Троцкі адчуваў сябе пераможцам. Заспакоены і задаволены, ён думаў пра тое, як бы хутчэй закончыць гэтыя ўвогуле ўжо бясплодныя спрэчкі — перад ад'ездам у Брэст у яго многа самых розных спраў, у наркамаце і дома. Але трэба паставіць пытанне так, каб галасаванне пацвердзіла яго пазіцыю і ў той жа час прымусіла Леніна паставіць на галасаванне «неабходнасць падпісання анексіянісцкага міру».
Троцкі не сумняваўся, што за Леніна прагаласуе меншасць. Троцкаму вельмі хацелася, каб і тут, у ЦК, як і на нарадзе, Ленін апынуўся ў меншасці.
Троцкі ставіць пытанне: ці будзем мы заклікаць да рэвалюцыйнай вайны?
«За» прагаласавалі двое, супраць — адзінаццаць.
Моцна падзейнічалі ленінскія тэзісы!
«Левыя» адчувалі сябе так, быццам плюхнуліся ў лужыну. Не глядзелі адзін на аднаго.
Бухарын шумна збіраў са стала свае паперы.
Далікатна маўчалі прыхільнікі Леніна: радавацца не было прычыны, дыскусія паказала, што да перамогі яшчэ далёка.
Троцкі адчуў, што ў яго зноў учасціўся пульс: які ж ход зробіць Ленін? Чаму ён маўчыць? Не ў яго характары гэта!
Ленін хвіліну сядзеў моўчкі. Ленін абдумваў і далёкую стратэгію, і блізкую тактыку. Ні члены ЦК, ні буйныя арганізацыі — Петраградская, Маскоўская — не гатовы прыняць анексіянісцкі мір. Людзей трэба пераканаць, трэба пераадолець супраціўленне ў ЦК і дамагчыся пералому ў настроі той часткі мас, што ідзе за прапагандыстамі рэвалюцыйнай вайны, а для гэтага патрэбны некаторы час.
Ленін сказаў:
— Прапаную паставіць на галасаванне, што мы ўсяляк зацягваем падпісанне міру.
За яго прапанову прагаласавала дванаццаць чалавек.
Троцкі адчуў расчараванне. Каб нейтралізаваць нават гэтую «перамогу ь Леніна, Троцкі пайшоў у адкрыты бой:
— У такім разе я прапаную паставіць на галасаванне наступную формулу: вайну мы спыняем, міру не заключаем, армію дэмабілізуем.
За яго прапанову прагаласавала дзевяць, супраць — сем.
Вынікі галасавання развязалі Троцкаму рукі. Але — дзіўна — пераможцам сябе ён адчуваў у меншай ступені, чым пад час дыскусіі, калі «левыя» павярнулі ў яго бок.
А праз некалькі гадзін у Таўрычаскім палацы слупок яго настрою ўпаў яшчэ ніжэй.
Ленін прыехаў на другое пасяджэнне з'езда са спазненнем. Ён з'явіўся ў прэзідыуме, калі Свярдлоў чытаў «Дэкларацыю правоў працоўнага і эксплуатуемага народа».
Уладзімір Ільіч хацеў прайсці непрыкметна, сесці з краю. Але зала... тысяча чалавек падхапілася ў адным парыве і наладзіла такую авацыю, што, здавалася, гойдаліся грувасткія крышталёвыя люстры.
З розных канцоў крычалі:
«Ура — таварышу Леніну!»
Хваля энтузіязму падняла нават левых эсэраў, і яны мусілі вітаць правадыра рэвалюцыі.
Авацыя ў той вечар узнікала яшчэ двойчы: калі Свярдлоў даў слова Леніну для даклада аб дзейнасці Саўнаркома і калі Ленін скончыў свой даклад. І пад час даклада апладысменты ўспыхвалі многа разоў.
На другі дзень Троцкі зноў адчуваў сябе пераможцам, калі на аб'яднаным пасяджэнні Цэнтральных камітэтаў бальшавікоў і левых эсэраў не толькі левыя камуністы, але і левыя эсэры падтрымалі яго пазіцыю.
Але ў дзень свайго ад'езду ў Брэст Троцкі быў раздражнёны, узлаваны на сваіх прыхільнікаў за іх бяздзейнасць, якая, ка яго думку, выявілася ў іх слабым уплыве на дэлегатаў з'езда. На з'езд уплываў Свярдлоў, большасць дэлегатаў ішла за ім. Ён, Троцкі, нямала патраціў энергіі, каб зацямніць пытанне аб міры. А рэзалюцыя па прапанове Свярдлова была прынята кароткая і ясная: з'езд ухваляе палітыку Саўнаркома (значыцца, чытай — Леніна) па пытанні аб міры і прадастаўляе яму ў гэтым пытанні самыя шырокія Паўна моцтвы. Саўнаркому. Значыцца, зноў-такі Леніну, бо ва ўрадзе ў яго ледзь не аднадушная падтрымка, калі не лічыць яго, Троцкага, і левага эсэра Штэйнберга. Нават Калягаеў рашуча не выступіў супраць міру.
Выходзіць, што не галасаванне ў ЦК развязала рукі яму, Троцкаму, а рэзалюцыя з'езда рабочых і салдацкіх дэпутатаў (у канцы да гэтага з'езда далучыўся з'езд сялянскіх дэпутатаў) перадала Леніну вельмі шырокія паўнамоцтвы ў вырашэнні лёсу міру.
У той жа дзень Ленін запрасіў да сябе Троцкага і Каменева, каб даць інструкцыі перад іх ад'ездам у Брэст.
Уладзімір Ільіч не мог дараваць Каменеву дзве яго цяжкія здрады ў самыя адказныя моманты рэвалюцыі І з лістапада не меў з ім ніякіх кантактаў. Але ў той дзень настроены ён быў добразычліва нават да Каменева. Гутарыў з абодвума па-сяброўску шчыра і даверліва. Яшчэ і яшчэ раз, пашыраючы і паглыбляючы логіку сваіх доказаў, тлумачыў членам дэлегацыі, што другой альтэрнатывы міру няма, трэба зразумець: міру патрабуе народ, усё шматмільённае сялянства вялікай краіны, ды і рабочы клас не менш стаміўся ад вайны.