У прыёмнай ужо сядзела чалавек сем наведвальнікаў. Сяльчонак прывітаўся з усемі, прайшоў у кабінет. Следам за ім у вузкія дзверы бачком праціснуўся старшыня райспажыўсаюза. Сяльчонак усміхнуўся: яму наперад было вядома, чаму так рана заявіўся Макарык. Заўсёды, калі на базу прысылалі які-небудзь дэфіцытны тавар, Макарык прыходзіў за ўказаннямі.
— Тавар прыбыў?— запытаўся сакратар, сядаючы ў крэсла.
— Так точна, дываны. I танныя...— Ён на дыбачках падбег да стала, спыніўся, выцягнуў рукі па швах. — Так што, можна падкінуць. Алена Васільеўна, я чуў, даўно хацела набыць дыванок. Расфарбовачка — першы гатунак!.. Сам адбіраў.
— Добра. Колькі штук прыслалі? Дваццаць? Накіруеш у сельмаг. Усе дваццаць.
— Сяргей Паўлавіч, таварыш Старыковіч прасіў яму два дываны прыслаць...
— Усе дваццаць накіруеш у сельмаг. Што яшчэ?
Макарык патупаў на месцы, вышаў. Адразу ж зайшоў дырэктар прамкамбіната, за ім — Маленчанка.
У кожнага былі свае неадкладныя справы. Вырашаючы іх, Сяльчонак забыўся пра Даміру. Той напомніў пра сябе сам. Спачатку ў кабінет прасунулася ўскудлачаная галава, потым ужо ўся яго квадратная, няўклюдная постаць. Выгляд у Даміры быў хваравіты. Нябрыты твар асунуўся, пад вачыма чарнелі кругі. Да крэсла ён ішоў хісткай, зняможанай хадою. Цяжка сеў, тужліва паглядзеў на Сяльчонка.
«Спагады шукае, — злосна падумаў сакратар. — Не, брат, паблажкі не будзе».
— Не надоўга хапіла цябе, Даміра. Думаў я — сумленны ты чалавек, ды, відаць, памыліўся...
— Здымайце, — выдыхнуў Даміра. — Мне цяпер усё роўна.
— А вось мне не ўсё роўна. Чалавека шкада. А вызваляць давядзецца. Толькі не мы, а людзі няхай вырашаюць. Эх, Даміра, Даміра!..
Даміра сядзеў, апусціўшы галаву, маўчаў. Потым падняўся.
— А вы, Сяргей Паўлавіч, ніколі не памыляліся? Я так вам скажу: правільна вы робіце, а вось каб вы ў душу маю заглянулі...
— Ды ты і сам у яе не заглядаеш... Памыліўся я...
— Можа і не памыліліся. Жызня мяне заела. Круціць, як вецер млын, супынку няма.
— На жыццё дарэмна крыўдуеш. Некалі сам яго каваў.
— А вось цяпер пад молат трапіў. Я, канешне, вінаваты перад вамі. У апошні раз прашу, загадайце мне што-небудзь такое, каб я вам мог сваю адданасць давесці.
— А перад калгаснікамі?
— I перад імі, але ў меншай меры.
— Нічога тады ты не зразумеў. Збярэм сход, людзей паслухаем...
— Што там слухаць: ім што скажуць, так яны і зробяць.
Сяльчонак злосна кашлянуў. На скронях у яго ўздуліся сінія жылы.
— Сход рыхтуй,— адрэзаў ён коратка, нібы падаючы каманду.— Але работу не ўздумай кідаць... Паглядзім, што калгаснікі зробяць, і без нашага ўказання.
Даміра патупаў на месцы, не хацелася ісці. На сэрцы было горка. «А можа дарэмна не сказаў, што жонка пры смерці», — і тут жа адагнаў здрадлівую думку: на каленях Даміра не стаяў...
Ён вышаў. У прыёмнай сядзеў Алексіч. Даміра абыякава глянуў на яго, падумаў: «Няхай цяпер хоць усе паплавы перааруць. Што мне да таго...»
Ускочыўшы на калёсы, ён некалькі разоў моцна выцяў каня. Той адразу ірвануў галопам. Толькі за горадам конь сцішыў бег. Гаспадар болей не паганяў яго, сядзеў, бяздумна пазіраючы навокал, і не заўважаў, як цяклі па шчоках слёзы.
Сяльчонак праз акно бачыў, як Даміра выбег на двор, як пагнаў каня. «Пакутуе, — падумаў ён і тут жа абарваў сябе.— Няхай, можа чалавекам стане». Але рашучая думка не адагнала спагадлівасці. Падабаўся яму Даміра сваёй няўрымслівасцю, праматой і яшчэ нечым такім, што гарнула да шчырай мужчынскай дружбы.
— Да вас можна? — пачуў ён незнаёмы голас.
У кабінет уваходзіў Леў Раманавіч.
— Маё прозвішча Алексіч. Кандыдат навук.
— Сядайце.
Яны селі.
— Я, уласна кажучы, прыехаў сюды ў госці. Сам я з «Маяка», з былога Закружжа. Ну, не зусім у госці, але раз паявіўся ў родных мясцінах, дык, значыць, госць.
Сяльчонак дастаў з шуфлядкі цукерку, паклаў у рот.
— Адвыкаю курыць, — растлумачыў ён. — I вось ніяк не магу. Надоўга да нас?
— Як вам сказаць. Пэўна, надоўга. Ад вас многае залежыць.
— Калі ад нас, тады пастараемся затрымаць вас. Вучоныя нам патрэбны.
— Пачну я здалёк. Шмат гадоў назад з адной падзвінскай вёскі пайшоў у горад хлапчук...
— Вы?
— Можа і я. Ішоў вучыцца. Думаў, набярэцца розуму і хутка вернецца назад, каб памагаць людзям. Маладосць, ведаеце, нецярплівая. Ёй усё спяшацца... А жыццё ідзе сваім парадкам. Пасівелі ў хлапчука скроні, пакуль сабраўся ён у дарогу назад. Вярнуўся і пачаў сумнявацца, можа яго планы і задумы — проста юначая летуценнасць. Можа і сапраўды рана брацца за тое, што так хвалюе яго. Прабачце, я расказваю доўга і нецікава...