Паны Дабрынскія! Дык вось як вас прыпёрла!
(I гледзечы ў акно, смяяўся ва ўсё горла.)
А гэта той Дабрынскі! Вунь ён у сурдуце -
Гэй, зняць яму сурдут! Аднойчы на радуце
Пачаў ка мне чапіцца без ніякай меры.
Я ў танец, ён крычыць: "Вон злодзея, за дзверы!"
Што ў той час за ваеннай абкраданне касы
Вялося следства, ну і меў я амбарасы,
Дык што яму за справа? Я пайшоў мазурку,
А ён крычыць услед мне: "Злодзей!" Вось шляхцюрку
Я ўзяў і з тымі, што падтаквалі прыдурку.
Казаў я: "Эй, Дабрынскі, помні, прыйдуць козы
Да воза. Га, Дабрынскі, бачыш?- будуць лозы!"
Пасля, схіліўшыся, шапнуў Суддзі на вуха:
"Калі жадаеце, каб выйшлі ўсе насуха,
Ад кожнай галавы - па тысячы ў гатоўцы,
Па тысячы, не менш - апошняе вам слоўца".
Суддзя стаў таргавацца, ды Маёр не слухаў,
Зноў бегаў па пакоі, дьмам густа дзьмухаў,
Падобны да ракеты з гэтае прычыны.
За ім хадзілі з плачам, просячы, жанчыны.
"Маёр,- сказаў Судцзя,- ў суд пойдзеш з гэтай справай,
Што выйграеш? Тут не было бітвы крывавай,
А што прапалі гусі, куры, парасяты,
Дык згодна Статута, мне вернуць тыя страты,
І з Графам без суда мы зробім прымірэнне -
Суседскае, не больш тут, непаразуменне".
"А з Жоўтай Кнігай вы знаёмы, пан Сапліца?-
Спытаў Маёр. "З якою кнігай?" - "Ды з крыніцай
Законаў лепшых за ўсе вашыя статуты,
Бо ў ёй, што слова: кнут, пятля, Сібір ды путы -
Правоў ваенных кніга, што запанавала
Замест статутаў вашых, вашых трыбуналаў.
За гэткую распусту, на аснове ўказу,
Найменей у Сібір вы пойдзеце ўсе зразу".
"Пастой,- сказаў Суддзя,- у нас ёсць губернатар!"
"Тут рады,- Плут сказаў,- не дасць і імператар,
Бо ведама, што цар, падпісваючы ўказы,
Ласкава кару павялічвае ў два разы.
Дык апеліруй, пан Суддзя, але, быць можа,
Ў патрэбе знойдзем і на вас кручок прыгожы.
Вось Янкель ваш - шпіён, за ім улада сочыць,
А ён у вас карчму дзяржыць, людзей марочыць.
Магу ўсіх вас, як ёсць, арыштаваць адразу".
"Мяне?- спытаў Суддзя.- А па якому ўказу?"
І ўсё што раз жывейшую вялі гаворку
У час, як новы госць з'явіўся ў панадворку.
Ўязджаў дзіўны натоўп. Сярэдзінай дарогі,
Нібы ляўфар, баран таўсты чатырохрогі
Бег й ўзмахваў галавой. Рагі два абадкамі
Віліся ля вушэй. Абвешаны званкамі,
Два іншыя рагі тырчэлі з ілба вонкі,
Пры руху галавы давалі голас звонкі.
Баран вёў коз, валоў, авечак, а за статкам
Чатыры грузныя вазы ішлі парадкам.
Усе згадалі, што над'ехаў ксёндз па зборы,
Дык і Суддзя, пакінуўшы перагаворы,
Пайшоў сустрэць гасця. Ён ехаў на падводзе
Пярэдняй, твар схаваўшы у каптур, па модзе
Манашай, ды яго пазналі. У спакоі,
Мінуўшы вязняў, глянуў, знак зрабіў рукою.
І хто другі фурман, пазнаць было не цяжка:
Мацей, хоць на плячах мужыцкая сярмяжка.
Убачыўшы яго, крычаць усе пачалі,
А ён сказаў ім: "Дурні!" Знак даў, каб маўчалі.
Прусак - на трэцім возе ў каптане пацёртым.
А Зан з Міцкевічам сядзелі на чацвёртым.
А Ісаевічы, Падгайскія, Бяргелі,
Бірбашы, Вільбікі ды Котвічы глядзелі
На здзек, які няслі Дабрынскія ў няволі,
І астывалі з гневаў даўнішніх міжволі.
Бо шляхта ў нас, хоць звады, бойкі вельмі любіць,
Ды помстай супраціўнікаў сваіх не губіць,
Дык да Мацея падаліся ўсе на раду.
А той парасстаўляў іх за вазамі ззаду,
Сказаў чакаць.
Ксёндз злез, падаўся ў бок пакояў.
Там ледзь яго пазналі - ў гэткім быў настроі
І новай форме. Сумны у любую пору,
Панурысты, ўзняў сёння галаву угору
І з мінай яснаю і рук шырокім махам,
Перш чым загаварыў, смяяўся:"Ха-ха, ха-ха!
Вітаю, ха-ха-ха! вітаю! вось прыгожа,
Панове афіцэры! Хто ўдзень толькі можа
Хадзіць на ўлоў, а вы і ўночы! А звярыну
Я бачыў. Скубці шляхту! драць з яе лупіну!
Кілзайце брыкуноў, вучыце іх парадку!
Віншую, пан Маёр, што ты схапіў Графятка.
О, гэта тлусцячок, багач, з арыстакратаў,
Не выпускай яго без сотняў трох дукатаў,
А ўзяўшы, дай хоць грош манастыру ў падмогу,
Бо й за тваё збаўленне я малюся Богу!
На сан мой! мне не абыякі вашы душы!
І штабс-афіцароў хапае смерць за вушы!
Праўдзіва Бака піша - ў смерці многа працы:
Бярэ ў палацы і ў палотны б'е ахвотна,
І па сукне не раз шчаўкне, ды і ў мундзіры,
Так, як у каптуры, ахвотна робіць дзіры.
Матуля-смерць, казаў наш Бака, як цыбуля,
Слязою блісне, калі сцісне, і у люлі
Дзіця бярэ, і малайчыну ў часе гуляў!
Ах, ах! жывём, а заўтра, можа, загніёмся.
Ўсяго ў нас, пан Маёр, што пад'ямо, нап'ёмся!