forte malrapidigas nian energian progresadon, por kio antaŭ ĉio estas
necesa mono, mono kaj mono. Preskaŭ la tuta financa pezo de nia
afero kuŝas nun sur la ŝultroj de unu oferema amiko, kiu kovras ĉiujn
deficitojn. Ni petas la amikojn de nia afero pli forte subteni ĝin
finance kaj peni altiri al ĝi financajn fortulojn.
Nia afero estas ankoraŭ malfacila, sed gravega kaj certa. La plej
granda parto de la mondo tenas sin ankoraŭ malvarme kontraŭ ni,
ĉar la mondo amas aliĝi al afero, kiu jam venkis, sed tenas sin plej
malproksime de afero, kiu ankoraŭ batalas. Sed ni ne ĉesos labori
energie kaj kun espero, kaj baldaŭ venos la tempo, kiam ni levos fiere
la kapojn, kaj beno de la danka homaro estos nia dolĉa rekompenco
por la malfacilaĵoj kaj malagrablaĵoj de la tempo de batalo.
n*
163
II. A. Gazetartikoloj el
N-ro 68. paĝ. 4—6
Ligo Esperantista 1
Wŭster: Ligo Esp
De la nuna jaro ni proponas tre gravan novaĵon, kiu esper*
eble kun plena aprobo estos akceptita de la amikoj de nia afero:
en ĉio, tuŝanta nian aferon, ni enkonduku konstantan voĉdonadon
de ĝiaj amikoj.
Jam antaŭ 3 jaroj, kiel niaj amikoj memoras, ni sentis la
bezonon, ke la kondukado de nia afero sin trovu kun egala
rajto en la manoj de ĉiuj ĝiaj amikoj kaj ke la tuta sorto de
nia lingvo dependu de la deziroj de tiuj, kiuj ĝin uzas kaj
laboras por ĝi. Ni tiam ankaŭ proponis fondi Tutmondan
Ligon Esperantistan, en kies manoj devus sin trovi la tuta
sorto de la afero Esperanto. Sed tiu ĉi propono, per si mem
tute natura, justa kaj necesa, ne povis tiam efektiviĝi, ĉar la
sperto montris, ke niaj fortoj estis tiam ankoraŭ tro malgrandaj
kaj nematuraj por tia aranĝo. La forto pozitiva, kiun prezentis
nia tiama tuta amikaro, estis tro malgranda en komparo kun la
forto negativa, kiu estas neevitebla en ĉiu komuna administrado
de multaj personoj. Por ke ia afero bone sin tenu kaj progresu, estas necese, ke en ĝi la sumo de la enportataj fortoj
estu pli granda, ol la sumo de la elportataj rajtoj. Sed tiam
jam post la unuaj preparaj paŝoj montriĝis, ke Ligo, en tiamaj
cirkonstancoj, ne posedante eĉ la dekan parton da forto, necesa
por fortike ekzistigi kaj progresigi nian aferon, alportus nur
danĝeran multkapecon al afero jam kreita kaj preta, kiu ekzistis
kaj progresadis tute sen helpo de la Ligo. La fondado de Ligo
tiam sekve montriĝis tro frua kaj devis esti prokrastita.
Sed prokrastita ne estas forĵetita, kaj jam tiam ni promesis,
ke en pli oportuna tempo estonta ni al la demando pri Ligo
ankoraŭ revenos. Nun la cirkonstancoj tute ŝanĝiĝis. Nia
afero jam ne sole staras tute forte, sed tute estas jam subtenata de niaj amikoj, ne postulante oferojn de la iniciatoro.
Nun sekve venis la tempo transdoni nian tutan aferon al la
libera dispono de ĝiaj subtenantoj, sen timo, ke ili lasos ĝin fali.
Ankaŭ la dua grava cirkonstanco, kiu tiam malhelpis la
fondadon de Ligo, nun forfalas: la tiam proponita aranĝo de
la Ligo estis tiel komplikita, ke ĝi ne povis ne elvoki diversajn
disputojn; la nuna aranĝo, kiel la legantoj malsupre vidos,
estas tiel simpla, klara kaj natura, ke ĉiaj disputoj fariĝas
absolute neeblaj.
1 Ke la artikolo estas verkita de Zamenhof, tion pruvas la artikolo
1893, paĝ. 50—54 = 11.71.
