Зампаліт падарыў на развітанне Зіміну шавецкі малаток, некалькі пар калодак, каб рабіць боты, і прасіў не ўбівацца ўжо так па сыне, а быць салдатам.
Ён можа прынесці вялікую карысць людзям - вырабляць скуры.
Акрамя таго, трэба набыць жывёлу, перасыпаць хату, аднавіць сад.
І Зімін працаваў, працаваў ад світання да цемнаты, выцягваў з балота бярвенні, якія ўгацілі нашы салдаты для праходу танкаў і аўтамашын, драў з лазы кару для дублення вырабленых скур, шыў людзям боты, чаравікі. Людзі дапамагалі ў адбудове двара. Ён купіў цялушку, парсючка, увогуле разжываўся пакрысе. Раманава дапамога такі не спатрэбілася бацьку. Сын паспяхова здаў экзамены, прайшоў практыку ў Днепра-Дзвінскім параходстве па суднаваджэнні і толькі ўвосень прыехаў да бацькоў. Хата ўжо была з новым жоўтым бокам, дворык абгароджаны карытамі з-пад нямецкіх бомбаў уперамешку з смалістым шчыкетам, стаялі хлеў, павець.
Раман заўважыў свайго бацьку яшчэ на вуліцы. Ён стаяў каля свайго двара з маладым чалавекам, які трымаў на павадках трох сабак. Бацька хадзіў вакол іх, нібы кінолаг на выстаўцы сабак, вызначаючы іх экстэр'ер.
Прывітаўшыся з сынам, ён зноў павярнуўся да маладога чалавека і, каб хутчэй закончыць сваю справу, сказаў:
- За гэтага даю пятнаццаць, - ён паказаў на вялікага з нявылінялай кудлатай поўсцю сабаку. - А за гэтых двух па дзесяць.
- Дзядзька, - звярнуўся малады чалавек, - мне грошы не трэба.
- А што табе трэба?
- Мне сказалі, што вы скупліваеце блудных сабак і з іх скуры хромавыя боты робіце.
- Жывяце за сем кіламетраў адсюль, а ведаеце?
- Так, мне трэба боты. Бачыце, босы зусім.
- Ты ж малады, а чаму не ў арміі? Там бы і боты далі.
- Мяне па зроку не ўзялі. Мне патрэбны прыгожыя боты. Я вам змагу і дзесяць сабак прывесці, толькі пашыйце боты.
- Чаму ж табе так спатрэбіліся боты, і прыгожыя? - Бацька падышоў да хлопца бліжэй, калі пачуў, што той можа прывесці і дзесяць сабак.
Хлопец крыху засаромеўся, памуляўся і прызнаўся:
- Я... я жаніцца думаю, дык мне хромавыя боты патрэбны, а іх нідзе не купіш, хоць бы і грошы былі.
- Зразумела, але што з тваіх дзесяці сабак, ды яшчэ пакаёвак якіх, як вось гэтыя, - ён паказаў на двух меншых.
- Дзядзька, я налаўлю большых.
Раман стаяў збоку і слухаў. Яго кранулі довады хлопца, і ён зразумеў, што значыць ісці да дзяўчыны, калі ў цябе на нагах парваныя чаравікі. Раману стала шкада хлопца.
- Тата, бяры сабак і вядзі, зрабі боты, а хлопец разлічыцца, зловіць яшчэ некалькі. Ты сур'ёзна падумай, жаніцца будзе. Скуры можна драць з сабак, а не з чалавека.
- Ну, дарэмна ж я не магу, сынок, працаваць.
- Зразумей час, калі крайне неабходна - дык не гэта для чалавека робяць. Мне ж далі ў чужым прыватным доме пакойчык, і я плачу капейкі.
Бацька зноў паглядзеў на сабак, пашкрабаў свой загарэлы, з мокрымі маршчынкамі ад поту карак.
- Пойдзем, - сказаў ён хлопцу, - трэба зняць мерку з тваёй нагі.
Сабакі ўпіраліся і, нібы зразумелі ўсю размову, не хацелі ісці ў двор.
- І не шкада вам іх? - спытаў Раман і пагладзіў вялікага сабаку па галаве.
Сабака прыціснуўся да Раманавай нагі, сеў і ні з месца. Хлопец моцна рвануў за павадок, сабака вылузнуўся з вяроўчатага ашыйніка і кінуўся наўцёкі. Раман засмяяўся, а хлопец збянтэжана аддаў старому ў рукі два другія павадкі і пабег па вуліцы за сабакам. Той, уціснуўшы хвост, азіраўся і ўцякаў як мог. Вось-вось хлопец яго нагоніць. Ужо ўпаў на сабаку, але ў жмені застаўся толькі шматок поўсці. Хлопец падняўся і зноў пабег. Бег нібы за сваім лёсам, які быў ужо ў яго руках, але не ўтрымаў. Нарэшце загнаў сабаку да ўдавы Гарпіны ў двор, які быў абгароджаны дротам, і там злавіў цюцьку. Узяўшы яго на рукі, нёс перад сабою, нібы свой лёс.
- Гэта ж баяўся, каб ён тут курэй не падушыў, - знайшоў чым апраўдацца хлопец. - Ён у нашай вёсцы многа шкоды нарабіў, у нас пеўня загрыз.
Бацька зняў з нагі хлопца мерку, і той, задаволены і радасны, пабег дадому. Ён, канечне, раскажа сваёй каханай, што заказаў боты, і назначыць дзень вяселля. Жыццё ёсць жыццё.
Але, напэўна, не паспеў ён выйсці за вёску, як у хату да старога гарбара ўвайшоў міліцыянер. Раман адразу зразумеў, у чым справа, калі той запытаў, ці тут жыве Зімін Васіль. Ён адказаў, што гэта яго бацька і што зараз пакліча яго.
Не паспеў яшчэ бацька ўладкаваць сабак пад павеццю, як сын паведаміў, што да яго прыйшоў міліцыянер.
- Значыць, усё, нехта данёс.
- Не бойся, скажам, што вырабляем скуры ўдвух. Няўжо ён будзе судзіць воінаў?
Пакуль увайшлі сын з бацькам у хату, дык міліцыянер ужо агледзеў усе пустыя куткі. Праўда, з-за печкі ён дастаў два кавалкі падэшвы, якую Зімін зрабіў са скуры дохлага каня, некалькі вырабленых сабачых скурак. У цэбры, каля парога, ён агледзеў засыпаныя тоўчанай лазовай карою кавалкі скуры.