Выбрать главу

— Дарагі Пятро Захаравіч! Калі будзеце піць гарбату. Ці каву. Ці што мацнейшае, успомніце тэлебачанне, нашу дружную рэдакцыю. Нашу навуч-попу. Хай падасца вам, што цалуеце ўсіх прыгожых дзяўчат. Дый старэйшых кабет — таксама. Шчасця вам на новай рабоце.

Усе дружна запляскалі ў ладкі. Пятро адчуў, што к горлу падступіў камяк, пашкадаваў, што не купіў пару пляшак віна, бо гарбачоўская антыалкагольная кампанія сышла нанет. Праўда, тэлевізійнае начальства тармазы не адпускала: п'янка на студыі асабліва небяспечная — зрыў перадачы, як і шыла ў мяшку, не схаваеш. Дый  праводзіўся  сход  на  пачатку дня,  то выпіўка магла пашкодзіць новаму шэфу рэдакцыі.

А Пятра Махавікова чакала новая справа, новы калектыў, у якім меліся, вядома ж, і прыгожыя дзяўчаты. Асабліва іх шмат было на суседнім, дзевятым, паверсе, дзе месцілася магутнае на той час выдавецтва “Мастацкая літаратура”. Гэткіх прыгажунь, якіх можна было сустрэць тут,  Пятро не бачыў  і  на тэлестудыі. Але ў гэтым ён пераканаецца пазней.

На першай планёрцы Клімчук прадставіў новага галоўнага рэдактара. Як і належыць, дырэктар сядзеў у тарцы стала, а праваруч ад яго — традыцыйнае месца галоўнага рэдактара. За гэтым сталом кожны ўдзельнік нарады меў сваё пэўнае месца. Леваруч ад шэфа гарбаціўся сутулаваты, брывасты намеснік дырэктара Віктар Сідаровіч, поплеч з ім сядзела сінявокая смуглявая прыгажуня Галіна Казіміраўна — загадчыца вытворчага аддзела. Менавіта ёй даў слова дырэктар. Пачала яна гучным, прыемным голасам — мусіць, у кампаніі добра спявае, падумаў Пятро, уважліва слухаючы прамоўцу. Для яго ўсё было новым і не заўсёды зразумелым, поўным таямнічага сэнсу.

— У ліпені і жніўні мы спрацавалі кепска. Але ў гэтым  вінавата друкарня. Іхнія людзі былі ў адпачынках. Астатнія друкавалі падручнікі для школ. Нашы заказы напалову выкрэсліваліся. У верасні мы план выканалі, — Галіна Казіміраўна перадыхнула, паправіла акуляры, падсунула свае паперы бліжэй. — На кастрычнік  прынята ажно сем рукапісаў. Ужо ёсць два сігналы...

Пачуўшы пра сігналы, Пятро ўнутрана ўстрапянуўся — знаёмае слоўца: сігналы тэлецэнтра перадаюць  карцінку на экран, а выдавецкі сігнал азначае іншае — першы. сігнальны экземпляр нованароджанай кнігі. Быццам падае голас кніга: я нарадзілася, сустракайце! Галіна Казіміраўна пачала гаворку  пра  якасць  рукапісаў,  пра памылкі. Тут яе перапыніў дырэктар:

— Прабачце, Галіна Казіміраўна, пра гэта я далдоню на кожнай планёрцы. Калі ў рукапісу памылка, то па закону подласц нават дзесяць карэктараў яе могуць не злавіць. Яна праскочыць у кнігу. Працягвайце. калі ласка.

А Пятро згадаў “стенариста” Івана Кузьміча, які заўсёды талдычыў пра якасць “стенариев”: ёсць арыгінальны ход, значыць будзе цікавая перадача . На пачатку і ён старанліва правіў памылкі, потым зразумеў, што пісьменнасць мае значэнне толькі ў дыктарскім тэксце. Андрэй міжволі падумаў:  сцэнарый тзлеперадачы— не кніга. І чым болей слухаў выступоўцаў, тым пераконваўся мацней наколькі складаная і шматгранная выдавецкая справа. І тут усе звязаны. Нібы альпіністы: прапусціў рэдактар памылку — яна праскочыць і ў кнігу. Або рздактар “гнаў” рукапіс, гарбаціўся дзень і  ноч,  а мастакі не зрабілі своечасова афармленне — кніга вылецела з графіка. Адна, другая накладка — калектыў без прагрэсіўкі. А менавіта прагрэсіўкай, быццам пернікам, спакушаў дырэктар Пятра. Дык жа важкі пернік, бо прагрэсіўка іншы раз перавышае зарплату.

Усе службы дакладвалі аб сваіх праблемах. Загадчыца карэктарскай, адкінуўшы за спіну тоўстую русявую касу, чытала з нататніка: якія рукапісы ў рабоце, якія паступілі першыя карэктуры, якія падпісныя, пабедавала, што захварэла падчытчыца, трэба, каб рэдакцыі па чарзе выдзялялі па адным чалавеку для падчыткі. Намеснік дырэктара гаварыў, што падрасла цана паперы, далёкі Сыктыўкар затрымлівае пастаўкі, што папяровая ўдаўка можа прыдушыць выдавецтва.

— Трэба паслаць чалавека ў камандзіроўку. Хай возьме некалькі  рускамоўных кніг, пару пляшак “Белавежскай”, — зазначыў дырэктар.

Старшыня прафкама сказала, што ў падшэфны саўгас трэба адправіць трох чалавек на ўборку капусты — гэта апошні заезд.

— Застанецеся пасля планёркі. Памяркуем, — Клімчук зірнуў на гадзіннік. — Ну што, будзем закругляцца?

Пятро прыкмячаў свежым вокам усё, што адбывалася ў гэтым  кабінеце: хто што гаварыў, як сябе паводзіў. Клімчук некаторыя пытанні вырашаў па ходу планёркі, але не абышлося без маналога. Прыкладна тое самае рабіў пасля лятучкі і Пятро: падсумоўваў вынікі, “азадачваў” калектыў. Дырэктар сказаў, што трэба думаць пра тэматычны план 1993 года — а на дварэ  стаяў кастрычнік дзевяноста першага, пісаць заключэнні на рукапісы, заказваць аўтарам рукапісы, варушыць тых, з кім заключаны дамовы, аддаваць рукапісы на рэцэнзію сур’ёзным навукоўцам. Пятро злавіў сябе на думцы, што ягоныя сувязі з вучонымі могуць быць вельмі дарэчы.