Выбрать главу

З гэтай адсылкай Сурмач паступова стаў заўважаць за сабой дзіўныя рэчы. Жыццё, раней такое простае і бесклапотнае, абцяжарваў цяпер нейкі падсвядомы верад: ці дайшло, ці спадабаецца, ці прымуць, ці надрукуюць?.. Механізму адсочвання лёсу сваіх тварэнняў у нетрах рэдакцый Васіль не ведаў, у брата ж спытацца не мог, паколькі тады яшчэ ад усіх скрываў сваю паэтычную хваробу. Праходзілі дні, міналі тыдні і месяцы, а вестак з рэдакцыі не паступала ніякіх. І станавілася ясна, што там, у часопісе, ад яго вершаў, прынамсі, ніхто ў экстаз не прыйшоў. Больш за тое, у душу міжволі закрадвалася неспакойнае: ці чыталі іх наогул? А калі чыталі, чаго ж маўчаць? А калі не чыталі, значыць – не дайшло? А калі не дайшло, то як гэта праверыць? А калі і дайшло, і чыталі, і забракавалі?.. О жах! Словам, падобная блытаніна думак, гэткае чаканне ля мора пагоды выбілі Сурмача з прывычнай каляіны, а самае галоўнае, перасталі пісацца вершы. Бо як жа пісаць, калі, мажліва, яны нічога не вартыя? Утварылася нейкая душэўная няволя, і ад яе трэба было пазбаўляцца. Праз тры месяцы такога нязноснага існавання, па заканчэнні ўсіх разумных тэрмінаў разгляду рукапісаў, Васіль кінуўся на амбразуру: пазваніў у рэдакцыю.

Там, вядомая рэч, аказалася, што ніхто не толькі не бачыў на свае вочы ягоных вершаў, а і наогул пра такога паэта Сурмача ўпершыню чуе. Пры гэтым Васіля ветліва запэўнілі, нібыта ўсе паступленні ў рэдакцыі прасочваюцца, і выпадкі згубы рукапісаў у іх крайне рэдкія. Відаць, ва ўсім вінаватая пошта.

Што ж, бывае. Абнадзеены Сурмач не далей як наступнага дня раздрукаваў нанова ў тым жа месцы і з таго ж файла бясследна зніклыя вершы, зноў змясціў іх у стандартны паштовы канверт, уважліва перапісаў адрас з апошняга нумара памянёнага часопіса і з добрым настроем укінуў у сінюю скрыню каля універсама “Цэнтральны”.

Але вынік быў акурат гэтакі ж. Прыветлівы голас ізноў запэўніваў самадзейнага паэта, што ніякай падборкі вершаў ад спадара Сурмача ў рэдакцыю не паступала, што, відаць, прычына ў кепскай рабоце пошты. Васілю адразу прыгадалася, што за гады яго салдацкай службы на Далёкім Усходзе гэтая нядбаліца пошта чамусьці не згубіла ніводнага са шматлікіх лістоў яго перапіскі з бацькамі і таварышамі. У паштовых аддзяленнях грошы выцягвалі з канвертаў – гэта было. Але каб пісьмы не знаходзілі свайго адрасата…

І вось амаль праз паўгода пасля адпраўкі першых вершаў Васіль уласнаручна даставіў трэцюю іх копію ў гэтую непрыступную рэдакцыю. Праўда, з літсупрацоўнікаў у той дзень на месцы нікога не было, аднак сакратарка, што нешта рухава страчыла ў адзіным незамкнутым кабінеце, паабяцала перадаць Сурмачаву пісаніну па прызначэнні. Але Васіль быў ужо стары ліс і меў падставы не напоўніцу давяраць падобным перасылкам, а таму назаўтра ж пазваніў у аддзел паэзіі і пацікавіўся лёсам сваіх злашчасных вершаў. Вядома ж, пра іх не было і почуту. Тады раз’ятраны паэт запатрабаваў да тэлефона сакратарку. На гэта яму лагічна адказалі, што сакратарак у іх тры: якую менавіта? Ледзь стрымліваючы паток праклёнаў, Васіль удакладніў, што тую (хударлявую, бялявую і ў акулярах), якая сядзіць за першымі ад увахода дзвярамі. На шчасце, тая дзяўчына была на працоўным месцы. Яна тут жа ўспомніла маладога чалавека, успомніла рукапіс, перададзены ім ёй, але выказала здзіўленне, што яго (рукапіс) не могуць знайсці: яна ж апоўдні аддала яго нейкаму Пятру Пятровічу. І тут, дзякаваць Богу, высветлілася, што Пятро Пятровіч з’яўляецца рэдактарам аддзела публіцыстыкі, а ніяк не паэзіі, і што няўважлівай сакратарцы вершы (!) чамусьці падаліся нарысам. Яна шчыра прасіла прабачэння. Але ад таго шматпакутнаму Васілю было не лягчэй, бо Пятро Пятровіч толькі што з’ехаў у камандзіроўку, вернецца прыкладна праз тыдзень, а ключ ад яго кабінета ёсць яшчэ толькі ў галоўнага рэдактара. Галоўны ж рэдактар зараз знаходзіцца на семінары маладых літаратараў за горадам і будзе не раней як праз тры дні…