Выбрать главу

Гервазы быў наперадзе на сто мо крокаў,

За ім - ксёйдз Робак, хоць без стрэльбы, і тут з раду

Утрох тры стрэлы далі, быццам па загаду.

Мядзведзь уверх падскочыў, як шарак ад хартаў,

І рынуў долу галавой. Яшчэ упарта

Мльюком крутнуўся, і ўсё той разгону сілай

Дагнала туша Графа і на землю збіла.

Яшчэ ўставаў і роў, ды ўжо на ім віселі

Са Страпчай Спраўнік і яшчэ жывога елі.

Тут Войскі падхапіў, тасьмой прымацаваны,

Буйволлі доўгі рог, круты пакарбаваны,

Як боа-вуж, паднёс да губ, аберуч сціснуў,

Як буталь, твар надзьмуў, крывавьш вокам бліснуў,

Павекі прычыніў, сцягнуў углыб паўбруха,

У лёгкія паслаў усе запасы духу

І граць пачаў. Рог, быццам віхру на пацеху,

Панёс па пушчы голас, паўтараны ў рэху.

Стральцы замоўклі, сталі гоншчыкі ў здзіўленні,

Пачуўшы гукаў моц, іх чыстыя адценні.

Стары, што славіўся даўней сваім мастацтвам,

Рашыў з ім зноўку паляўнічым паказацца.

Жыццём уміг напоўніў нетры і дубровы,

Нібы спусціў сабак і распачаў уловы;

Ігрой ён ход аблавы пераказваў хутка:

Спачатку рэзкі, звонкі зык трубы - пабудка,

Пасля за енкам енкі - брэх сабачы смелы,

А месцам цвёрды тон, як гром, - няйначай, стрэлы.

Тут змоўк, а рог трьшаў; тады ўсім выдавала,

Што Войскі граў яшчэ, а гэта рэха грала.

Падзьмуў ізноў. А рог, здавалася, мяняўся

І ў вуснах Войскага грубеў, цянеў, згінаўся

І зверам галасіў: то, быццам, воўчай шыяй

Выцягваецца доўга і панура вые,

То зноў, нібы раскрыўшыся ў мядзведзя горла,

Раўнуў; і вецер зубра рыканне раздзёрла.

Тут змоўк, а рог трьшаў; тады ўсім вьвдавала,

Што Войскі граў яшчэ, а гэта рэха грала.

Пачуўшы музыкі шэдэўр - той песні гукі,

Дуб дубу паўтараў іх, неслі букам букі.

Вось дзьме ізноў. Мо сто рагоў ірвецца з рога:

Разносіцца вакол цкаванне, гнеў, трывога

Стральцоў, сабак і зверыны. Аж Войскі ўдарыў,

Падняўшы рог, трыумфу гімнам проста ў хмары!

Тут змоўк, а рог трымаў; тады ўсім выдавала,

Што Войскі граў яшчэ, а гэта рэха грала.

І колькі дрэў, рагоў гудзела столькі з бору,

Адны другім насілі песню, бы ў хор з хору.

І музыка ўсё станавілася шырэйшай,

Далейшай і чысцейшай, што раз выдатнейшай,

Аж знікла ў далях дзесьці ля нябёс парога!

І Войскі рукі, апускаючы ад рога,

Раскрыжаваў. А рог на поясе раменным

Апаў і калыхаўся. З позіркам праменным,

З прыбракшым тварам Войскі, музыкай натхнёны,

Стаяў, яшчэ лавіў знікаючыя тоны.

Тым часам загрымелі навакол музыкі

Віваты, віншаванні, воплескі і крыкі.

Памалу сціхла ўсё, і вочы ад музыкі

Звярнуліся ізноў на звера труп вялікі.

Ляжаў, скрываўлены і кулямі прашыты,

Грудзьмі уплецены ў траву і ў землю ўбіты.

Развёў пярэднія шырока накрыж лапы,

Яшчэ ўздыхаў, а кроў лілася цераз храпы.

Расплюшчваў вочы, ды ўжо галавы не зрушыць,

Бо п'яўкі Падкаморавы ўпіліся ў вушы:

Па левай - Страпчая, а Спраўнік злы прыссаўся

Па правай старане і кроўю напіваўся.

Аж прут, па Войскага загаду, ушчамілі

Сабакам між зубоў і ляпы так раскрылі.

Перавярнулі дагары цяпер мядзведзя,

І зноў трайны віват аж хмары зрушыў недзе.

"А што? - Асэсар крыкнуў, стрэльбу ўзняўшы ўдала,-

А што мая стральбінка? Наша, наша брала!

А што? Мая стральбінка - дробненькая пташка,

А вось што паказала! Гэта ёй не цяяжа.

Ніводзін дарма не пайшоў з яе ладунак!

Мне князь Сангушка гэткі справіў падарунак".

І тут паказваў стрэльбу дзіўнае работы,

Хоць дробную, і выхваляў яе даброты.

"Бег я,- прамовіў Рэент, пот абцёршы з твару,-

Бег я за медзвядзём, а Войскі тут з гушчару

Крычыць мне: "Стой!" Як тут стаяць? Мядзведзь у поле,

Як заяц скача, хоча вырвацца на волю,

Аж дух мне заняло - дагнаць няма надзеі,

Управа глянуў, бачу: кепскія падзеі,

З засады вырвецца, дык стой, кажу, маруха!

На вока ўзяў, і вось ляжыць, сабачы юха.

Вось стрэльба, вось сапраўдная Сагалясоўка,

Кляйма: "Сагаляс, Лондан а Балабаноўка".

(Там жыў наш слесар, бо і там жывуць палякі,

Рабіў ён стрэльбы, што такія маюць знакі.)".

"Як так?- Асэсар пырснуў,- сотня сот мядзведзяў!

Дык гэта, быццам, пан забіў? Што пан там збрэдзіў?"

"Паслухай,- мовіў Рэент,- тут не следства, пане,

А тут аблава! Кожны тут за сведку стане".

Дык зараз пачаліся спрэчкі і дакоры,

Хто стаў пры Рэенце, а хто пры Асасоры.

Ніхто Гервазага не ўспомніў, забягалі

З бакоў, а што было наперадзе, не зналі.

Прамовіў Войскі: "Ну цяпер хоць ёсць прычьюа,

Бо гэта ўжо не то што нейкі там зайчына,