(el la ĉeĥa: Tomáš Pumpr)
(el «La Bapto de Caro Vladimir»)
Ekzercoj
64. Leginte la supran poemon, respondu jenajn demandojn:
1. Ĉu Peruno estas kontenta, estante dio?
2. Skribu frazon samsignifan, anstataŭ la vorto «matene».
3. «Fermi en la stalon»: kial akuzativo, kaj kiel ĝi helpas la bildon?
4. La poeto similigas la stelojn al du tute malsamaj aĵoj : al kiuj?
5. La poeto rimas per «jam ĝi» kaj «manĝi»: tiajn ne tute perfektajn rimojn oni nomas «rimoidoj». Kiujn aliajn rimoidojn vi trovas en la poemo?
6. Al kio komparas Peruno la preĝojn de la homaro?
7. Kial Peruno ne povas kontentigi ĉies preĝojn?
8. Certe vi povas diveni laŭ la kunteksto la senton esprimatan per la interjekcio «Oj!» Kion ĝi esprimas?
9. «Tondro ilin …!» Kiu vorto, laŭ via opinio, kompletigus tiun frazon?
10. Kial homo, kiu pagis asekuron, volus incendion?
65. En la sekvantaj propoziciojn enmetu korekte jenajn prepoziciojn:
AL ANSTATAŬ ANTAŬ APUD ĈIRKAŬ DA DE DUM EKSTER EL.
1. _________ la tuta tago li laboris _________ mi, tiel ke ni restis ĉiam kune.
2. ___________ la tagmezo, tre proksimume, ni iris _________ la domo kaj laboris __________ pluraj horoj __________ dome.
3. ___________ la bovino mi ekhavis iom ___________ lakto, kaj mi trinkis tion __________ akvo.
4. Baldaŭ ni trovis nin __________ danĝero, kaj ne plu timis la vojon _________ ni.
5. La steloj eklumis __________ la klara ĉielo sen eĉ ombro _________ nubo.
6. __________ fojno li havis multe, kiun li amasigis _________ la stalo.
7. Mi sopiras __________ mia hejmo, kie zorgojn oni povas restigi __________ la domo.
8. La akuzito pledis _________ la juĝistaro, dirante, ke alia devus stari tie _____________ li.
9. ___________ la amaso, kiu staris _________ li, li kriis, ke li estas amiko _________ la popolo.
10. La __________ starantoj _________ brakis lin, tuj kiam li promesis ________i sian amikon.
66. Klarigu la sencan diferencon inter jenaj propozicioj:
1.(a) La malfeliĉulo riproĉis sin; (b) la malfeliĉulo riproĉis lin.
2. (a) Sin rapide liberiginte li forkuris el la ĉambro; (b) Lin rapide liberiginte li forkuris el la ĉambro; (c) Lin rapide liberiginte li forkurigis lin el la ĉambro; (d) Sin rapide liberiginte li forkurigis lin el la ĉambro; (e) Sin rapide liberiĝintan li forpafis el la ĉambro.
3. (a) Sian novan domon ili trovis ne tre oportuna; (b) Ŝian novan domon ili trovis ne tre oportuna; (c) Ilian novan domon ili trovis ne tre oportuna.
67. Uzu jenajn vortojn korekte en propozicioj:
SIATEMPE SIAFLANKE SIAVICE SIANOME.
68. Verku konversacion inter dio kaj diablo (aŭ demono). Aŭ traktaton por aŭ kontraŭ la sinteno de Peruno. Aŭ mallongan versaĵon, per kiu la homoj riproĉas Perunon.
Paŝo dek tria
Vortaro
ADEKVATA: egalvalora.
ADEPTO: homo, kiu akceptis iun doktrinon.
AGNOSKI: rekoni.
AKTUALA: nuntempa.
ANALIZI: esplori detale ion.
APLIKI: uzi por speciala celo.
ARGUMENTO: rezona pruvo.
ARKAISMO: io malnoviĝinta.
ASOCIO: grava societo.
ATOMO: plej malgranda materiero.
AVANGARDO: grupo, kiu iras la unua.
BAZO: esenca principo.
BREMSO: haltigilo.
CIRKONSTANCO: fakto rilate iun situacion.
DEDIĈI: plene fordoni al.
