Выбрать главу

- А на гэта што адказала?

- Чаго я корпаюся там, дзе мне не дазволена.

- Вось гэта жаніцьба, вось гэта адзіныя душы, адзінае ўсё, - сказаў Раман.

- Уй, якая брыдота, - плюнула Надзя.

- Я ёй сказаў, што падам на развод. Яна крыху разгубілася, пачырванела, ледзь не пусціла слязу. Мне яшчэ больш агіднай здалася яна, але тады ж сказала, што цяжарная. Вось тут мне і паскачы. Яна сама, напэўна, не ведае, ад каго будзе дзіцё. Калі б маё, дык не крыўдна было б плаціць васемнаццаць гадоў, а так знявечана жыццё. У апошні час той з вусікамі ўжо, напэўна, не ходзіць, бо я неяк бачыў - ён ішоў у парк з маладзенькай, прыгожай дзяўчынкай. Вось і ўсё, дарагія мае. Цяпер пайду піць.

Віктар узяў гітару за грыф, закінуў абыякава яе на плячо і заспяваў: «Не вчера ли я молодость пропил, не вчера ль разлюбил я тебя?..» Потым развітаўся і пайшоў.

Раман з Надзяй сядзелі некалькі хвілін моўчкі. Надзя была задаволена расказам Віктара. Няхай Раман ведае, хто яму таксама крыху падабаўся. А потым пачала думаць інакш. Раман напэўна турбуецца за таварыша і, можа, абагульняе ўсіх жанчын, што яны такія, як Ліля. Бо сядзіць цяпер каля яе і нібы не адчувае, што побач з ім яна, зусім не такая, як Ліля.

- Чаго ты задумаўся? - запыталася Надзя.

- Думаю, што кожны злодзей, які яшчэ не злоўлены і не лічыцца злодзеем, а ведае пра гэта толькі сам, разважае пра іншых затрыманых, што ён бы ніколі так сябе не паводзіў, як яны.

- Да чаго гэта ты так сказаў?

- Надзенька, думкі такія ёсць у несумленных людзей. Калі я ішоў з Ліляй ад Хведара дадому, то па дарозе расказаў ёй пра жонку інваліда, якая здрадзіла яму. Пра гэта Роза мне расказвала са сваёй юрыдычнай практыкі. Ліля плявалася, са злосцю асуджала тую жанчыну. У маіх вачах, як у прастака, Ліля тады ўзнялася. А ёсць, напэўна, яшчэ хітрэйшыя, яны не асуджаюць адкрыта, а самі сабе думаюць, што калі давядзецца, дык яны будуць хітрэйшыя і сведкамі іх дзеянняў будуць толькі глухі лес ці цёмная ноч. Баюся, як Віктар тэхнікум закончыць. Раптам так упаў чалавек. А быў выдатнік, цудоўны хлопец. Трэба неадкладна сказаць дырэктару, каб пагаварыў з ім. Толькі ён можа падказаць, як выйсці маладому чалавеку з такога тупіка.

- Вось ты гаворыш, што ёсць такія людзі і гэткія. Дык нельга ж падазрона глядзець на кожнага.

- Я гавару, каб кожны сам на сябе глядзеў сур'ёзна: будзе з яго муж, а з яе жонка ці не.

Раману было непрыемна, што ён пазнаёміў Віктара з Ліляй, хаця той не зрабіў ніякага папроку. Ён моўчкі ўстаў і працягнуў Надзі руку. Яна ўстала з лаўкі.

Духавы аркестр абуджаў стары парк. Гукавыя хвалі плылі ад дрэва да дрэва і, здавалася, дапамагалі сонцу зеляніць іх кроны. Прама на вачах гусцелі лісточкі на ліпах, асыпаліся ліпкія пялёсткі ад бутонаў на каштанах.

З мастка Раман заўважыў, як па парку да высокай вежы пабегла моладзь. Вежа з даўніх часоў стаяла на крутым беразе Сожа. Яна была разы ў тры вышэйшая за дрэвы. У сярэдзіне яе крыху расцягнутай спружынай звівалася лесвіца, якая ў самым версе выходзіла на кругленькі балкон. Раман з Надзяй бывалі на тым балконе. Адчувалі хістанне вежы, з асалодай любаваліся сярэбранай стужкай Сожа, глядзелі ўніз на вершаліны высокіх дрэў, якія адтуль здаваліся зусім маленькімі.

- Штосьці там ля вежы здарылася, - сказаў Раман. - Спачатку пабеглі, а цяпер людзі ідуць і ідуць туды. Пойдзем і мы паглядзім.

- Я таксама заўважыла, але думала, што гэта людзі гуляюць, бегаюць.

Падысці да вежы было немагчыма. Яе акружыў вялізны натоўп. Колькі Раман ні пытаўся ў задніх, што там здарылася, ніхто нічога не мог сказаць. Гаварылі, быццам хтосьці з вежы зваліўся. Нарэшце з акружэння людзей вырваліся два хлопцы. І адзін з іх на хаду кінуў:

- Дык я пабягу па «хуткую дапамогу»!

- Хто там разбіўся? - запытаў Раман у другога хлопца, які расшпіліў свой каўнер і махаў хустачкай.

- Разбіўся адзін малады хлопец. Я на балконе там стаяў разам з ім. Ён быў выпіўшы і пайшоў у заклад на пляшку гарэлкі вось з гэтым, што пабег па «хуткую». Паспрачаўся, што хутчэй злезе ўніз па громаадводным дроце, чым той збяжыць па лесвіцы. Ну, і пралез цераз балкон, павіс на ім, а потым адной рукой учапіўся за канец дроту, які быў прымацаваны да кастыля, умазанага паміж цаглінамі. Не паспеў я глянуць уніз, як хлопец паляцеў на зямлю. Аказваецца, вырваўся кастыль. Тут, кажуць, раней нехта ўжо спускаўся па громаадводзе, - гаварыў хлопец Раману, а потым паглядзеў уверх і нібы сам сабе дадаў: - Гітара яго там засталася...

Раман аслупянеў, глянуў на Надзю.

- Дык гэта ж Віктар... Ты пачакай.

Раман пачаў распіхваць людзей і прабірацца да вежы.