Плыў белы прывід даўнімі кладамі,
і выглядаў прарокаў скрозь дзірван,
і вёў іх за сабой над гарадамі,
над чорнымі ільдамі ў Белы Храм.
I Белы Храм зьявіўся над ільдамі,
яго не ашчасьлівіў боскі перст,
ён не сьвяціў здалёку купаламі,
а Белы Храм — быў чорны хвойны лес.
Не абразы, а змучаныя твары
крыніцы адбівалі, а Дняпро
цягнуў, як баржы, д’яблавыя хмары —
трымцелі жылы і цяжэла кроў.
Шчымелі крылы у палескіх птушак,
балелі рукі у тутэйшых баб,
і чорным цьветам расьцьвіталі грушы,
атрутным сокам наліваўся сад —
груган накрумкаў ці спрадвечны вораг
мінулым векам не дапіў крыві?
I ўсе гады, зладзюга, нашым горам
сваіх дзяцей выродлівых карміў,
і, прычакаўшы зручнае часіны,
ён запусьціў, як гада, ў сьпячы Храм
нянавісьцю ускормленага сына,
такому б пазайздросьціў Юда сам.
А белы цень прысьпешваў прарокаў,
на гэты раз ня верачы жывым, —
там далягляд сьлязіўся, быццам вока,
а ў Храме вычвараўся сукін сын.
Маналёг Апанаса Філіповіча
У гэтай краіне ня маю я дому,
вось воблака — сяду і ў сьвет палячу
над гэтай гаморай, над гэтым садомам,
ні грошай, ні славы — я волі хачу.
У гэтай краіне ня маю я долі,
вось посах і торба і сотні дарог.
Па долі пайду. Не вярнуся ніколі.
Няхай мяне судзяць хоць людзі, хоць Бог.
У гэтай краіне ня маю я Бога,
ушчэнт разапселі яго сьвятары:
дзе церні павінны насіць — носяць рогі,
які ж тагды Бог, калі служкі зьвяры?
У гэтай краіне ня маю я роду,
забыўся народ мой найменьня дзядоў,
і сьвету ня бачыць далей азяроду,
і дзецям ня дорыць на шчасьце падкоў.
У гэтай краіне ня маю я песьні,
якая б народнай была і маёй,
якую б сябрына запела ў Бярэсьці,
а рэха ўзышло за Дняпром, за Дзьвіной…
У гэтай краіне ня маю я дому,
вось воблака — сяду і ў сьвет палячу
над гэтай гаморай, над гэтым садомам,
ні грошай, ні славы — я волі хачу,
бо ў гэтай краіне ня маю я волі…
Сабака
Сабака ў горы пасівеў,
нікому ў вочы не глядзеў,
на'т спачуваньня не шукаў,
бо меў адмеціну: шакал.
I ўсё ж, абпалены таўром,
ён вартаваў забраны дом,
забраны двор, забраны сад,
магілы продкаў ля прысад,
бо ўлезе брудная сьвіньня,
клады разрые сярод дня,
каб потым рохкаць і крычаць:
«А продкі вашыя маўчаць?!
А можа, мову адняло?
Яе ж у вас і не было…»
Ён вартаваў гаротны дом,
ды ўжо ня быў гаспадаром,
адно, была яго — душа,
нібы дзяржаўная мяжа
паміж чужынцамі ды ім,
сабакам, да шаленства злым,
а сьвіньні рохкалі наўкол,
лычамі разрывалі дол
і крылі матамі князёў,
што так глыбока пад зямлёй
іх прах хаваюць плывуны
ад Бога, чорта, сатаны…
Бо дзе той Бог, калі сьвіньня,
нібы карыта, сярод дня
труну цягае па кладах
ды топча капытамі прах.
А ўночы прывіды плылі,
яны жылі, яны былі.
I ўночы жудасна хтось выў —
Алесь Гарун сабакам быў.
Прачытаўшы верш Пімена Панчанкі «Разьвітаньне»
Родны мой Пімен Панчанка,
Вы сказалі: настала зьмярканьне?
Вы сказалі на маці мачыха?
Бо настала Вам разьвітаньне?
Зь яе словам — ужо ня родным,
зь яе сонцам — ужо халодным,
зь яе людам — спрадвек галодным,
нават Богу й таму няўгодным…
Адыходзіце ці зракаецеся?
Ці сухімі сьлязамі каецеся?
Пад крыжамі Сафіі Полацкай
бюракрат за Вас не памоліцца,
а памоліцца за Вас мачыха,
за сыночка свайго, за Панчанку,
і ў галовах запаліць сьвечачку.
Можа, ўзімачку, а можа, ўлецечку
Скрозь расстаньне і скрозь зьмярканьне
на агеньчык паэт прыстане,
скажа: родны мой Пімен Панчанка,
я Вам верыў, ды вера страчана.