Хоць мелі піку, мы ані хваліць не будзем,
Ні ганіць, бо ўцякаць з зараджанаю зброяй
Той будзе, хто ніяк не варт імя героя.
А выстраліць наслепа (бо бывае й гэта),
Калі звер не падпушчан, задалёка мэта,
Ёсць ганьбай. Але хто прыцэліцца без страху
І выстраліць, калі і дасць часамі маху,
Без сораму ўжо можа ўзад падацца,
Таксама можа пікаю абараняцца,
Але не з мусу, бо бяруць на паляванне
Для абароны піку, не для нападання.
Здаўна вядзецца так. Паслухайце вось рады:
У сэрцы не прымайце вашай райтарады
І ты, Тадэвуш, і вы, шаноўны Графе!
А як прыпомніце аб гэтьш трафе,
Не забывайце важнае перасцярогі:
Адзін другому не заходзьце больш дарогі
І не страляйце разам у адну звярыну".
Як толькі Войскі слова вьшавіў "звярыну",
Асэсар буркнуў спадцішка "дзяўчыну",
Другія "брава" ўскрыкнулі і цераз смехі
Перасцярогу сталі паўтараць Грачэхі:
Апошняе са слоў крычалі: той звярыну,
А іншы, смеючыся, паўтараў: дзяўчыну.
"Кабету",- буркнуў Рэент, і на заканчэнне:
"Какету",- сыкнуў злы Асэсар к Талімэне.
А Войскі не збіраўся дапякаць нікому,
Да шэптаў тайных справы не было старому.
Ён рады быў, што дамам повад даў для смеху,
Дык і стральцам хацеў знайсці што на пацеху,
І так казаў, віна сабе падліўшы ў чару:
"Я тут не бачу бернардынавага твару.
Хацелася б, каб ён выпадак чуў цікавы,
Падобны да здарэння з сённяшняй аблавы.
Такога, як ксёндз Робак, мастака страляння
Знаў Ключнік аднаго, як нам расказваў зрання,
А я другога ведаў. Ён сябе праславіў
І стрэлам двух паноў ад пэўнай смерці збавіў,
Калі ў лес Налібоцкі, шмат таму ўжо часу,
Тадэвуш Рэйтан прыязджаў і князь Дынасаў.
І зайздрасці к стральцу паны не праяўлялі,
А нават тосты за яго здароўе ўзнялі,
I падарункаў паназносілі без ліку
І дзіка скуру. Вось хачу аб гэтьм дзіку
І пра той стрэл вам зараз даць расказ асобны,
Бо той вьшадак і да нашага падобны,
А здарыўся стральцам найлешпьш нашых часаў
Паслу Райтану разам з князем фон Дынасаў".
А тут Суддзя сказаў, віна падліўшы ў чашы:
"П'ю Робака здароўе. Войскі, ў рукі вашы!
Калі наш дар ксяндза не вельмі мо ўзбагаціць,
Дык хай тады яму за порах хоць заплаціць -
Лічу, што тушы з сённяшняга палявання
Для манастырскай кухні на гады два стане,
А скуры не аддам. Гатоў на'т пасварыцца,
Калі не пажадае ксёндз са мной мірыцца,
А не, сплачу яе хоць нават сабалямі,
Бо скураю распараджацца мы павінны самі.
Калі пяршынства славы ў нас слуга ўзяў Божы
То скуру прысудзіць пан Падкаморы можа
Таму, хто з нас другой узнагароды варты".
Задумаўся тут Падкаморы не на жарты.
Стральцы загаварылі, кожны ўсхваляваўся:
Той гаварыў, як звера спудзіў, той - як гнаўся,
Той - як сабак склікаў, а той - як вёў аблогу.
Асэсар з Рэентам паднялі зноў трывогу:
Адзін усё сваёй хваліўся Сангушкоўкай,
Другі - балабаноўскаю Сагалясоўкай.
Тут мовіў Падкаморы: "Пан Сувдзя, суседзе!
Па праву ў пераможцы вамі ксёндз узведзен,
Ды цяжка меркаваць, хто быў другім між вамі,
Чыёй заслугі больш. Вы ж ведаеце самі,
Што роўныя вы ўменнем, спрьггам і адвагай.
Але, абмеркаваўшы справу ўсю з увагай,
Сцвярджаю: Граф з Тадэвушам - два чалавекі,
Што сёння найбліжэй былі ад небяспекі,
Дык скура ім належыць. Але мне здаецца,
Што ад яе Тадэвуш зараз адрачэцца,
Як маладзейшы, а пан Граф трафей той прыме,
Дык хай ён упрыгожыць дом яго і імя.
І гэта памятка сягонняшняй аблавы,
Як сімвал, хай вядзе вас, Граф, да новай славы".
І з думкай, што уцешыў Графа, сеў у крэсла.
Не ведаў, што прамова Графу боль прынесла,
Бо той, на першае трафея ўспамінанне
Падняў міжвольна зрок на лбы аленяў, ланяў,
На рогі, што тырчэлі, быццам лес лаўровы,
Хаваныя ў вянкі нашчадкам на галовы,
На рад партрэтаў, што ўпрыгожвалі філяры,
На герб Паўкозіц на скляпення ўсім абшары,
І часы даўнія над ім загаварылі.
Прачнуўся, ўспомніў, дзе гасціў у гэтай хвілі.
Сваяк Гарэшкаў у свой дом гасцём прыняты,
Сапліцаю балюе, з ворагам заўзятым!
А рэўнасць горкая, якой не мог пазбыцца,
Тым больш распальвала яго супроць Сапліцаў.
Дык мовіў горка: "Дзе ў маім змясціцца доме
Падарку вашаму багатаму такому!
Пакінем лепш мядзведзя тут пакрасавацца,
Пакуль яго Суддзя мне не адцасць з палацам".
Уцяміўшы, куды хінецца Графа мова,
Пан Падкаморы табакеркай просіць слова.
"Пахвалы варты вы,- прамовіў,- Граф, суседзе,
Што ў думках справы маеце на'т пры абедзе,
Не так, як большасць панічоў такого ўзросту,