- Тады і я стану такім, - знайшоўся хлопец. - Раман.
- Надзя, - у адказ паціснула руку дзяўчына.
- А я думаў, буду вас называць іншым імем - Галубкай - і ніколі не даведаюся сапраўднага. Думаў, не скажаце, не пажадаеце...
- А я вас яшчэ раней ведала.
Раман спачатку падумаў, што дзяўчына хоча пажартаваць. І, як звычайна, асабліва ў маладых людзей, смелы жарт не можа ўжывацца з вялікім заляцаннем. Раптоўнае каханне робіць юнага чалавека нясмелым, скаваным у сваіх першых кроках. Раману здалося, што Надзя хутка пачне адкрыта смяяцца з яго. Маўляў, я ўжо такіх бачыла. І яму зрабілася ніякавата. Раман хацеў закончыць размову і таму з ледзь улоўнай крыўдай уздыхнуў і ціха сказаў:
- Гэта няпраўда. Адкуль вы маглі мяне ведаць?
Надзя зразумела, што Раман не паверыў ёй. Але ж яна не памыляецца, некалі ж бачыла яго.
- Вы былі ў нашым інстытуце? - запытала Надзя.
- У якім?
- У пед...
Раман здзіўлена паглядзеў на дзяўчыну і адказаў:
- На першым часе меркаваў паступіць у педінстытут, але мяне не прынялі. Я перад вайной закончыў толькі восем класаў, і мне ў інстытуце сказалі, што калі б прайшоў падрыхтоўчыя курсы, тады была б іншая размова. І я паступіў адразу на другі курс рачнога тэхнікума. Тым больш што флот - гэта мая даўняя мара.
- Чаму я запомніла вас, ды не толькі я, а яшчэ некаторыя нашы дзяўчаты? Павінна ў гэтым ваша шапка. Сапраўды, я не жартую, мы ўсе бегалі глядзець на вас. Нехта сказаў, што ў інстытут партызан паступае. А ў нас уяўленне было аб партызанах, што яны ўсе з бародамі, старыя.
- Ну і што, калі ўбачылі?
- Нічога, толькі здзівіла ваша шапка.
«Так, шапка...» - падумаў Раман. Ён, можа, і расказаў бы пра гісторыю з шапкай, але ці будзе дзяўчыне цікава, ды і танец ужо канчаўся. Шапка, што тады была на галаве Рамана, - падарунак былога салдата царскай арміі, які быў узнагароджаны двума Георгіеўскімі крыжамі. Пасля адной адчайнай аперацыі, у якой Раман адмарозіў вушы, бывалы салдат аддаў яму сваю шапку як узнагароду за мужнасць і адвагу. Цяпер Раман не насіў тую шапку, бо яна сапраўды вылучала яго з усіх вайсковых і цывільных людзей.
Але Надзя не прызналася, што не так шапка, як вочы маладога партызана тады запалі ёй у памяць.
- А мы думалі, куды вы тады зніклі з нашага інстытута? - калі сціхла музыка, сказала Надзя.
- Хто гэта мы?
- Дзяўчаты.
- Добра, я яшчэ буду з вамі танцаваць? - паблізу лейтэнанта прашаптаў Надзі Раман.
Дзяўчына сцвярджальна кіўнула галавой. Лейтэнант, напэўна, зразумеў, што ў гэты вечар ён можа быць толькі сведкам, як яго дзяўчына захоплена ў палон гэтым чарнявым, сінявокім хлопцам. Якая сутычка адбылася паміж імі, Раман не бачыў. А калі вярнуўся на сваё месца і глянуў на лейтэнанта, то заўважыў, што той ужо апранае шынель. Надзя стаяла крыху разгубленая, а яе сяброўка нешта гаварыла лейтэнанту і ўтрымлівала яго за руку. Ён вырваў руку і шпарка пайшоў да дзвярэй. Надзя глянула на Рамана, а потым, відаць, са злосцю шмарганула за рукаў сяброўку, якая працягвала глядзець услед лейтэнанту.
Да Рамана падышоў Хведар.
- Кажаш, адшыў? - усміхнуўся ён.
- А ты бачыў?
- Ты толькі адышоў, ён нешта сказаў ёй, а яна ў адказ. І той - ходу.
- Добра, добра атрымалася. Але, напэўна, яна перажывае, штосьці задумалася, глядзіць уніз. А калі падысці да яе?
- Не трэба. Ужо амаль усе звярнулі на гэта ўвагу.
- Ну і што, я не хачу, каб яна і хвіліну думала пра яго ці як адной дадому зайсці.
- Атрымаецца, што ты смелы стаў, як той пайшоў.
- Усё роўна я пасля гэтага танца буду каля яе.
- Гэта іншая справа.
Раман так і зрабіў. Ён ужо не пакідаў Надзю ні на хвілінку. Каля іх стаяла і Вера - старэйшая сястра Надзі. Сястра паводзіла сябе з Раманам больш смела. Яна адразу ж зрабіла яму папрок, што ён пакрыўдзіў іхняга маладога чалавека.
- Асабіста я да яго ніякіх прэтэнзій не меў. А чаму ж вы з ім не танцавалі?
- Ён не танцуе.
- Тады не трэба было ісці на вечар танцаў.
- Другі раз не пойдзе.
- Гэта мяне не цікавіць. А вы прыйдзеце?
- Таксама не, - адказала Вера і хітра паглядзела на Рамана, чакаючы, што ён адкажа.
- Дарэмна, лепшага аркестра ў горадзе няма, як у нас... і клуба.
- А чаму вы да нас не прыходзіце? - не пакідала выпытваць Вера.
- Куды гэта - да вас?
- У педінстытут.
- Дык і вы там вучыцеся?
- Там. Я таксама вас бачыла, калі ішоў набор.
- Можа, не мяне, а шапку, як і Надзя? - усміхнуўся Раман.
- А ты сказала? - звярнулася Вера да сястры.
- Ага.
- Няпраўда, Надзя заўважыла тады не толькі вашу шапку, а і вас.
- Ну, як табе... - пачырванела Надзя.
- Я веру, веру, што шапку, але задаволены, што вы пазналі мяне і без яе. А вы, Надзя, таксама не прыйдзеце больш сюды?