Віктар скрыгануў зубамі і сказаў:
- Дзе яна?
- Хто? - запытаў афіцэр.
- Мая дзяўчына, прастытуткай стане.
- Хто? Ваша сястра?
- Так, сястра, маць яе...
Афіцэр крыху супакоіў Віктара. Ён даказваў, што ўсё роўна вайна і добра робіць сястра, што прыносіць задавальненне іхняму афіцэру, а той ёй.
- Ды вы ведаеце, што я яе люблю? - зноў узарваўся Віктар.
- А хто сястру не любіт. Наш афіцэр тожа, а я теб'я.
Афіцэр абхапіў Віктара за спіну і палез цалавацца. Той выкручваўся і павярнуўся так, што афіцэр стаў плячамі да абрывістага берага. Але схапіў Віктара рукой за талію і пачаў прыціскацца. Віктар не стрымаўся і з усяе сілы ўдарыў кулаком у твар. Афіцэр паляцеў уніз. Хлопец спачатку напалохаўся, але хутка ачомаўся: зняў з ног туфлі і што ёсць сілы пабег па цёмным баку парку да агароджы. Ускараскаўся на дрэва, з яго на сценку і саскочыў на вуліцу. Па дарозе ён успомніў, як, ідучы ў парк, хацеў пацалаваць сваю дзяўчыну, а што атрымалася...
«Няўжо ёй не брыдка...» - падумаў Віктар, плюнуў і павярнуў у завулак, які вёў дадому.
Раман успомніў пра Віктара, калі ўбачыў, што на вечар, прысвечаны адкрыццю іх новага памяшкання тэхнікума, прыйшлі Хведар з жонкаю і Ліля. Ён, калі абяцаў Лілю пазнаёміць з сваім таварышам, меў на ўвазе іменна Віктара. А потым здарылася такая непрыемнасць, што не да гэтага было, і ён забыўся на колішняе абяцанне. Цяпер Раман вырашыў пазнаёміць іх. Ды і Надзі з сястрою пакуль што не было.
І вось Раман улучыў момант, каб пазнаёміць Лілю з Віктарам. Якраз Хведар паказваў Лілі Дошку гонару. У гэты час Раман і падышоў да іх. Прывітаўшыся, Раман адразу ж запытаў, ці падабаецца Лілі партрэт хлопца ўнізе, пад якім напісана - Віктар Еўдачок.
- Я перш звярнула ўвагу на вось гэты, - паказала яна на Раманаў партрэт. - Глядзіце, як распісалі - выдатнік вучобы і стаханавец працы.
- Ты паглядзі вось на каго, - зноў паказаў Раман на Віктараў фотаздымак.
Раман павярнуўся і сказаў аднаму з таварышаў, каб той паклікаў Віктара. І калі падышоў Віктар, Раман гучна сказаў:
- Лёгкі на ўспамін. Я вось толькі дзяўчыну пазнаёміў з тваім партрэтам, а цяпер вось ён - арыгінал.
Ліля і Віктар пазнаёміліся.
А месяцы праз тры Раман з Надзяй былі запрошаны на вяселле.
Прайшла зіма, Віктар нічога нікому не расказваў пра сваё жыццё. Раман толькі ведаў, што Ліля не ўжылася з Віктаравай маці, і яны перайшлі ў пакой, дзе раней жыла Ліля, па суседству з Раманам. Вясною Віктар хадзіў сумны. Але Раман не пытаўся, у чым справа. І вось у Дзень Перамогі ва ўзнёслым, лікуючым натоўпе ў парку Раман з Надзяй сустрэлі Віктара. Ён быў адзін, выпіўшы, у руцэ трымаў гітару.
- Чаго ты, Віктар, у такі дзень адзін? - запытала Надзя.
- Я ненавіджу прыгожых жанчын.
- А я люблю, - усміхнуўся Раман.
- Дай Бог, каб табе шчасце было. - На сінія вочы Віктара набеглі слёзы. - Пойдзем дзе-небудзь сядзем, я вам раскажу пра ўсё, - прапанаваў Віктар.
Пад клёнам стаяла нікім не занятая лаўка. Там было яшчэ вільготна, і з мінулай восені вытаптаная зямля была зеленаватая і слізкая. Віктар сеў першы, гітару ён паставіў за спінку лаўкі на маладую траву. Гітара адразу ж упала, дзынкнуўшы струнамі. Віктар махнуў рукой і сказаў:
- Няхай ляжыць.
- Я падыму. - Надзя пайшла і паставіла гітару да клёна.
- Каб знайсці кніжку такую, дзе можна было б прачытаць, як жывуць жанатыя людзі. Маю на ўвазе адносіны, будні іхнія. Бацька памёр, калі было мне пяць гадоў. Асэнсаваць жыццё сваіх бацькоў я не мог. Памятаю толькі, што маці вельмі плакала і гаварыла, што больш такога чалавека яна для сямейнага жыцця не знойдзе. Нельга сказаць, каб ён ёй якое-небудзь багацце пакінуў, але чаму яна так гаварыла - не разумею. Ажаніўся я, дурань. Можа, мне не варта было гэтага рабіць. Я не зразумеў сябе і Лілю. Ажаніўся, а змены ў жыцці ніякай не ўбачыў. Хіба толькі спачатку ложак быў на дваіх. І тады ўжо яна мне пачала гаварыць, кім бы яна мяне хацела бачыць. Вось, каб я быў вайсковым, мне б вельмі быў да твару афіцэрскі шынель. Я ў маці папрасіў грошай, купіў адрэз і пашыў шынель, як у Рамана. Прайшла са мной разы са два па горадзе, нават пад руку трымала. Потым зноў вырывалася ўперад. А я хаджу ззаду. І куды ні ідзём, заўсёды так - свае думкі яна трымае пры сабе. А я іду і намагаюся разгадаць іх або таксама думаю пра сваё. Толькі няма ў нас агульных размоў. Калі запытаюся, у колькі гадзін яна з інстытута прыйдзе, адкажа са злосцю, што не ведае. І каб я гэтага не пытаўся, ніколі не запытвае ў мяне, калі я буду дома. Я зразумеў, што яна чалавек, які чакае нейкага выключнага выпадку ў сваім жыцці, а якога - яна і сама не ведае. І атрымалася, што лічымся мы мужам і жонкай, а душы нашы далёка адна ад адной. Душэўна я вельмі стаміўся. Нядаўна яна мне сказала, каб я стаў паэтам. Паспрабаваў я ўпотай вершы пісаць...