164
,La Esperantisto” 1893. — N-ro 68
La ekzistado de Ligo kun plena aŭtoritato en nia afero ĝis
nun estis ankoraŭ neebla; sed tiu ĉi manko sur ĉiu paŝo estis
sentebla kaj kaŭzis certan rigidecon en nia afero. De multaj
flankoj oni proponadis al ni: „faru tion ĉi, faru tion, ŝanĝu
tion ĉi, enkonduku tion a , kaj ni tamen nenion povis fari, ĉar
estis nenia aŭtoritato, kiu povus doni permeson aŭ malpermeson. La plej grandan parton de la ĝis nun faritaj proponoj
ni ne aprobis kaj ni sciis, ke ankaŭ la plejmulto da esperantistoj ilin ne aprobus, — ni tamen povis prezenti nian
opinion al nenia aŭtoritata juĝantaro, kaj tial la proponantoj
alskribadis la neen4condukon de iliaj „tre gravaj” proponoj al nia
persona obstineco; aliajn proponojn ni aprobis kaj ni estis konvinkitaj, ke ankaŭ la plejmulto da esperantistoj ilin aprobus, —
ni tamen ne povis ilin akcepti ankaŭ pro manko de aŭtoritata
juĝantaro, kiu donus la permeson; se ni, konante la guston de
la plejmulto, akceptus tiujn ĉi proponojn — la kontraŭuloj de
tiuj ĉi ennovajoj denove nin kulpigus, ke ni agas arbitre. Tiu
ĉi manko de aŭtoritata juĝantaro estis forte sentebla sur ĉiu
paŝo, kaj, turmentataj de ĉiuj flankoj de la plej kontraŭaj
postuloj, ni kun granda sopiro atendadis la tempon, kiam ni
povos transdoni la sorton de nia afero al ia aŭtoritata institucio, kiu, prezentante la volon de la plejmulto, en ĉiu
punkto havus la rajton diri: „ni tiel decidis, sekve tiel devas
esti a . La ekzistado de tia plenaŭtoritata Ligo devus ankaŭ
silentigi ĉiujn personojn, kiuj nomas sin amikoj de nia ideo
kaj tamen ne aliĝas al Esperanto, ĉar ili trovas, ke „la
sistemo havas erarojn aŭ la afero estas ne bone kondukata“;
ni tiam povus diri al ili: „aliĝu al la Ligo kaj kun plena rajto
proponu viajn ŝanĝojn; se via opinio estas. grava/ la plejmulto
ĝin akceptos kaj forigos la ,erarojn‘; se la plejmulto ne akceptos
viajn proponojn, tio ĉi montros, ke via opinio estas nur persona
kaj ne prava“.
Kun ĝojo ni raportas al niaj amikoj, ke, dank’ al la tuta
fortigita stato de nia afero, la kreado de la longe atendita Ligo-Akademio Esperantista fariĝis fine ebla. Ni fondas nun tian
Ligon. ĉi ne havas multajn paragrafojn kaj komplikitan Regularon, ĝi ne havas prezidantojn nek komitatojn. ĉi konsistas
el ĉiuj efektivaj esperantistoj, t. e. abonantoj de nia centra
oficiala gazeto, kaj kondukados siajn aferojn tre simple. Ĝia
esenco estas:
Ĉiu, kiu deziros fari ian proponon, tuŝante la konstruon de
nia lingvo aŭ la kondukadon de nia afero, sendos sian proponon
al la sekretario de la Ligo (redaktoro de la „Esperantisto“), kaj
tiu ĉi presos la proponon en la centra gazeto kune kun la adreso
II. A. Gazetartikoloj el
de la proponanto. Ĉiu abonanto de la gazeto, kiu volos partopreni en la voĉdonado, sendos sian opinion („por w au „kontraŭ“)
al la projektanto, aldonante al sia opinio la numeron, sub kiu li
estas enskribita en la nomaron de la abonantoj de la „Esperantisto“ (la nomoj de ĉiuj abonantoj estos ĉiam presataj sub
numeroj en la gazeto). Se la ricevitaj rezultatoj montros al la
projektanto, ke la plimulto da voĉoj estas kontraŭ lia propono,
li forĵetos ĝin (kvankam li havas ĉiam la rajton proponi tion saman
denove, se li esperos, ke post kelka tempo la rezultatoj de la
voĉdonado estos aliaj); se la rezultatoj montras, ke la plimulto
estas por la propono, tiam 3 monatojn post la preso de la propono (por doni al la malproksimaj abonantoj tempon alsendi sian
voĉon) la projektanto sendos al la sekretario de la Ligo (redaktoro
de la „Esperantisto a ) la numerojn de ĉiuj voĉoj „por a kaj „kontraŭ a , kaj la rezultato tiam estos presita en la „Esperantisto a kiel
decido de la Ligo (kun publikigo de la numeroj, kiuj voĉis
„por a kaj „kontraŭ a ), ricevos leĝan forton, kaj la sekretario zorgos
pri ĝia efektivigado.
Jen estas la tuta konstruo de la Ligo. Nun ni devas tamen
fari kelkajn rimarkojn:
1. Ĉia decido de la Ligo havas forton nur tiam, se en la voĉdonado
aktive partoprenis (t. e. alsendis sian voĉon) ne malpli ol Va de ĉiuj