Пятрусь не паспеў скончыць, бо ззаду пачулася, як стрэл:
— Добры дзень.
Я азірнуўся і аж прысеў.
— Мірон Казіміравіч! — вырвалася ў мяне.
Так, перад намі стаяў Мірон Казіміравіч. І акуляры на носе, і валасы на галаве ўскудлачаныя, нібы толькі што са стога сена вылез, добра выспаўшыся. Праўда, барада не рыжая, а чорная. Але ж бараду можна перафарбаваць.
Няўжо і ён адправіўся за намі ў казку? Не верыцца. Такі над іншымі любіць праводзіць эксперыменты. Сам не стане рызыкаваць. Дык што ж выходзіць? Выходзіць, не ў казцы мы. Выходзіць, выняў з бутляў і ў лес прывёз. Наш лес, не казачны. А пацука знарок на сук павесіў. Чаму ж каласы на вачах зернем наліліся? Так бывае толькі ў казках. Дзе ж мы?
У мяне затахкала ў скронях, закалола ў патыліцы. Хацелася ўпасці ніцма, абхапіць галаву. І я ўпаў бы, бо не ставала сіл, ды Мірон Казіміравіч неспадзявана сказаў:
— Я не Мірон Казіміравіч.
Вось табе і маеш! Мірон Казіміравіч не Мірон Казіміравіч. Як жа такое магчыма? Тлуміць галаву. Зноў праводзіць нейкі эксперымент.
— Вы бараду перафарбавалі. З рыжай чорную зрабілі,— выціснуў я праз зубы.
— Мая барада зроду чорная.
— Хто ж вы?
— Казімір Міронавіч.
Дык ён не толькі бараду перафарбаваў, але, як пішуць у анкетах, і свае ініцыялы змяніў. Хіба для канспірацыі?
— Не вярзіце лухту. Ведаем вас як аблупленага, — не сцярпеў я.
А гэты Казімір Міронавіч глянуў на мяне, як сабака на ката.
— Ты не вельмі. Нос не задзірай. Я з табою свіней не пасвіў. Зараз вазьму за вушы і на хвойку закіну.
Жартуе? Не. Вырачыў вочы, кулакі сашчаміў. Што, калі падвесіць мяне, як пацука?
— Дык… — пачаў я.
— Дык індык. Я Казімір Міронавіч. Мірон Казіміравіч жыве ў вас. Тут казка. Мірон Казіміравіч не раз сюды сігналы падаваў. Толькі я іх успрыняў, зразумеў. Мы з ім браты па душы. Мірон Казіміравіч паведаміў, што вас у казку адправіць. Трэці дзень чакаю. Вось мы і сустрэліся.
Я са страхам глядзеў на яго. Нейкі нервовы. Не любіць, калі не ў руку. З такім да двух не гавары. Ён пацуку горла перарэзаў. Знарок. Каб сябе паказаць, каб зразумелі, чым дыхае.
Пятрусь кіўнуў галавою, паказваючы на пацука.
— Ваша работа?
— Мая. — Казімір Міронавіч узяў пацука за хвост, патрымаў. Падумалася: зараз плясне мне ці Петрусю пацуком па твары. Не. Шпурнуў убок. Пасля крануў нагою бохан.
— Вы хлеб адкінулі?
— На яго кроў капала, — сказаў Пятрусь.
— Кепска, што адкінулі. Няхай капала б па кроплі. Плакаў. Чулі?
— Дык гэта хлеб плакаў? — азваўся я.
— Ён. Не даспадобы, што кроў капала. Балела яму.
Хлеб плакаў… Нібы жывы. Балела. Плакаў без слёз. А гэтаму ў радасць.
— Чаму вы так зрабілі? — запытаў Пятрусь.
— Бачылі, якім было поле?
— Бачылі,— сказаў Пятрусь. — Пустыя каласкі на зямлі ляжалі.
Казімір Міронавіч, нібы спартсмен, які перасёк фінішную прамую, узняў угору рукі.
— Я так зрабіў. Мае чары зрабілі. Пацукова кроў на хлеб капала, а поле спёкай сушыла. Плакаў хлеб… Плакаў…
Ну й злыдзень! Хацеў, каб збажына загінула. Хіба мае такую сілу? Можа, проста хваліцца? Можа… Не. Мы ж у казцы.
— Калі б яшчэ крыху кроў на бохан пакапала, то не ўзняўся б хлебны каласок, — перапыніў мае думкі Казімір Міронавіч.
— Хто вы? — усклікнуў я.
— Вядзьмак.
Малекула-калекула
Пра ведзьмакоў я, канешне, чуў. Паданні-легенды пра іх і ў нашай вёсцы з даўніны засталіся. Бывае, збяруцца жанчыны і давай баяць. Асабліва часта расказвалі пра Бардуна, які жыў у Клімавічах. Што нібыта нават калекаў на ногі ставіў. Прывязуць на возе чалавека, які зусім не можа хадзіць, а ён пашэпча, нешта дасць выпіць, і чалавек як нанава на свет народзіцца. Сам ідзе дамоў. Але не толькі добрае рабіў Бардун. Прыцемкам зайшоў да яго адзін мужчына і давай смяяцца. Маўляў, не веру я табе, дурыш людзям галаву. Узлаваўся Бардун: «Сёння ж да мяне прыйдзеш, папросішся». Засмяяўся мужчына: «Чаго я да цябе поначы пасунуўся?» — «Бяда прымусіць. Калі сядзеш на лаву, тры разы ў шыбу пастукае», — прагаварыў Бардун. Развіталіся яны. Прыйшоў мужчына дамоў, сеў на лаву. Рот адкрыў, каб расказаць жонцы, што ў Бардуна быў, а ў акно тры разы запар: стук, стук, стук. Нібыта птушка дзюбай. «Чуў?» — запытала жонка ў свайго гаспадара. А ён сядзіць з разяўленым ротам, ні слова не вымавіць. Толькі галавою трасе. «Чаго рот разявіў?» — накінулася на яго жонка. Ён трасе галавою, вачыма на яе лыпае. Скумекала яна, што бяда. Давай прасіць: «Закрый рот. Закрый рот». Ён і так і сяк, нават рукою за сківіцу ўзяўся — не дасць рады, не закрываецца рот. Жонка ў плач, за руку яго, як малое дзіцё, і павяла да Бардуна. А той стаіць на парозе, чакае. «Казаў, што сёння прыйдзеш да мяне», — усміхаецца.