Цяпер ён меў права крыху адпачыць. Ён выцягваўся на сваiм лежаку: фiзiчна на столькi, на колькi хапала месца ў цёмнай штольнi. Аднак унутрана, на чыста падмеценай тэрыторыi сваёй душы, ён камфортна выцягваўся на поўны рост i аддаваўся салодкiм марам пра вытанчаныя духмянасцi. Напрыклад, ён выклiкаў пахучы подых веснавых лугоў; цеплаваты травеньскi вецер у зялёнай лiстоце букаў; марскi брыз, церпкi, як падсолены мiндаль.
Ён падымаўся пад вечар -- так сказаць, пад вечар, бо, вядома, не было нiякага вечара, нiякай ранiцы, нiякага полудня, не было нi цемры, нi святла, i не было нi веснавых лугоў, *нi зялёнай букавай лiстоты, а быў толькi пах рэчаў. (Вось таму адзiна адэкватная, але i адзiна магчымая facon de parle* пра гэты унiверсум -- гаварыць пра яго як пра ландшафт, бо наша мова непрыдатная на апiсанне свету, якi ўспрымаецца нюхам.) Ну, дык вось, пад вечар у душы ў Грануя ўзнiкаў стан i наставаў момант, падобны на канец сiесты на поўднi, калi паўдзённая амярцвеласць павольна ападае з ландшафту i спыненае жыццё зноў гатова пачацца. Успалымнёная шалам гарачыня -- вораг тонкiх пахаў --адступалася, гурт мярзотных дэманаў быў знiшчаны. Палi ўнутраных бiтваў, гладкiя i мяккiя, былi ў лянiвым спакоi абуджэння i чакалi, што на iх апусцiцца воля гаспадара. I Грануй падымаўся -- як было сказана i атрасаў з сябе сон. Ён уставаў, вялiкi ўнутраны Грануй, ён узвышаўся волатам, у поўным бляску, мiлдата была дзiвiцца на яго -- амаль мiлажаль, што нiхто яго не бачыў!-- i азiраў свае валоданнi, пыхлiва i ганарлiва.
Так! Гэта было ягонае каралеўства! Непаўторная iмперыя Грануя! Створаная i ўпакораная iм, Грануем, спустошаная, разбураная i зноў пастаўленая ягонай прыхамаццю, пашыраная iм да невымернасцi i абароненая агнявым мячом ад любога замаху. Тут не мела значэння нiчога, акрамя ягонай волi, волi вялiкага, цудоўнага, непаўторнага Грануя. I пасля таго, як былi знiшчаны, дпашчэнту спалены паганыя мiязмы мiнулага, ён хацеў, каб ягоная iмперыя пахла раскошна. I ён уладарна iшоў па разараным цалiку i сеяў самыя розныя духмянасцi, дзе -- залiшне шмат, дзе -- скупа; на бясконца шырокiх плантацыях i на маленькiх iнтымных кветнiках, расiдаючы жменямi насенне або кладучы па адным у зацiшных мясцiнах. У самыя далёкiя правiнцыi сваёй iмперыi пранiкаў Вялiкi Грануй, апантаны садоўнiк, i неўзабаве не засталося куточка, куды ён не кiнуў бы зярнятка паху.
I калi ён бачыў, што гэта добра i што ўся краiна засеяна яго боскiм грануевым насеннем, Вялiкi Грануй пасылаў на яе дождж вiннага спiрту, лёгкi i пастаянны, i насенне прарастала, радавала яму сэрца. На плантацыях пышна рунелi ўсходы, i ў патаемных садах налiвалмiся сокам сцяблiны. Покалiся бутоны, спяшалiся раскуклiць кветкi. Тады Влялiкi Грануй загадваў дажджу перастаць. I дождж пераставаў. А Грануй пасылаў краiне сонца сваёй усмешкi, i ў адказ на яе мiльёны раскошных кветак у адзiным парываннi распускалiся, рассцiлалiся ад краю да краю па iмперыi суцэльным яркiм кiлiмам, вытканым з мiрыядаў флаконаў з каштоўнымi пахошшчамi. I Вялiкi Грануй бачыў, што гэта добра, вельмi, вельмi добра. I ён пасылаў на краiну вецер свайго дыхання. I пад гэтай ласкай кветкi струманiлi водар i змешвалi мiрыяды сваiх пахаў у адзiн, якi пералiваўся ўсiмi адценнямi, але ўсё-такi адзiны ў заўсёднай зменлiвасцi уунiверсальны водар у гонар Яго, Вялiкага, Адзiнага, Цудоўнага Грануя, i, седзячы на троне залатога пахучага воблака. ён зноў уцягваў у сябе гэты раскошны дух, i пах ахвяры быў яму даспадобы. I Ён спускаўся з вышынi, каб шматккроць дабраславiць свой тволр, а твор дзякаваў яму радасцю, i захапленнем, i ўсё новымi выбухамi духмянасцi. Тым часам вечарэла, i пахi расплывалiся шырэй, злiвалiся з сiнечаю ночы ва ўсё больш фантастычныя праявы. Наперадзе была сапраўдная бальная ноч пахаў з велiзарным феерверкам, якi пахнуў брыльянтамi.
Аднак Вялiкi Грануй стамляўся, ён пазяхаў i казаў: "Вось, Я ўчынiў вялiкую дзею. Я прагну закончыць гэты багаты працаю дзень яшчэ адной радасцю".