Вершы пра каханне хутчэй можна ахарактарызаваць як вершы пра закаханасць (па манеры выкладу, па ўспрыманні), але гуллівасць i цацачнасць, характэрныя для многіх з ix, зусім не перакрэсліваюць шчырасць i натуральнасць лепшых з такіх вершаў, бо своеасабліва i жыццёва-натуральна (парадокс?) выяўляюць характар лірычнага героя («Начная электрычка...», «Вечар...», «Калі ўжо сказаны ўсе словы...»). Каханне паказваецца ў яго імгненнасці, неспадзяванасці, сучасных супярэчлівасцях і, як ні дзіўна, дзе элемент «гульні» ў выкладзе верша прысутнічае,— там ён утрымоўвае аўтара ад літаратуршчыны i банальнасці накшталт:
Прыкметы «вершаўмельства» i «вершазробленасці», банальнасці i павярхоўнасці трапляюцца, на жаль, у зборніку М. Пракаповіча не так ужо рэдка: i ў паэме, i ў раздзеле вершаў пра каханне «Вуліца згоды», i ў асноўным раздзеле «Паходжанне».
Разгледзім для прыкладу верш «У клопатах, у шумнай мітусні...», эпіграфам да якога ўзяты радок Уладзіміра Жылкі: «Зацвілі твае вочы між тлуму...» Радок гэты варты цэлага верша, калі ні паэмы, i калі сказаць, што ён самы выдатны ў кнізе «На кругі свае» — нічога крыўднага для яе аўтара ў тым не будзе, бо i ў самога Жылкі — паэта надзвычай вобразнага, глыбокага, філасофскага, гэты радок — як найкаштоўнейшы дыямент. Існуюць пэўныя законы суіснавання эпіграфа i асноўнага тэксту, на гэту тэму варта б напісаць асобнае даследаванне, але, паколькі нас цікавіць канкрэтны прыклад, адзначым толькi, што мы маем перад сабой характэрны выпадак забойства аўтарам свайго верша пры дапамозе эпіграфа. На папярэднім радку верш пачынаецца, на ім псіхалагічна ўспрымальна i заканчваецца, настолькі той моцны i яркі, вобразны. Астатняя i фармальна-асноўная частка верша — аморфны прыдатак, хаця самі па сабе гэтыя тры страфы не пазбаўлены цікавай думкі, праўда, як i не пазбаўлены наступных «філасофскіх» высноў:
Цяжка вінаваціць паэта за яркі эпіграф да верша, але прамінуць такую з'яву, пакінуць яе без увагі — нядобрасумленна, хаця б таму, што яна характэрна i для іншых вершаў паэта (напрыклад, верш «Плёшча» таксама не вытрымлівае важкасці i цяжару свайго эпіграфа)...
А вось у вершы «Гара» эпіграф i верш знаходзяцца ў гарманічным суладдзі, ідэйна-тэматычным, вобразным сугуччы:
Магчыма, каб не было гэтага i некалькіх іншых вершаў у кнізе «На кругі свае», не было нядаўніх цікавых публікацый гістарычных вершаў Міколы Пракаповіча, якія даюць спадзяванні на плён гэтага артыкула, магчыма,— артыкула i ўвогуле б не было.
Але нельга вярнуцца не пайшоўшы: так i ў паэзіі, i ў жыцці...
ПАДАРОЖЖА У АГУЛЬНЫМ ВАГОНЕ
Сучасную паэзію часта папракаюць за недастатковую сувязь з жыццём, за ўнутраную замкнёнасць, за самапрычыннасць узнікнення i развіцця верша. Папрокі гэтыя маюць пад сабой пэўную глебу: шмат сустракаецца паэтаў, якія ўмеюць надаць свайму твору адпаведную форму, аквеціць верш вобразамі i арыгінальнымі сінтаксічнымі канструкцыямі, але вось жыццёвай асновы, пазалітаратурнай мэты, выхаду за межы прыватна-паэтычнага свету ім бракуе.
У гэтых адносінах кніга Анатоля Аўруціна «Поворотный круг», здавалася б, прыемна адрозніваецца ад зборнікаў такога свядома ці несвядома (па жаданні ці няўмельстве) выбранага напрамку. I хаця аўтар піша больш пра мінулае, пра сваё пасляваеннае дзяцінства ды i вершы пра сучаснасць маюць характар адкрыта нявызначанага параўнання з тым, што было «тады», рэчаіснасць, якую паказвае нам паэт,— не прыдуманая. Гэта не тая забытая, а затым штучна ўзноўленая рэчаіснасць нястрачаных яшчэ ідэалаў, маральных вартасцяў i шчырых пачуццяў, якую безліч дэманструюць нам некаторыя творцы з мэтай пазбавіцца ад аналізу рэчаіснасці сапраўднай, з яе сённяшнімі праблемамі i супярэчнасцямі. Гэта рэчаіснасць непрыдуманая, дакладна-магчымая: з вакзаламі, з вірлівымі гурбамі людзей у залах чакання, з жанчынай, якая паліць «Беламор», са знерваваным супрацоўнікам рэдакцыі, нават усё больш папулярны спорт знайшоў сабе тут належнае месца. Адным словам, жыцця хапае, i яно ўзята ў даволі значных i характэрных сваіх праявах.