За курганком ляжала вялікая імшара з альховымі, лазовымі і малінавымі кустамі. Увесну ў хмызняках да зморы спявалі салаўі. Улетку імшара абуджалася дзіцячымі галасамі: то закружскія хлапчукі і дзяўчынкі ласаваліся малінамі, чарніцамі і буякамі. Старыя бабкі ірвалі на імшары валяр’янавы корань і, настоіўшы яго на гарэлцы, пілі па чарцы тры разы на дзень.
Імшары цяпер не было. Роўнядзь зелянела ладнымі ўсходамі кукурузы. За палеткам ні з таго ні з сяго ўздымалася к небу залатастволая з парасонам цёмна-зялёных галінак сасна. Вочы непрывычна скіроўваліся ў далечыню, нават не хацелі затрымлівацца на сасне-прыгажуні, якая фарсіста выстаўлялася напаказ. Леў Раманавіч адразу ўспомніў, што там далей пачынаўся лес — Барок. Лес не існаваў болей. Таму так нязвычна было для вока. За Барком, — успамінаў Леў Раманавіч,— некалі быў вялікі роў. У рове над ручаём вісеў чорны абамшэлы камень.
Пра гэты камень расказвалі мноства казак, якія тады, у дзяцінстве, здаваліся праўдай. Адзін бачыў на камені белага баранчыка з залатымі рагамі, другі — на свае вушы чуў, як званілі пад каменем царкоўныя званы, трэці — наткнуўся аднойчы на старога дзеда, які, забаўляючыся, кідаў у ваду залатыя дукаты. А хто, як не Запруда, мог кідацца грашыма — яму яны дасталіся лёгка.
Льву Раманавічу раптам захацелася паглядзець той чорны камень, і ён збочыў на сцежку, якую наўпрост праз кукурузнае поле праклалі нейчыя несумленныя ногі. Калісьці ён пабіўся аб заклад на складаны ножык, што нацямку сходзіць і пасядзіць крыху на камені. I пайшоў, але не змог нават і блізка падысці да чорнай аграмадзчны. Пад каменем плюскацела вада, здавалася, дзед Запруда балбоча страшныя, незразумелыя праклёны. Успомніўся бяспалы Цярэшка, з бяльмістьш вокам мужчына. На свае вушы хлапчукі чулі, як Цярэшка апавядаў пра чарцей, што жывуць пад чорным каменем. Аднаго разу ноччу ў люты мароз яны прывялі да каменя Цярэшку, пусцілі яму ў вочы чмур, быццам то гарачая печка, і, пакорны ім, бядак лёг спаць. I хоць бацька Льва Раманавіча запытаўся: колькі кварт гарэлкі перад гэтым выпіў Цярэшка, уражанне ад яго расказа засталося незвычайна вялікім. Так і перайшоў бацькаў сцізорык у чужыя рукі.
Па крутых схілах рова калісьці рос каржакаваты альшэўнік, тонкі, разгалісты арэшнік; то тут, то там узвышаліся калматыя яліны, абвешаныя ваіронінымі гнёздамі. Усё гэта было пераплецена хмелем, крушынай, калючым маліннікам, пахучым л'ясным парэчнікам, дзікай ружай, а знізу цягнулася да сонца лясная рута, цыбатая з бялесай шапкай дробненькіх кветачак валяр’яна, шыракалісты пырнік, высокі падгалісты балігалоў і яшчэ розная трава, — тонкая, крохкая, кволая.
За гады, што Леў Раманавіч жыў па вялікіх гарадах, буйныя дрэвы перавандравалі, відаць, у вёску; па-ранейшаму на схілах рос толькі хмызняк, але і ён значна парадзеў. Неяк адразу прапала ахвота глядзець на камень. Да яго можна было цяпер і не ісці: камень быў добра відзён адсюль.
За ровам пасвіўся статак кароў. Пастух, стары ўжо чалавек, згорблены і доўгі, хадзіў па ўзмежку, раз-пораз згінаўся, быццам нешта шукаў. Было ў яго хадзе, ва ўсёй паставе штосьці добра знаёмае, але даўно забытае. Вось ён разагнуў спіну, выпрастаўся на ўвесь свой амаль сажнёвы рост, і тады Леў Раманавіч убачыў у яго руках снапок нейкіх траў-зёлак. Гэта адразу зацікавіла Льва Раманавіча. У горадзе ён спецыяльна хадзіў на рынак, каб пагаварыць з такімі вось нястомнымі шукальнікамі лекавых траў. У большасці гэта былі цікавыя людзі, дапытлівыя, верныя вартаўнікі народнай медыцыны. I вось яшчэ адзін. Хто ён?
Леў Раманавіч, чапляючыся за кусты, пачаў спускацца ўніз. Там на самым днішчы рова ледзьве прабіваўся між каменьчыкаў і чэзлай асакі малюсенькі ручай. Леў Раманавіч стаў адной нагой на левы, другой — на правы бераг, усміхнуўся. Прыгадалася былое, калі крыху ніжэй па плыні яны купаліся ў віры, што вымылі вясновыя воды. У тым віры кожны з іх хаваўся з галавой, і толькі аднаму Міколе Пракуду вір быў да барады. I тады адразу Леў Раманавіч успомніў, што за чалавек там на гары: безумоўна, гэта не хто іншы, як бацька Міколы, Дзямід Пракуда.
Ад каменя, як і раней, вілася па кручы вытаптаная з незапомных часоў сцяжынка. Некалі Леў Раманавіч узбіраўся на яе адным дыхам. Цяпер яна здалася надта доўгай: двойчы давялося адпачываць.
Калі ён падняўся на гару, дык на нейкае імгненне нават усумніўся: можа ўсё ж ён памыляецца. У тыя гады Дзямід Пракуда быў стройны, гнуткі, белатвары, а перад ім стаяў даволі стары чалавек, з бурым шрамам праз лоб і шчаку. Шрам хаваўся недзе ў густой шчаціне сіваватай барады.