А ў прыродзе шмат загадак. Ёсць мясціны, пра якія на ноч лепей не ўспамінаць. Напрыклад, мора Д'ябла, як называюць яго між сабою маракі. Яно знаходзіцца ў трапічных шыротах між Японіяй і Філіпінамі. Ужо некалькі стагоддзяў там прападаюць караблі, няма ні кітоў, ні дэльфінаў, ні нават альбатросаў. Не мора, а нейкая водная пустэльня. Вучоныя кажуць: ад таго, што магнітныя буры там асабліва на ўсё жывое ўздзейнічаюць.
Мажліва, падзейнічалі яны і на гэтых людзей. Вось і сталі абыякавыя, злосныя…
— Пятрусь, трэба праверыць тваю гіпотэзу, — сказаў я.
Мы, перагаворваючыся, накіраваліся ў горад. Мне карцела хутчэй.
«Як там людзі? — думалася. — Мо акрыялі? Мо сустрэнуць нас як гасцей?»
Ды дарэмна я спяшаўся. Паўтарылася ўчарашняе. Як гаворыцца, ні малы, ні стары добрага слова нам не сказаў.
Нарэшце ўбачылі купку людзей, якія, цесна збіўшыся, аб нечым гаманілі.
Мы падышлі бліжэй, праціснуліся наперад і сваім вачам не паверылі. У ручаі, які цурчэў, выбягаючы з агародаў, ляжала маленькае жоўтае кураня. Вада, пэўна, вынесла яго на водмель, і яно намагалася ўстаць, трапечучы мокрымі крылцамі. А людзі на ўсе лады, без жартаў:
— Утопіцца ці не ўтопіцца?
— Не ўтопіцца. Вунь колькі яго несла. Не ўтапілася.
— Жывучае.
— Мне думаецца, што ўтопіцца.
— Паглядзім. Няхай патрапечацца.
Сабраліся і дзівам дзівяцца, гадаюць, ці ўтопіцца. Не, не магнітная бура на іх падзейнічала. Тут нешта іншае.
Я павярнуўся да мужчыны ў гадах, які стаяў побач.
— Кураня зусім маленькае. Трэба ратаваць яго.
— Не маё, — буркнуў ён.
Кураня, страпянуўшыся, перавярнулася на спіну. Вада падхапіла яго, панесла, куляючы. Людзі загулі:
— Даскакалася.
— Цяпер утопіцца.
— Няхай бы курыцы пільнавалася. Пятрусь, апярэдзіўшы мяне, кінуўся да ручая, схапіў кураня ў рукі, прыціснуў да грудзей.
— Цяпер не ўтопіцца, — сказаў хтосьці. Людзі сталі разыходзіцца. Пятрусь прысеў на траву, пагладзіў мокрую спінку кураняці.
— Бедненькае! Нацярпелася.
— Куды цяпер яго? — запытаў я.
— Няхай абсохне. Пусцім каму-небудзь на падворак. Калі ўбачаць на сваім падворку, то не скажуць, што не маё. Выгадуецца.
Я папрасіў:
— Дай патрымаць.
— Бяры, — сказаў Пятрусь.
Я асцярожна ўзяў кураня ў рукі. «Тук-тук, тук-тук-тук…»— забілася пад рукою маленькае сэрца.
Хацелася ўзняць гэтае кураня, гэты жывы камячок высока-высока ўгору і крыкнуць на ўвесь свет: «Людзі, слухайце!»
Мітынг
Мы пусцілі маленькае кураня на падворак, дзе за курыцай-квактухай бегалі гэткія ж жаўтароцікі. Пабегла яно, ціўкаючы.
Я памахаў пальцам.
— Не лезь у ручай.
У мяне на душы было так, як звычайна бывае, калі страціш часцінку нечага блізкага, дарагога. Відаць, такой часцінкай у гэтым горадзе было маленькае куранятка, якое мы выратавалі.
— Трэба раскатурхаць гэтых людзей, — сказаў Пятрусь. — Брэндаюцца, як сонныя. Не даходзіць, што прападуць.
Мае рацыю. Не будзе дабра. Ад іх хутка нават сабакі паўцякаюць. Але ж як раскатурхаць?
— Ты ведаеш, з якога боку да іх падступіцца? — пытаюся ў Петруся.
— Ведаю. Мы іх збяром на мітынг, выступім перад імі. Скажам, што кепска гэтак жыць, што нельга так. Адкрыем вочы. Павінна да іх дайсці.
— Хто першы будзе гаварыць?
— Я скажу. У мяне свярбіць язык.
— Давай збяром каля таго ручая, дзе кураня тапілася, — прапанаваў я.
— Можна, — пагадзіўся Пятрусь.
Мне думалася, што людзі, калі пачуюць пра мітынг, будуць валам валіць. Усё роўна ж без работы сядзяць. Ды не тут тое было. Мы з Петрусём і да аднаго, і да другога, і да трэцяга. А ў адказ, як звычайна, чуем: «Не дуры галаву».
— Дарма стараемся. Тут такія сабраліся, што не даклічашся і не дагукаешся, — кажу Петрусю.
— Ёсць ідэя! — усклікнуў Пятрусь. — Скажы, што сала будзем даваць. Збяруцца, калі пачуюць.
Някепска ён прыдумаў. Сала — добрая заманка. Калі збяруцца, выступім перад імі.
— Гэй, людзі! — гукнуў я на ўсю вуліцу. — Ідзіце за горад, да ручая. Там сала будзем даваць.
— Хто першы прыбяжыць, таму больш дастанецца, — падхапіў Пятрусь.
Немаведама адкуль на вуліцу гарохам высыпалі людзі.
— Знюхаў кот каўбасу, — засмяяўся Пятрусь.
— Давай за горад, пакуль тут на нас не наваліліся, — кажу яму.
Мы павярнуліся і пайшлі да ручая.