En ĝi estas la frazo:
„Mi ne memoris, ke la vorto havis du formojn“, en kiu la vorto
„havis“ estas korektita tiel, ke oni ne klare vidas, ĉu ĝi estas „havis“
aŭ „havas“.
Tio ĉi min memorigas, ke en „La Rabistoj“ mi legis tiajn frazojn:
„Mi sentis, ke oni levis la ĉerkon kaj veturigis ĝin en la daŭro de
duono da horo“.
„Fine mi ekaŭdis, ke la pordo malfermiĝis“.
Kial estas en ili is kaj ne as kaj kion oni devas pensi pri ili
kompare kun la frazo de V Fundamento:
„Ĉiu, kiu ŝin vidis, povis pensi, ke li vidas la patrinon“?
Bonvolu akcepti, kara doktoro, kun mia antaŭa tre kora danko, la
esprimon de miaj plej respektaj kaj sindonaj sentoj. Pierre Corret.»
558
Pierre Corret - J. M. Dow. — N-roj 301—306
N-ro 305. L. 2. II. 1912
Kara kunfrato! 1 — Se mi volus reeldoni la unuajn librojn pri
Esperanto, mi devus antaŭe 2 proponi tiun reeldonon al la firmo
Hachette; nur 3 en la okazo, se la firmo ne dezirus preni sur sin la
eldonon, mi havus la rajton eldoni la librojn mem aŭ eldonigi ilin per
ia alia firmo aŭ persono.
Mi devas tamen konfesi al vi, ke (almenaŭ en la nuna tempo)
mi ne trovas utila la reeldonadon de tiuj verkoj kaj mi ne deziras,
ke iu tion entreprenu.
Via opinio, ke mi iam petis pri represado de miaj verkoj, estas
erara: mi fordonis de mi ĉiujn rajtojn nur pri la lingvo, sed mi
neniam permesis, ke oni simple represu miajn personajn verkojn,
ĉar mi, kiu kun tre granda malfacileco perlaboras la vivrimedojn por
mia familio, ne povas permesi al mi tian luksan malavarecon. Estas
vero, ke kelkfoje oni represis kelkajn miajn verkojn, eĉ ne demandinte
min, ĉu mi tion permesas; sed, kvankam mi ne volis protesti kontraŭ
tio, mi tamen ne povas diri, ke mi tion aprobas 4 .
☆
A1 s-ro J. M. Dow y (?) Anglujo
N-ro 306. L. 21. II. 1907 5
Kara sinjoro! — A1 via demando mi povas respondi jenon: En la
unuaj jaroj de Esperanto troviĝis diversaj personoj, al kiuj tio aŭ alia
en la lingvo ne plaĉis. Ĉiu el tiuj personoj postulis, ke mi nepre
faru en Esperanto tiajn aŭ aliajn ŝanĝojn. Sub la konstanta bombardado de tiuj personoj mi fine cedis, kaj en la jaro 1894 mi publikigis
en la tiama gazeto „Esperantisto u projekton de diversaj formoj en
Esperanto. (En tiu projekto mi forigis la supersignojn, la akuzativon,
la deklinacion de la adjektivoj, la neromanajn vortojn k.t.p.)
Sed baldaŭ montriĝis, ke tio, kio en la teorio ŝajnis bona, en la
praktiko nenion taŭgis, kaj ĉiuj reformistoj kaj malkontentuloj ekkriis,
ke la proponitaj reformoj nur malbonigus la lingvon (ĉar al ĉiu plaĉis
nur tio, kion li proponis). Tiam mi aranĝis voĉdonadon inter ĉiuj
tiamaj esperantistoj; kaj ili decidis, ke oni faru en Esperanto neniajn
reformojn. De tiu tempo ni jam ne parolas pri reformoj.
P. S. Via granda batalado kontrati la diversaj projektoj de novaj
lingvoj ŝajnas al mi tute superflua, ĉar laŭ mia opinio vi batalas
kontraŭ fantomoj. Ili dissendas leterojn al diversaj personoj kiuj
1 Ĉi tiu esprimo estas traduko de la franca esprimo „cher confrere“
uzita de tiuj kolegoj, kiuj estas doktoroj de medicino (laŭ sciigo de s-ro
P. C.). 2 la vorto interlinie postskribita. 3 la vorto „nur“ postskribita
en la marĝeno. 4 Cetere la leganto trovos ankoraŭ alian leteron al
d-ro Corret , jam 1907 presitan , sub V. 31. 5 La letero intertempe aperis
en „International Language“ V. 1928, paĝ. 79 — 80.
