kaj jam absolute neniam devas timi ian falon, kaj la „saĝa a publiko,
la potenculoj kaj registaroj, kiuj nun montras al ni ankoraŭ indiferentecon el timo de fiasko, tiam baldaŭ kun danko aliĝos al ni en grandegaj amasoj kaj eterne nin dankos por nia fakto plenumita. Kiam tia
forto estos kreita, tiam ni povos esti tute trankvilaj pro la estonteco
de nia afero, tiam ni ne devos jam eterne timi, eterne zorgi, perdi
la kuraĝon ĉe ĉiu malsukceso, ĉe ĉiu nova montro de la indiferenteco
de la publiko ektimi, ke ĉiuj niaj laboroj estos perditaj. Se la publiko
eĉ longan tempon ankoraŭ montros al ni sian indiferentecon, tio ĉi
nin ne/trankviligos, ni laborados trankvile kun la plej bonaj esperoj;
ni ne devos eterne memorigadi kaj tedadi al niaj amikoj pri helpo
kaj subteno, ni ne devos por la vastigado de nia afero elpensadi diversajn strangajn, maloportunajn kaj danĝerajn rimedojn; kaj kiel ajn
malrapide nia afero eĉ irus en la unua tempo, ni ĉiam povos esti
tute certaj je nia venko. Ĉar se eĉ la plej granda unufoja akvego
ofte transiras tute sen postesignoj, konstante falanta guto truas eĉ
ŝtonon. Nian laboron kaj materialajn rimedojn, kiujn ni ĝis nun uzadis
senplane kaj distrite, ni devas nun reguligi, centrigi kaj ekonomiigi.
Antaŭ ol ni zorgas pri grandaj akvoj, ni devas uzi la tutan nian
forton por krei almenaŭ guton, sed konstantan, senhaltan. Nur
kiam tia guto estos kreita kaj certigita, ni iros pli malproksime kaj
penos el la konstanta, senhalta guto fari iom post iom konstantan,
senhaltan akvegon.
Kiel krei tian konstantan fonton, kaj kiu ĝi devas esti?
Antaŭ ol ni respondas tiun ĉi demandon, ni devas fari la sekvantan
rimarkon. La tuta laborado en nia afero ne estas io komplikita, sed
konsistas el jeno: eldonadi, konstante kaj regule eldonadi verkojn,
gazetojn, krei grandan, ĉiam kreskantan literaturon, kio ne sole perfektigos nian lingvon, sed elvokos respekton por nia afero multe pli,
ol ĉia alia agado, kaj per la forto de sia vivado kaj kreskado aligos
al nia afero la tutan mondon pli rapide kaj pli certe, ol ĉiuj plej
energiaj teoriaj predikadoj kaj plej rafinitaj agitadoj; ĉar la mondo
estimas nur la faktojn. Ni havas laborantojn, sed mankas al ili la
rimedoj. Se eĉ mankus al ni laborantoj, ni povus per mono facile
ilin krei. Sekve la konstanta fonto, kiun ni bezonas krei, devas esti
pure financa. Se ni tian fonton havos, ni havos ĉion. Sekve la tuta
124
,La Esperantisto” 1891. — N-ro 50
demando „kiel certigi la estontecon de nia afero“ oni povas anstatauigi
per alia pli simpla demando: „kian konstantan ĉiujaran sumon da mono
ni devas havi, por ke la estonteco de nia afero estu tute ekster danĝero?“ Nun ni rigardu la miniman 1 sumon, kiu ĉiujare estas al ni
necesa por tiu ĉi celo.
Antaŭ ĉio ni devas plene certigi la estontecon kaj la senhaltan
regulan eliradon de nia centra gazeto. ĉi estas la unuiganto, la
pelanto kaj la regulatoro de nia afero, per unu vorto — ĝi estas la
koro de nia afero. Tie ni devas antaŭ ĉio centri nian tutan forton,
ni ne devas uzi flanke eĉ la plej malgrandan el niaj fortoj kaj rimedoj
materialaj, antaŭ ol ni estas tute certaj, ke la daŭrado de nia centra
organo staras tute ekster danĝero. Se unu fojon tiu ĉi koro devos
halti, tiam perdiĝos nia afero kaj ĝin ne povos savi la plej grandaj
sensisteme disĵetataj oferoj, kiuj povas doni nur minutan lumon. Ni
prezentu al ni ekzemple, ke ni en la momento havas riĉajn rimedojn
kaj uzas ilin por dissendi en la mondon grandegan nombron da lernolibroj, aŭ en ia alia pasanta maniero, kaj post kelka tempo montriĝas,
ke pro ia neantaŭpensita eraro de nia flanko nialalertT restas sen
fruktoj, aŭ ni devas longe atendi la maturiĝon de la fruktoj, kaj dume
ni restas sen rimedoj kaj Iacaj kaj devas el manko de fortoj ĉesigi
la eliradon de nia organo … kio tiam estos? Ĉio, kion ni faris kaj
oferis, estos per unu fojo perdita je eterne! Neniu jam volos pensi
iam helpi al relevo de afero falinta, kaj eĉ plej grandaj oferoj jam
ne povus relevi en la okuloj de la mondo aferon unu fojon falin-tan, se vi eĉ mil fojojn ripetados al la mondo, ke la afero siatempe
falis nur el manko de materialaj rimedoj. Sed se ni scios, ke la vivo
de nia organo estas por eterne, aŭ almenaŭ por tre longa tempo, tute
certigita, tiam ni pro la estonteco de nia afero jam povos esti tute
trankvilaj eĉ tiam, se ni estos tiel malfortaj, ke ni ekster la organo
en la daŭro de kelka tempo povos nenion alian fari por nia afero.
