun plezuro kaj kun kora danko.
N-ro 252. P. sen dato 1
Kara sinjoro! — Vian raporton 2 kun la bondeziro mi danke ricevis.
Feliĉan jaron sincere deziras al vi.
N-ro 253. P. 15. I. 1908
Kara sinjoro! — Vian leteron, senditan al rektoro B., mi trovas
tute prava. A1 mi ankau lia cirkulero tute ne plaĉas, kaj mi tre bedauras, ke li sendis al mi ĝian tekston tro malfrue, kiam ĝi estis jam
presita. Estu tamen trankvila; post 10—15 tagoj la afero estos finita
kaj ni povos denove iri tute trankvile nian vojon, ne zorgante plu pri
la subfosantoj aŭ pri niaj defalintaj folioj.
Konfidencie!
N-ro 254. P. 12. II. 1908
Kara sinjoro! — Kun granda malĝojo mi legis vian leteron de
7/II. Ne perdu la kuraĝon, ĉio baldaŭ estos tute bona. Post pluvo
la vetero ordinare fariĝas ankoraŭ pli bela. Mi estas konvinkita, ke
nun la malfeliĉa demando pri ŝanĝoj jam neniam reaperos. Mi esperas,