Плывём і плывём. Стала ўжо так горача, млосна, што нашыя пасажыры прыселі, прылеглі на днішчы лодкі і дрэмлюць, толькі Пецька няўтомна стаіць на вільчыку лодкі, ну быццам той марскі капітан. Набліжаемся да лесу. А калі лес ахінуў, нарэшце, нашую лодку з абодвух бакоў сваёй свежасцю і ціхім пошумам, стала лягчэй дыхаць. Лес падступаў да самых берагоў рэчкі, ад соснаў і елак патыхала смалой, пахла баравікамі і суніцамі. Мне гэтыя пахі знаёмыя, бо ўжо быў у грыбах і ягадах з дзядзькам Сцяпанам.
I во ўжо ўлодцы, сярод свежай лясной прахалоды, калі Пецька голасна не раз пранізліва кукарэкнуў, казёл, каза і сабака бадзёра сталі на ногі. Казёл абышоў казу, стаў на заднія ногі, а пярэднія паставіў ёй на спіну. Каза не варухнулася. Дзядзька Восіп спадылба паглядзеў на мяне, паморшчыўся і адвярнуў галаву ўбок, на лес. Я зрабіў выгляд, што нічога не бачу — толькі адмахваюся рукой ад назолы-авадня.
Дзядзька Сцяпан крэкнуў сабе ў рыжыя вусы і, па-ранейшаму нетаропка і цвёрда, утыркаў жардзіну ў рачное дно. Пецька на сваім вільчыку глядзеў уперад. А вось Дзік, чарцяка, парушыў таемны спакой — так гаўкнуў што казёл зляцеў з казы. Я ледзь трымаўся, каб не рассмяяцца — саромеўся дзядзькоў.
Дзядзька Сцяпан скіроўвае лодку на сярэдзіну рэчкі, плывём, плывём далей — шукаць гожай для казла і казы травы. I белыя аблокі над намі плывуць высока. З-пад лесу ўніз сыходзіць ветрык, і паабапал лодкі паціху шапочуць чараты, пакалыхваецца над рэчкай алешнік. 3 дрэў падаюць, спяваючы, птушкі. Яны падаюць на нас, але над самымі галовамі нашымі крута вынырваюць угору і ў бакі. Шэры заяц з берага піўваду, пачуў лодку, скокнуў у лес. Я паспеў убачыць: у зайца адно вуха даўжэй за другое. А мы плывём.
Ужо тройчы я выводзіў на вяроўчыне казу з лодкі, і ўсюды было семнаццаць... Пакуль стаіць дзень, але па тым, як больш пасвяжэла ў паветры, як птушкі сталі ажно захлёбвацца ў сваім спяванні, а жабы — у сваім кваканні, як адчайна зазвінелі вакол нас стракозы, было відаць, што ён, дзень, на зыходзе. I раптам усё разам вакол нас пачало аціхаць — птушкі, жабы, стракозы, затое лес зашумеў глыбей, шырэй і, здаецца, вышэй. Дзядзька Сцяпан кажа:
— Што, даражэнькія, і есці не хочаце?
Гэта ён сказаў усім у лодцы — і людзям, у тым ліку і сабе, і жывёле. Праплылі яшчэ крыху, і дзядзька Сцяпан як выпхнуў з сябе:
— Ну, во і Кутнішча!
Гляджу па-за левы бераг. А там лес шырока расступіўся, адкрылася прасторная палянка, і пасярод, на зялёным узвышшы, між тоўстых дубоў, нізенькая, крыху скасабочаная, з цёмнымі і маленькімі акенцамі, са шчарбатым чырвоным комінам — хатка.
I яшчэ раз сказаў дзядзька Сцяпан, сказаў — быццам паклікаў каго:
— Кутнішча!
Ён скіроўвае шастом лодку да берага, які і берагам не назавеш: проста жоўтая зямля палога ішла ў ваду —,і таму лодка з ходу шуганула з рэчкі на зямлю і цвёрда стала на ёй.
Прывязваю вяроўчыну з казой да ствала бярэзіны, казёл стаіць ля казы, певень сеў на казла, сабака пабег да хаткі. Дзядзька Сцяпан выносіць з лодкі торбы з харчам на бераг, а дзядзька Восіп апусціў сваю цацку ў траву. Трава тут нізкая, худая — не для сенакосу але ж праверыць яе і тут трэба.
— Адзінаццаць! — нечакана і як бы злосна выгукнуў дзядзька Восіп. Не помню, каб дзядзька Восіп калі так крычаў, а тут во, крыкнуў.
— Добра, — кажа дзядзька Сцяпан. — Сена тут з каліва. Але козы сёння наядуцца. Хай будзе хоць гэтак. Добра. Адзінаццаць мікрарэнтгенаў. Хай.
Сабака наш забрахаў пад акенцам хаткі — бы каго пачуў у ёй. Дзядзька Сцяпан крычыць сабаку:
— Дзік! Ці-іха! Брэшаш па-пустому! Дзверы даўно забітыя! Сціхні!
Дзік сціхнуў. Але во — дзіва! — дзверы з сенцаў раптам шырока расчыніліся. Сабака задам і моўчкі падаўся ад ганка. А мы, людзі, аслупянелі. Стаім, як укапаныя, на беразе, глядзім у чорны праём сенцаў. Але ніхто адтуль на ганак не выходзіць.
А мяне здзівіла вось што: і на падыходзе лодкі да Кутнішча, і тут, на беразе, дзядзька Восіп быў пануры, сумны, высіліў з сябе толькі адно слова: «адзінаццаць», і болей — ні гу-гу. Дзядзька ж Сцяпан бадзёрыўся, гаварыў узбуджана, клікаў то мяне, то Дзіка, рухаўся неяк нервова і ні разу не ўсміхнуўся ў рыжыя свае вусы, і яго гаварлівасць, бадзёрасць, узбуджанасць, адчувалася, былі натужныя, найграныя — от, каб толькі збіць тыя сум, панікласць, якія ішлі ад суседа, Восіпа. Можа, гэтак трымаўся з-за мяне? Напэўна. I яшчэ я адчуваў: тут, на Кутнішчы, вось-вось павінна нешта здарыцца, нешта такое, што моцна ўразіць мяне, і сэрца маё трывожна затахкала.