559
V. B. Ĝis nun nepresitaj leteroj al
komprenas laplej gravajn europajn lingvojn kaj poste ili trumpetas al la mondo, ke tiuj personoj tuj komprenis iliajn leterojn pli ol
leterojn en Esperanto. Sed tio ĉi estas ja nur trompa iluzio, kiun
multaj personoj bedaurinde ne rimarkas, sed kiu tuj aperos, kiam oni
volos lerni ilian „lingvon“. Poliglotaj personoj facile komprenos
ilin ankau se ili skribos angle, france, au latine; sed ĉu kolektoj
da vortoj kompreneblaj por poliglotuloj estas lingvo kaj povus servi
al la tuta mondo? — Pri unu nutraĵo oni diras, ke inter siaj aliaj
bonaj ecoj ĝi estas ankau facile digestebla. Tiam aperis persono, kiu
ekkaptis la vorton „digestebla“ kaj diris: „Mi tuj donos al vi nutraĵon
pli bonan“. Li prenis simplan akvon, enmetis en ĝi iom da suko, donis
ĝin al diversaj sataj personoj kaj demandis ilin: „Ĉu mia nutraĵo ne
estas multe pli digestebla ol tiu?“ Kaj kiam li ricevis la respondon
„jes“, tiam li trumpetis al la mondo, ke lia nutraĵo estas la plej bona.
Sed baldaŭ venis infano malsata kaj provis tiun nutraĵon, kaj tiam
ĝi kun kolero ekkriis: „jes, via nutraĵo estas digestebla, sed ĝi ja tute
ne estas nutraĵo!“ Nur tiam la homoj rimarkis, ke por ke ia miksaĵo
estu nutraĵo, ne sufiĉas ke ĝi estu nur digestebla por satuloj, — ĝi
devas antaŭ ĉio esti nutra.
☆
A1 la „British Esperanto-Association“
N-ro 307. L. 25. III. 1907
A1 la British Esperanto-Association mi sendas mian koran gratulon
pro la ŝanĝo de la loĝejo. En la nova loko mi deziras al la Asocio
plenan feliĉon kaj ĉiam kreskantan potencon.
N-ro 308. L. 23. VI. 1907 1
(al la Direktanta Komitato)
Karaj sinjoroj! — Mi eksciis, ke s-ro Miller intencas represi miajn
artikolojn „Pri reformoj en Esperanto“, kiujn mi verkis en la jaro 1894.
La permeson por tio ĉi mi al s-ro Miller aŭ al alia persono ne donis.
Se iu persono volos publikigi tian mian verkon sen mia permeso, mi
rajtigas vin, sinjoroj, ke vi komencu en mia nomo leĝan persekutadon
kontraŭ tiu persono.
N-ro 309. L. 27. XII. 1912
(al ano? de B.E.A.)
Kara sinjoro! — Kun plezuro mi legis en via letero de 21/XII la
sciigon pri via sukcesplena propagando.
1 Ĝi ĉiurilate pravigas min, ĉar mi nepre rifuzis preni en
mian kolekton la artikolojn pri reformoj de d-ro Zamenhof,
kiujn li verkis en „La Esperantisto“ kaj kiujn li poste fakte abomenis,
ĉar li skribis ilin kontraŭ sia interna konvinko.
560
Dow - British Esperanto-Association - Hankel. — Nroj 306—313
Fari gramofonajn diskojn en Varsovio oni ne povas (almenau mi
nenion scias pri tio). Post la Antverpena Kongreso mi veturis speciale
Parizon, lau la propono de la firmo Gaumont, por ke la firmo pretigu
fono-kinematografaĵon de mia parolado; sed kvankam la mastro de la
firmo tiam diris al mi, ke la rezultato estas tre bona, tamen mi de
tiu tempo nenion audis pri tio.
Preni ian pagon pro la frazoj, kiujn fraŭlino Fryer ĉerpis el mia
Ekzercaro por sia lernolibro, mi absolute ne konsentas. Mi kore dankas
la konsilantaron de via Asocio pro ĝia decido sendi al mi pagon, sed
tiun pagon mi akcepti ne povas.
A1 vi kaj al viaj estimataj gepatroj koran saluton de mi kaj de
mia familio . ..
☆
A1 s-ino Marie Hankel , Dresden
N-ro 310. P. 22. IV. 1907
Estimata sinjorino! — Ekzempleron de la unua eldono de mia
unua lernolibro mi bedaŭrinde jam de longe ne havas.
N-ro 311. P. 13. V. 1907 (poŝtstampo)
Kara sinjorino! — Vian leteron pri la kongreso mi danke ricevis.
Pro la bela sukceso mi kore vin gratulas. Estos por mi granda
plezuro konatiĝi kun vi en Kembriĝo.
N-ro 312. P. 21. V. 1907
Estimata sinjorino! — Al la lernantoj vi devas ĉiam konsili, ke