Nun estas por ni la plej malfacila tempo: la nun tro videbla falo de
Volapŭk, kiu siatempe arte elvokis grandan bruon, por kelka tempo
tute malvarmigis la mondon por la ideo de lingvo internacia (ĉar la
mondo ne scias la veran kaŭzon de tiu falo kaj, miksante la Volapŭkon kun la Esperanto, diras, ke „la internacia a falis, kaj la mondo
ne volas nun eĉ aŭdi pri ia lingvo internacia); sed pasos kelka tempo,
kaj baldaŭ la animoj trankviliĝos, la konfuzo, farita de la Volapŭk,
estos forgesita, la sankta ideo, elteninte viva kaj sana la malfacilan
tempon, denove resonos en la koroj de la homoj (ĉar en Ia homaj
koroj preteriranta vento povas nur por kelka tempo pasante malvarmigi,
sed neniam tute estingi la sopiron je la idealo, se nur la idealo mem
1 Verŝajne ne preseraro por „minimuman“, sed vorto poste ne plu
uzata de Zamenhof (komp. malsupre, paĝ. 127: la sumo estas la „minimo u ).
II. A. Gazetartikoloj el
sin tenas), — kaj nia afero havos antau si larĝan, liberan, brilantan
vojon. Sed por travivi tiujn ĉi malfacilajn kelkajn jarojn, estas al ni
antaŭ ĉio necesa la regula vivado de nia organo, kiu devas teni nian
aferon, pacience stari kaj batali, ĝis la malfacila tempo pasos, kaj
tiam — la estonteco estas nia por eterne! Ĉu ni ekster nia organo
povos multe fari por nia afero aŭ en la daŭro de kelka tempo povas
fari nur tre malmulte, — kun la vivo de nia organo estas ligita la
vivo de nia afero. Nia organo estas la trunko de nia afero: tiel longe
kiel la trunko vivas, ni devas timi nenian vintron, se ĝi eĉ glaciigos
la branĉojn kaj la foliojn, kaj kun la plej bonaj esperoj ni povas atendi
la printempon; sed se la trunko ĉesos vivi, — ĉiuj esperoj estas
perditaj. Tial ni per ĉiuj fortoj turnas la atenton de niaj amikoj sur
nian gazeton. Se ni volas sisteme konduki nian aferon, ni devas
antaŭ ĉio tute certigi kaj sendanĝerigi la ekzistadon de nia
gazeto. Nenian paŝon plu, antaŭ ol la plej grava estas farita!
Sed ni rigardu, en kiaj kondiĉoj de vivo sin trovas nia organo.
La sola presado de nia gazeto kostas ĉirkaŭ 500 rublojn ĉiujare.
La enspezo de la abona mono kovras apenaŭ duonon de la elspezoj.
Tiel longe kiel la skribanto de tiu ĉi artikolo havis ankoraŭ propran
kapitalon, li nenion domaĝis kaj metis en la aferon ĉion, kion li havis.
Dank J al la grandaj elspezoj, kiujn la eldonado de verkoj kaj la propagando englutis, precipe en la unua tempo, kiam nia afero estis ankoraŭ tute kruda kaj ĉiu paŝo kostis grandegajn oferojn, la monujo
baldaŭ montris al li sian nudan fundon. Ne esperante trovi ian subtenon de la flanko de niaj amikoj kaj ne volante tamen lasi fali
la aferon, la skribanto faradis ĉion, kion li povis, kaj kun gajaj paroloj en la buŝo daŭrigadis sian laboradon, kvankam li jam devis fari
por tio ĉi ĉiam novajn ŝuldojn. Lia situacio fariĝis ĉiam pli kaj
pli neelportebla: ĉar ne sole li ne povis revi pri la kovro de la faritaj
ŝuldoj, sed al tio ĉi aliĝis ankoraŭ la jena cirkonstanco: okupata la
tutan tagon je nia afero, en kiu li devas esti ĉio en unu persono,