DEFINITIVA: decida, finofara.
DEKADENCO: iompostioma ruiniĝo.
DEKLARACIO: oficiala anonco aŭ sciigo.
DEMAGOGIO: popolekscita agado de potencavidaj politikistoj.
DEMOKRATO: iu, kiu kredas pri egalrajteco de ĉiuj homoj.
DISKRIMINACIO: maljusta distingado.
DISKUTI: interargumenti.
DISTINGI: rimarki diferencon inter homoj aŭ ideoj.
DIVERĜI: malproksimiĝi unu de la alia.
DOKTRINO: akceptata principaro.
EFEKTIVA: reale ekzistanta.
EKONOMIO: administrada sistemo, ŝparado.
EKSPLODI: diskrevi.
EKZAKTA: severe preciza.
ELITO: elektitaro.
EMOCIO: kortuŝo.
EVOLUI: disvolviĝi.
FANATIKA: blinde fervora.
FANTAZIO: kaprica imagado.
FLAGO: simbola tolaĵo.
FLEGI: prizorgi (ekz-e malsanulon).
GRAMATIKO: reguloj aŭ studado de iu lingvo.
ĜENERALA: rilata al tutaĵo aŭ plimulto.
HIMNO: religia kanto.
ĤAOSO: kompleta ordomanko.
IMPETI: antaŭenĵetiĝi.
IMPULSO: ekpuŝo.
INDIVIDUO: unuopa persono aŭ estaĵo.
INERTA: senenergia, nemoviĝema.
INFORMI: doni sciigojn aŭ klarigojn.
INSIGNO: distingiga signo.
INSTANCO: decidkapabla aŭtoritato.
INVERSA: estanta en mala direkto.
KALKULI: nombri, konsideri.
KARAKTERIZI: montri ies karakteron.
KLERA: instruita.
KOALICIO: kunligo de diversaj interesoj por komuna celo.
KOHERA: kunteniĝanta.
KOMPLOTO: sekreta aranĝo por malicaj celoj.
KOMPROMISO: interkonsento de konfliktaj interesoj.
KONFLIKTO: aktiva malkonsento.
KONKRETA: reale perceptebla, palpebla.
KONTRIBUI: doni sian parton al komuna afero.
KONVENCIO: akceptita moro.
KONVINKI: akceptigi per pruvoj.
KOREKTI: ĝustigi eraron.
KRIBRI: apartigi pli delikatajn erojn.
KRIZO: grave danĝera momento.
KULTO: kvazaŭreligia adorado.
LIMO: loko, kiu difinas la ekstremon de io.
MEDIO: fizika aŭ spirita ĉirkaŭaĵo.
MENSO: la spirita, nekorpa parto de homo.
METODO: maniero atingi iun celon.
MISTIKO: emo kredi je misteraj malklaraj kaj nepruveblaj kaŭzoj kaj efikoj.
MODIFI: parte ŝanĝi.
MONOLINGVISMO: doktrino pri unu komuna lingvo por ĉiuj.
NEOLOGISMO: nova vorto.
NETA: nekonfuza kaj preciza.
NIVELO: grado de alteco.
NUTRI: doni manĝaĵon aŭ spiritan subtenon.
OBJEKTIVA: senpartia.
PACIENCO: eco trankvile atendadi.
PARALELA: egaldistanca laŭlonge.
PERCEPTI: koni per la sentorganoj.
PERFEKTA: tute senmanka.
PERIODO: difinita tempodaŭro.
PESI: mezuri la pezon.
PIONIRO: homo, kiu pretigas la vojon.
PLANO: antaŭe decidita aranĝo por fari ion.
POLILINGVISMO: plurlingvisma doktrino.
PONTO: konstruaĵo por transiri super io.
POTENCO: kapablo trudi sian aŭtoritaton.
POZITIVA: nepre certa.
PRAKTIKA: realigebla.
PROGRESI: disvolviĝi antaŭen.
PROJEKTO: proponata ideo.
PROTOTIPO: la unua, laŭ kiu ĉiuj postaj kreiĝas.
PROVIZORA: portempa.
PULSO: korbatado.
PUŜI: preme delokigi.
RACIO: kapablo koncepti principojn.
RASO: grupego da homoj samdevenaj.
REKOMENDI: favore atentigi pri io.