-- Добра,-- сказаў Грануй. --Я напоўню гэтую фляжыну да палавiны "Амурам i Псiхеяй". Толькi ж, мэтр Бальдзiнi, я зраблю гэта па-свойму. Я не ведаю, як трэба па правiлах мастацтва, я гэтаму не вучаны, а па-свойму зраблю.
-- Калi ласка!-- сказаў Бальдзiнi, якi ведаў, што ў такой справе не бывае нiякiх "па-мойму" або "па-твойму", а ёсць толькi адзiн, адзiна магчымы i правiльны спосаб: ведаючы формулу i зыходзячы з зададзенай колькасцi духоў, трэба зрабiць адпаведныя разлiкi i з розных эсэнцый выпрадукаваць строга пэўную колькасць канцэнтрату, якi, у сваю чаргу, у дакладнай прапорцыi, якая звычайна вагаецца мiж адзiн да дзесяцi i адзiн да дваццацi, трэба разбавiць алкаголем да канечнага прадукту. Iншага спосабу, ён ведаў, няма. I таму тое, што ён цяпер убачыў i за чым назiраў спачатку пакеплiва i скептычна, потым разгублена i нарэшце толькi з бездапаможным здзiўленнем, здалося яму самым сапраўдным дзiвам. I сцэна гэтая так урэзалася яму ў памяць, што ён не забыў яе да канца сваiх дзён.
Грануй найперш адкаркаваў бутлю з вiнным спiртам. Добра напяўшыся, ён падняў цяжкую пасудзiну амаль на вышыню свайго росту, бо якраз так высока стаяў змяшальнiк з насаджанай на яго лейкай, куды ён без мензуркi ўлiў алкаголь проста з балона. Бальдзiнi здрыгануўся, убачыўшы такое жахлiвае блюзнерства i бездапаможнасць; мала таго, што хлопец перавярнуў дагары нагамi ўвесь парфумнiцкi светапарадак, пачаўшы з растваральнiка i не маючы пры гэтым канцэнтрату, якi трэба разбавiць,-- у яго i фiзiчнай сiлы на гэта не было! Ён дрыжаў ад натугi, а Бальдзiнi зусiм падупаў з духу i толькi чакаў, што цяжкi балон вось-вось грымнецца i ўдрузг разнясе ўсё на стале.. Свечкi, думаў ён, госпадзе, толькi б не абярнуў свечкi! Будзе выбух, ён мне пусцiць дымам увесь дом!.. I ўжо хацеў быў кiнуцца да стала, каб вырваць у вар"ята балон, але тут Грануй сам паставiў яго на месца, пасля апусцiў на падлогу i зноў закаркаваў. У змяшальнiку калыхалася лёгкая празрыстая вадкасць -- нi кропелькi не пралiлося мiма. Некалькi iмгненняў Грануй пераводзiў дух з такiм задаволеным тварам, быццам самая цяжкая праца ўжо зробленав. I праўда, усё далейшае пайшло так шпарка, што Бальдзiнi ледзьве паспяваў заўважаць паслядоўнасць альбо хоць парадак аперацый, не кажучы пра тое, каб разумець працэс.
Здавалася, Грануй наўздагад хапаў той цi iншы флакон з духмянай эсэнцыяй, вымаў з яго шкляны каранец, на секунду падносiў да носа змесцiва, а потым вытрэсваў з адной бутэлечкi, накапваў з другой, выплёхваў з трэцяй у лейку i так далей. Да пiпеткi, прабiркi, лыжачкi i мяшалкi -- прыладаў, якiя дазвалялi парфумнiку авалодаць складаным працэсам змешвання, Грануй не дакрануўся нi разу. Ён быццам забаўляўся, як малое дзiця, якое хлюпае, плёскае i плешчацца з вадою, травою i гразёю, забоўтвае нейкую калатушу, а потым заяўляе, што гэта, бычыце, суп. Так, як дзiця, думаў Бальдзiнi, i з выгляду дзiця, нягледзячы на гузаватыя рукi, рабы, увесь у шнарах i воспiнах твар i старэчы нос бульбiнай. Ён здаўся мне старэйшым, чым ён ёсць, а цяпер здаецца маладзейшым; ён быццам дваiцца i траiцца, як тыя недаступныя, неспасцiгальныя, капрызныя маленькiя недачалавекi, якiя нiбыта нявiнна думаюць толькi пра сябе, хочуць у свеце ўсё падначалiць i нават могуць гэта зрабiць, калi не акiлзаць iх манiю велiчы, не ўжыць да iх самых строгiх выхаваўчых мер i не прывучыць iх да дысцыплiнаванага iснавання паўнацэнных людзей. Такi вось маленькi фанатык агнездаваўся ў гэтым маладым хлапчаняцi; з агнём у вачах стаiць ён каля стала, забыўшыся на ўсё навокал, не ўсведамляючы, што ў майстэрнi ёсць яшчэ нешта апрача яго i гэтых флаконаў, якiя ён няўклюдна, але борздзенька падносiць да лейкi, каб змяшаць сваю iдыёцкую суп-калатушу, а потым катэгарычна настойваць -- а яшчэ i верыць у гэта! -- што ён склаў вытанчаныя духi "Амур i Псiхея". У мiгатлiвым святле свечак Бальдзiнi бачыў, як цынiчна i самаўпэўнена ўпраўляўся чалавек каля стала,-- i жахаўся ад агiды! Такiх, як гэты, падумаў ён i на нейкi момант адчуў тую самую горыч, i роспач, i шаленства, як i раней, у змроку, калi глядзеў на ахоплены чырвоным заравам горад,-- такiх раней не было; гэта цалкам новы экземпляр чалавечай пароды, ён мог узнiкнуць толькi ў эпоху расхлябанага, распуснага бясчасся...
Але яго трэба правучыць, гэтага самаўпэўненага хлопца! Хай вось толькi скончыць свой смяхотны спектакль, яму ўжо будзе адважана, ён выпаўзе адгэтуль ракам, нiкчэма! Дрэнь! Сённяшнiм часам увогуле нi з кiм не варта звязвацца, столькi навокал усякай набрыдзi кiшыць! Бусел так захапiўся сваiм абурэннем i гiдлiвасцю да эпохi бясчасся, што не адразу ўцямiў, чаму Грануй раптам пазатыкаў усе флаконы, зняў лейку, а саму бутлю ўхапiў за рыльца, прыкрыў левай далоняй i моцна страсянуў. Толькi калi бутля некалькi разоў перавярнулася ў паветры, а яе каштоўнае змесцiва рванулася, як лiманад з жывата ў горла i назад, у Бальдзiнi вырваўся лямант гневу i жаху. "Стой!" -- хрыпла застагнаў ён.-- Годзе! Перастань! Баста! Пастаў бутлю на стол i больш нiчога не чапай, ясна? Больш нiчога пальцам не руш! Мусiць, я зусiм ужо з'ехаў, паслухаўшыся тваёй дурной балбатнi. Тое, як ты за ўсё хапаешся, твая грубасць, твая прымiтыўная тупасць паказваюць, што ты нiчога не петрыш, што ты варвар i невук i да таго ж нахабны смаркач. Ты не можаш змяшаць лiманад, табе нельга даверыць гандляваць простай лакрычнай вадой, а ты лезеш у парфуму! Будзь рады i дзякуй, што твой гаспадар дапускае цябе да дубiльнага расолу! I нiколi, чуеш ты, нiколi не пераступай парога ў дом да парфумнiка!"