Калі ўпершыню звяртаешся да паэзіі Сцяпана Гаўрусёва, знаёмішся не толькі з творамі паэта, але i з шматлікімі (каля пяцідзесяці) рэцэнзіямі i артыкуламі, якія аб'ектыўна набліжаюць i суб'ектыўна аддаляюць ад нас сферу дзеяння яго паэзіі, ловіш сябе, як ні парадаксальна гэта гучыць, на думцы Варлена Бечыка.
Паэзія Гаўрусёва, асноўны тэматычны напрамак развіцця якой вызначаны (і слушна адзначаны крытыкай) яшчэ вершам «Я вырас пад гарматнымі стваламі», яркімі вобразамі грабянцоў з алюмінію збітых «юнкерсаў», конавак са снарадных гільз, пярсцёнкаў з медных пятакоў i іншых праўдзівых жыццёвых рэалій суровага пасляваеннага часу, паэзія аўтара па-юнацку ўзнёслага «Штодзённага лістапада», простых, непасрэдных вершаў пра чалавечую працу i паходныя будні салдата; гэта паэзія прыадчынілася раптам i наблізілася міфалагічнай мудрасцю, глыбокай філасофіяй элегічнага спасціжэння дзіўных, нехарактэрных, здавалася б, для паэта вершаў «Атлант», «З паветра коней ізваяў Мікула», «Грэкі — разумныя дзеці», «Над словам знемагаць i падаць», загадкавай прыцягальнасцю вобраза рамонкавага хлопчыка, сімвалічнасцю i эмблематычнасцю «птушыных» проціпастаўленняў; прыадчынілася i наблізілася з'явамі для сябе другаснымі i невызначальнымі ў параўнанні з агульным фонам большасці вершаў паэта.
I ўсё ж паспрабуем пакрочыць па гэтай вузенькай сцяжыне, магчыма, яна таксама вядзе да ісціны, як, не зважаючы ні на што, Сізіфа вядзе да ісціны яго камень...
* * *
Калі паспрабаваць вызначыць, з якім прыродным ландшафтам найчасцей звязана вобразнасць вершаў Сцяпана Гаўрусёва, няцяжка заўважыць, што такім пастаянным i невыпадковым ландшафтам з'яўляецца луг.
Своеасаблівая «паэтыка» i «эстэтыка» лугу скрозь дамінуе ў вершах «Звініць, звініць у лузе скошаным...», «Настроем сваім я зямлю афарбую...», «З галавою хаваюся ў чэрвеньскіх травах...», «Не напісаў я верша росам..», «Стараецца пчала...», у дзесятках іншых, выяўляецца праз спецыфіку вобразнасці ў творах самай рознай тэматыкі. У адным з вершаў незаўважаны людзьмі сланечнік дачакаецца зімовых халадоў (Дарэмна сонца дзіцянё гукала Праз скошаныя шызыя лугі), i яго самотная нежывая постаць доўга будзе тырчэць сярод белай пустэчы снягоў (Навек застыў ён на ільдзістай грудзе — Загадкавы упарты сілуэт...). Верш «Лівадзійскія чайкі» па сваёй тэме (каханне) i паэтычным рэквізіце (мора, чайкi) зусім далёкі ад «лугавых» матываў, але вобразы яго поўнасцю пабудаваны на суаднесенасці-паралельнасці з вобразамі роднай прыроды:
А як выразна i нечакана ўбачылася сонца: «I сонца душны кураслеп Свяціў з прастору шэрага».
Часта ў вершах зусім без пейзажа адбываецца «лугавая» праекцыя дэталяў на ўзроўні маральным, жыццёва-бытавым: «Рукою схопішся за скронь I — пахіснешся ненарокам, Нібыта ўдарыў цябе конь У лузе вольным i шырокім».
Але лугавы ландшафт у вершах Сцяпана Гаўрусёва цікавы для нас не сам па сабе, а як прыроднапаэтычны фон для функцыяніравання аднаго з самых загадкавых i шматпланавых вобразаў паэта — вобраза рамонкавага хлопчыка. Вобраз гэты — скразны ў творчасці паэта, ён набыў сваё адлюстраванне i развіццё ў многіх вершах, хаця выразыа-партрэтна выяўлены толькі ў адным з ix:
Калі лугавая рэчаіснасць атаясамлівае сабой свет прыроды ў яе ідэальнай гармоніі i свет дзяцінства ў яго гарманічнай ідэальнасці (па-за знешнімі падзеямі), то вобраз рамонкавага хлопчыка таксама нясе гэткі цяжар i яшчэ большы, бо сутнасць яго не вызначаецца адназначна, вобраз узнік на скрыжаванні некалькіх метафар i з гэтага скрыжавання разыходзяцца, адпаведна, некалькі яго функцый i сэнсаў.