Выбрать главу

Заставаўся ў Надзі толькі адзіны факт для праверкі сумленнасці Рамана: што ён скажа пра заўтрашні дзень. А Раману нібы падказала інтуіцыя. І калі дамаўляўся на развітанні аб наступнай сустрэчы, то сказаў, што хоча заўтра ўзяць лодку і правесці з Надзяй дзень на лузе.

Цяпер толькі Надзя вырашыла прызнацца Раману, што яна ведае пра яго сустрэчу з Ліляй. Раман хуткаранімы чалавек, і ў яго імгненна зашумела ў галаве. Здалося, што гойдаюцца дрэвы. Яму не сорамна было за сябе, а балюча за Надзю. Як яна, бедненькая, перажывала! Лепш бы ён тады адразу пайшоў з вечара, як толькі ўбачыў Лілю...

Тады Раман з Надзяй селі на абрывістым беразе Сожа. Унізе пад ветрыкам гойдаліся і хіліліся адна да адной бярозкі. Меншая хавала сваю вершаліну ў галінках большай, і здавалася, што гэта дзяўчына прыпадае да грудзей больш дужага хлопца. Яна то адхінецца ад яго, гляне ўгару, нібы што даказвае, заплача і зноў з ім сальецца.

- Міленькая мая, мне неяк балюча, што ты магла нядобра падумаць пра мяне, - загаварыў Раман.

- А як бы ты мог думаць на маім месцы?

- Але я табе ва ўсім веру.

- А я яшчэ толькі хачу верыць табе.

Надзя сказала і заўважыла, што ён не прытвараецца, яму сапраўды цяжка на душы, бо нават не датыкаецца да яе. Ён баіцца, каб Надзя не падумала, што такі-сякі лезе са сваімі пяшчотамі. Здавалася, каб была магчымасць, ён бы вывернуў душу і паказаў ёй. А так што, ён можа толькі паказаць ёй раны, дзе ўкусіў сабака. Але ён хацеў забыцца пра іх ды ўжо і забыўся, каб Надзя не сказала, што ён накульгвае.

- Ой, які ты для мяне быў усе гэтыя дні, а сустракала Лілю, дык не памятала, як праходзіла. А яна толькі ўбачыць мяне, адразу схамянецца і, нібы цыганка, чорнымі вачамі блісне і пайшла. Здаецца, каб у цябе былі чорныя вочы, дык я не любіла б цябе.

- А так... Я думаю, што ты ўжо і так не любіш.

- Няпраўда. Толькі думаю, няўжо заўсёды будзе гэтак цяжка цябе любіць. Ніякага спакою на душы. Іншы раз было, што хочацца чытаць канспекты, хочацца спяваць, а потым раптам баішся ісці ў інстытут, бо там зноў нешта пра цябе скажуць. Ведаеш, калі слухаю цябе - веру. Варта толькі застацца адной, як лезуць у галаву розныя думкі. Я з імі спрачаюся, многа пытанняў узнікае да цябе, папрокаў, а цяпер і няма нічога. Ну, Лілька тая, каб яна хадзіла па гары і сонца не бачыла. Трэба ж трапіць да Хведара. Я адна нізашто ў жыцці не пайшла б куды-небудзь. Праўда, я сама здагадвалася, што наўрад ці быў у яе поспех. Яна б спецыяльна расказала ўсім, каб адразу ўдарыць па мне. А так я і такі варыянт чула, што вам разам ісці і ты праводзіў яе да двара і ўжо развіталіся, калі сабака кінуўся да цябе. Яшчэ кепска, што Вера там вучыцца. Я ёй пра цябе асабліва нічога не расказваю, а вось яна, як толькі што пачуе пра цябе, адразу ж: «Ты глядзі, ты глядзі, які ён». Усё дапытвалася, ці цалуемся. Я гавару, што не, бо яна тады адразу маці раскажа.

- Добра, Надзенька, табе ўжо, напэўна, холадна, пойдзем. Я нацалаваўся з Ліляй, дык з табой цяпер не магу.

Раман сказаў гэта жартам, а Надзя адразу ж насцярожылася. Сапраўды, ён так любіць цалавацца, а сёння за ўвесь вечар і не памкнуўся. Можа, у яго сумленне загаварыла, што так нельга - то з адной, то з другой. Раман прапанаваў яшчэ зайсці на летнюю танцпляцоўку, якая раней дзейнічала толькі ўдзень, а сёння ўжо святломаскіроўка знятая, хаця лямпачкі свецяць слаба.

Хутка танцы закончыліся, і Раман з Надзяй пайшлі дадому.

Яны ішлі па вуліцы хутчэй звычайнага, і Раман нават не затрымаўся каля яе дома, а пайшоў да сябе. За ноч ён многа чаго перадумае і супакоіцца.

Прыйшоўшы дамоў, лёг у ложак, каб заснуць. Але сон не прыходзіў. Усё мроіўся сённяшні дзень.

Надзя плыве ў лодцы, глядзіць на моцныя Раманавы рукі, у яго вочы. Ёй хочацца ведаць не толькі тое, што ён гаворыць, але і тое, што думае. А ў Рамана добры настрой, галоўнае, што ён расказаў Надзі ўсё і не пакінуў у душы ні кроплі, што б турбавала яго. Можа, калі б не было ў яго такога выпадку з Розай, дык, чаго добрага, мог бы залішне выпіць і цалаваць Лілю. А так ён тады, на Хведаравым вечары, наструніў сябе, каб не дурманіць галаву гарэлкай і праз гэта не згубіць таго шчаслівага і радаснага кахання, якое з'явілася на яго жыццёвым шляху.

Раман спыняў лодку: то ля крутога берага ракі, дзе яны з Надзяй дзівіліся на высокую зялёную траву, якую ў глыбіні нахіліла і бесперапынна гойдала рыжаватая вада, то на водмелі, дзе назіралі за стройнымі чорнымі зуйкамі, якія паблісквалі белым падхвосцем, пераляталі і перабіралі ножкамі па жоўтым пяску. Ціха падплылі да скапы, якая сядзела на вытыркнутым ражне каля берага і, прытаіўшыся, падпільноўвала рыбу.

- Раман, гэта не каршун? - сказала Надзя.

- Не, гэта драпежнік, але ён не шкодны. Такі, як я, - усміхнуўся Раман.